โครงการฟื้นฟูภาษาและวัฒนธรรมกระเหรี่ยงภาคตะวันตก - page 53

ทิวา คงนานดี และคณะ ๕๓
ขั้นตอนตอไปคือ การแสดงการรํ าตงตามเนื้อหาและทํานองที่ไดฝกฝนมาจนกวาจะหมดเนื้อเพลง โดย
ใชเวลาในการแสดงประมาณเพลงละ ๖-๘ นาที การแสดงในแตละครั้ งจะแสดงครั้งเดียวทุกเพลงไมได ควร
จะตองหยุกพักใหผู แสดงไดหยุดพักด วย เนื่องจากบางเพลงมีเนื้อหาที่เร็ว เชนเพลงหมองโย โดยผูรําจะตองเต น
อยางเร็ วพรอมกับร องเพลงประกอบไปดวย สวนเพลงอื่นๆ นั้ นสวนมากจะเนนไปทางศิ ลป เนื้อหาทํ านองเศรา
สรอย บรรยายถึงการพลัดพรากจากคนที่ เรารัก การเตนก็จะมีจั งหวะที่ชา ดังนั้นจึงต องมีการหยุ ดพักเพื่อให
หายเหนื่อย แลวแสดงตอจนกวาจะหมดเพลงในการแสดง โดยการแสดงจะใช เวลาตั้งแตตนจนจบประมาณ ๑
ชั่วโมง การแสดงรําตงไอมิ จะใชผูแสดง ๑๖-๒๔ คน การรํ าตงนี้จะมีลั กษณะที่แตกตางไปจากการรํ าตงเพลง
อื่นๆ เพราะผู รําจะถือคบเพลิงทั้ง ๒ ขาง เพื่อเอาไวควงและเหวี่ยงไปมา ตามจังหวะเพลงที่ เรียกวา ดอกไม ไฟ
ซึ่งอาจจะทําใหเกิ ดอันตรายไดเพราะใช ไฟจริง ดังนั้นการรําโอมิ จึงต องใชสถานที่ในการแสดงอยูพอสมควร
เพราะผูชมอาจจะไดรั บอันตรายจากสะเก็ดไฟไดหากอยู ใกลผู แสดงมากเกินไป
พิธีกรรมและความเชื่อ กอนที่จะมีการรําตง หรือ รํ าละคร (ลุก วยเจาะ) จะตองมีพิ ธีกรรมเพื่ อไปขอ
ขมาบอกเจาที่เจ าทางหรือสถานที่สําคัญที่ ชาวบานในพื้นที่ใหความเคารพนับถื อ เชน ศาลเจ า ศาลเทพารักษ
เจาปู เจาเขาในบริเวณนั้นเสี ยกอน เพื่อช วยปกปองดูแลรักษาไมใหเกิดเพศภัย หรื อเจ็บไข ไดปวยในระหว าง
การแสดง หรือการเดิ นทางไปแสดง และใหกําลังใจการแสดงสําเร็จดวยความราบรื่น จากนั้นจึงต องทํ าเครื่อง
บูชาครู หรือที่ชาวกะเหรี่ยงเรี ยกว า กะตอมปวย ซึ่งประกอบไปด วยมะพราวขั้ว ๑ ลู ก กลวยน้ําวา ๒ หวี
ดอกไม ๕ ดอก เทียนที่ทํามาจากขี้ผึ้ง ๕ แทง น้ําขมิ้นสมป อย ๑ แกว เงิน๕บาท แลวแตตามที่ ครูฝกสอนจะ
กําหนดจํานวนบาท เพื่อเป นการบูชาครูบาอาจารย ของไหวครูจะตองจัดเตรียมเอามารวมกันไวในกะละมังเมื่อ
ถึงเวลาการแสดง ผูคนทุกคนรวมทั้ งครูฝกจะตองมาขอขมาบอกกล าวครูบาอาจารย จากนั้นทุกคนจะต องไดรับ
การพรมน้ํามนต ดวยกับน้ําขมิ้นสมปอยที่เตรียมไว ซึ่งจะสามารถแสดงการรําตงไดตามความเหมาะสมของงาน
ที่จัด ถ าหากรับแสดงในงานใหมจึงจะตองเริ่ มมาทําพิ ธีไหว ใหมอี กครั้ง นอกจากจะเปนงานของราชการไม
จําเปนจะตองจัดพิ ธี เพราะถื อวาเป นคนของหลวงจัดงาน อาเพศตางๆ ก็จะไมมี และเพื่อความภูมิ ใจที่มี โอกาส
ไดแสดงใหคนของหลวงได ดูการแสดงรําตง
การฝกรําตงจะตองเริ่มฝกตั้งแตเด็กๆ อายุประมาณ๕ – ๑๒ป ในตอนแรกครูผู สอนจะเนนใหทองจํา
เนื้อเพลงกอน ดวยการรองเพลงใหเด็กฟงแตละบท เพื่อใหเด็กสามารถไดจดจํ าทุกวัน เมื่อเด็กสามารถจํ าเนื้อ
เพลงและสามารถเพลงไดทุกคนแลว ครูผูสอนจึงจะเริ่มสอนทารําประกอบเพลงแต ละบท เพลงหนึ่งจะใช เวลา
ในการสอนประมาณ๑ – ๒ สัปดาห หากวาสามารถสอนไดติ ดตอกันทุกวัน ดังนั้น การแสดงรําตงแต ละครั้ง
จะต องใชเพลงประกอบอยางนอย ๓ เพลงขึ้นไป จึงจะถือวาเปนการแสดงที่ สมบูรณแบบ เพลงที่ใชในการ
แสดงจะมีจังหวะทั้งเปนเพลงเร็ว เพลงชา และไมเร็วไมชา
การเรียนการสอนการรําตง ผูที่จะนํ าเด็กมาฝกรําตงจะตองนําเงิน ๑๐๐ บาท พรอมกั บเทียนขี้ผึ้ ง ๕
แทง ดอกไม ๕ ดอก หมากพลู บุหรี่ อยางละ ๕ เพื่ อนํามาบู ชาครูผู สอน เพราะสมัยนั้นไมมี คาจ างคาแรง ผู
อาวุ โสจะสอนใหกั บเด็กที่มี ใจรั ก และไมมี การบังคับแต อยางใด เพื่ อใหสามารถนําเอาความรู และวิ ธีการ