โครงการฟื้นฟูภาษาและวัฒนธรรมกระเหรี่ยงภาคตะวันตก - page 56

ทิวา คงนานดี และคณะ ๕๖
ประเพณีและวัฒนธรรม และชวยกันอนุรักษรักษาไมใหสูญหาย เพลงนี้การรําตองใชจังหวะเร็ ว สลับคู ระหวาง
แถว การรํ าไปรองไปพรอมกับเสียงดนตรี โดยจะใชเวลาในการแสดงประมาณ๑๐ – ๑๕นาที (๔) เพลง “มือ
มิ คาย หลอง” มีความหมายวา “ใกลจะค่ําแล ว” เปนเพลงที่บรรยายถึงวิ ถีชีวิ ตในแตละวัน ตั้งแตตอนเชาถึง
เย็นว ามีปฏิบัติ ภารกิจอะไรบาง เพื่อเปนการชั กชวนคนหนุ มสาวใหออกมารองรําทําเพลงและเต นรํา คลาย
ความเครียดจากการทํางานมาทั้งวันการรําเพลงนี้จะใชเวลาประมาณ๖ –๘นาที สวนเพลงสุดทาย (๕) เพลง
“โอ นี ยา” แปลวา “ก าวไปขางหนา” เพลงบรรยายถึง การประกอบอาชี พ เน นความขยันขันแข็ งในการ
ปฏิบัติงาน เพื่อไมใหเปนคนเกียจคราน และพยายามแสวงหาความรู เพื่อนํามาปฏิบัติใหทัดเที ยมกับเหตุการณ
ปจจุบัน
เพลงของอะบละทั้ งหมดที่กลาวมานี้มีเนื้ อหาเพื่อเน นการสั่งสอนคนรุนหลังใหยึดถือแบบอยางที่บรรพ
บุรุษไดปฏิบัติมา เชน ขนบธรรมเนี ยมประเพณี ความสามัคคี ความยึดมั่น เคารพเทิดทูนศาสนา ครูบาอาจารย
และบิดามารดา เปนตนนายสมชาย ศรี สุข อดีตผูอํานวยการโรงเรียนบ านใหมพัฒนา ได ฟนฟูและอนุ รักษ ให
เปนการแสดงของหมูบาน
๒. รําตงไอโพไอมิ (การรํ าดอกไม ดอกไมไฟ)
รําตงไอมิ ไอโพ หมายถึง การรําดอกไมไฟ การรําดอกไม จากการสัมภาษณนายนุ สาเล็ก ผู ฝกสอน
การรําตงดอกไมไฟนี้ ทานไดเลาใหผู เขียนฟงวา เริ่มเกิดขึ้นตั้งแตสมัยพุ ทธกาล โดยมีพระฤาษี รูปหนึ่งชื่ อ กาวี
ละดาบส เปนพระฤาษีที่บูชาไฟ วันหนึ่งทานเห็นการปฏิบัติ ตัวของพระพุ ทธเจามีลั กษณะงดงามจึงเกิดความ
ศรัทธา ตอมาจึงไดนําศิษย ๑๐๐ คน เขาเฝาฟงคําสั่งสอนจนบรรลุ โสดาบัน และขอปวารณาตัวบําเพ็ญขึ้น ๑๕
ค่ํา โดยการบูชาไฟ ถวายแดองค สมเด็จพระสัมมา สัมพุทธเจา ตอมาผูคิดค นการเตนรํา โดยใช ไฟเปนพุ ทธบูชา
บางครั้งการแสดงในสถานที่ไม เอื้ออํ านวย จึงเปลี่ ยนเปนการรําดอกไมแทน
การรําตงไอมิ ไอโพ ประกอบดวยผู แสดงอยางนอย ๑๖ คน และไมเกิน ๒๔ คน การแสดงในแต ละ
ครั้งตองคํานึงถึงสถานที่จัดแสดงเพราะต องใชไฟจริ งในการรํา โดยอาจจะเปนการลดจํานวนผูแสดงลงได หรื อ
อาจจะเปลี่ยนเปนการใชดอกไมแทนไฟ การแสดงจะประกอบไปดวยเครื่องดนตรีไดแก (๑) กลอง ๒หนา (ทํ า
จากหนังวัว) จํานวน๖ ลูก, (๒) ระนาดเหล็ก, (๓) โหม งราง หรือฆองราง, (๔) ป, (๕) ฉิ่ง เกราะ หรือตง “วา
เหล เคาะ”, (๖) ฉาบ, (๗) กลองซอล หรือกลองวง (ทํ าจากหนังวัว) และ (๘) ฆองวง
เครื่องดนตรีเหล านี้สามารถนํามาประกอบการแสดงละคร โดยเพลงที่ใชในการแสดงการรําดอกไม ไฟ
(ไอมิ ) มี ๕ เพลง สวนการรําดอกไม (ไอโพ) มี ๖ เพลง คือ เพลงที่ ๑ เพลง “มือ เด หลา อะ บุง” แปลวา เรา
อาศัยอยูในภายใต พระอาทิตย พระจั นทรเดี ยวกัน เนื้อหาของเพลงบรรยายถึ ง กิเลสที่ทําใหคนเกิ ดตัณหา
ดังนั้นเปาหมายของเพลงจึงเพื่อเตือนใหหลีกเลี่ยงกิเลสทั้งปวง ดวยการทําใหจิตใจนั้นผ องใสและสะอาด ส วน
เพลงที่ ๒ เพลง “เหยอ เว โจ เลอ หงา” แปลว า แดพี่ ชายคนหนึ่ง เพลงบรรยายถึ งการโหยหาพี่ชายที่หาย
สาบสูญ และฝากบอกใหคนที่พบเจอเขาใหรูถึงวายังมีคนที่บานเฝ ารอคอยอยู