โครงการฟื้นฟูภาษาและวัฒนธรรมกระเหรี่ยงภาคตะวันตก - page 61

ทิวา คงนานดี และคณะ ๖๑
เพลง ตงตอง โอ เหว (การพลัดพรากจากคนที่เรารั ก)
อุปมาอุปมัยในการสรางบานเรือน โครงสรางของบานตองประกอบไปดวย คาน ขื่อ ตง ฯลฯ โดยจะ
ขาดสิ่งหนึ่งสิ่งใดไปไมได เปรียบเหมือนคนเรา ถาขาดพอแม เพื่อนฝูง และคนที่เรารักก็อยูไม ได ดั งนั้นจึงต อง
พึ่งพาอาศัยซึ่งกันและกัน (สรอย)
เมื่อกอนนี้ พี่ กับเธออยูในหมูบานเดียวกัน ไปมาหาสูกั นบางครั้งขึ้นไปทําบุ ญที่วัดรวมกั น เดี๋ยวนี ้ เธอ
ไปอยูแหงหนตํ าบลใด ทิ้งพี่ ใหอยู อยางเดี ยวดาย ขณะนี้พี่ หวาเหว เฝาคิดถึ งเธออยูทุกลมหายใจ บางคื นฉัน
ภาวนาขอใหเธอกลั บมาหาฉัน บางคื นได แตนั่งชมดวงจันทรแทนใบหน าเธอ และรองเพลงปลอบใจตัวเอง
เสียงเพลงที่ร องมันจะลอยไปตามสายลม วอนใหพระพรายกระซิ บบอกเธอดวยว า ขณะนี้พี่ยังรั ก ยังคิ ดถึ ง
พรอมที่จะอยูรวมเปนคูชีวิ ต ขอใหกลั บมาเถอะ กลับมาอยูร วมกัน กลับมาอยูกับพี่นองในหมูของเรา
(แปลโดย สมชาย ศรีสุ ข (๒๕๔๔), อดีตผู อํานวยการโรงเรียนบ านใหมพัฒนา อ.สั งขละบุรี จ.กาญจนบุรี)
เพลง เล เล หมอง โย (การอํ าลา)
(สรอย) ขอเชิญทานพอแมพี่นองมารวมรับชมการแสดงรําตงของพวกเรา (ซ้ํ า ๓ ครั้ง)
ในการแสดงรําตงในครั้ งนี้ พวกเรามาแสดงเป นครั้งแรก บรรพบุรุ ษไดสั่ งสอนพวกเราวาขนบธรรมเนียม
ประเพณี ตองชวยรักษากั นไวอยาใหสูญหาย พวกเราตองรวมกลุ มเปนอันเดียวกัน มีความสามัคคีชวยเหลือซึ่ง
กันและกัน
ในการแสดงครั้งนี้หากผิ ดพลาดไป ตองขออภั ยดวย โอกาสหนามี เราคงไดพบกั นใหม ขอใหทุกคนจงโชคดี ลา
กอน ลากอน ลากอน
(แปลโดย สมชาย ศรีสุ ข (๒๕๔๔), อดีตผู อํานวยการโรงเรียนบ านใหมพัฒนา อ.สั งขละบุรี จ.กาญจนบุรี)
การแตงกายของผูรําตง
การแตงกายของผูแสดง ผูชายสวมโสร ง เสื้อแขนยาวสีขาวหรือสี ฟาทับดวยเสื้อแขนสั้นสีแดงลายขาว
แนวยาว บนศรีษะโพกดวยผาสีแดง สวมดวยถุงเทาสีขาว จับผาเช็ ดหนาสีขาวไวโบกขึ้นเหนือศรีษะตามทํานอง
เพลง หญิงสวมเสื้ อกระโปรงสีขาว แขนสั้นปกดวยดายสีแดง คอเปนรูปตั ววีปกด วยดายสี แดง คนกะเหรี่ยงจะ
เรียกชุดนี้วา “ไชกู กี” หรือกระโปรงสีขาวแขนสั้ น ลายสีแดง สีเหลือง สีเขียว หรือสีอื่ นๆ ตามความเหมาะสม
เพี ยงชุด๑ สี ตามแนวยาว หรือใชแขนเสื้อสั้ นสวมผาถุง โดยจะเปนสีอะไรก็ได เชน สีแดง สีเหลื อง สีน้ําเงิน สี
มวง สีขาว ทุกตัวจะมีลายแนวยาว และสวมใหตัดกับผ าถุง บนศรีษะจะผูกกับผาสี ขาว คาดเอวดวยเข็มขัดเงิน
เข็มขั ดสีแดง หรื อสีขาวก็ได สวมถุงเทาสีขาว มือจั บผาเช็ดหนาสีขาว โบกไปตามจังหวะของทํานองเพลง ลําคอ
หอยดวยลูกปดสี ขาวยอยมาถึงหนาอก แตในปจจุบันไมนิยมใสนักเพราะหายาก
ขั้นตอนและวิธีการแสดง
การแสดง ผูแสดงจะต องตั้งแถวตอนลึ ก หางกั นประมาณ ๑ เมตร ตั้งเปน ๔ แถว แถวละ ๔ คน มี
ระยะหาง ๒ เมตร โดยจะใชผูแสดงรวมทั้งสิ้น๒๔ คน การแสดงจะตั้ งแถวตอนลึก๔ แถว แถวละ ๖ คน โดย
เวนระยะหางระหวางแถวด วย การแสดงรําตงผู แสดงจะตองรอยเพลงไปด วยและรําไปดวยใหพรอมเพรียงไป