โครงการฟื้นฟูภาษาและวัฒนธรรมกระเหรี่ยงภาคตะวันตก - page 21

ทิวา คงนานดี และคณะ ๒๑
กลุมผูมี อํานาจตางๆฉวยใชชองว างของอํานาจรัฐเขาไปใชประโยชนในพื้นที่เหล านั้น กลายอนุรักษ จึงไมไดเป น
เปาหมายที่ แทจริงเปนแคเพี ยงวาทกรรม ชาวบานกลุมชาติพันธุต างๆจึงฉวยใชวาทกรรมอนุรั กษเหลานี้ในเปด
พื้นที่เพื่อใหคนมีสวนรวม โดยการชวงชิงการตีความหมายของการอนุรักษว าทําไดหลายแบบ “ปาชุ มชน” (
Community Forests) คือวาทกรรมตานที่ชาวบ านสรางขึ้นมาเพื่อช วงชิงความหมายของการอนุรักษของรั ฐที่
ไมเป ดพื้นที่ใหกับชุมชนเขาไปมี สวนรวมในการจัดการ จะเห็นวาการชวงชิงความหมายของการอนุรักษ ก็ คื อ
การชวงชิงพื้นที่ทางสังคม (Social Space) เพื่ อใหไดมาซึ่งสิทธิในการเขาถึงฐานทรั พยากรของชุมชนทองถิ่น
ความสนใจที่มากขึ้นเกี่ยวกับวั ฒนธรรมของคนกะเหรี่ยง ดานหนึ่งเปนผลมาจากความต องการที่จะ
คนหา อั ตลักษณของตนเองเพื่อสนองตอบตอประเพณี ที่สู ญหายไปอยางรวดเร็ว ด านหนึ่ งจากความไม
มั่ นคงและความไมแนนอนจากการพั ฒนาแบบทุนนิยม ข อถกเถียงในเรื่องวั ฒนธรรมและชาติพั นธุ มี สวน
สงเสริมใหเกิดความชัดเจนในเรื่องของการสรางตัวเองและประวัติศาสตรของเราเอง การศึกษาวัฒนธรรมของ
กลุมชาติพันธุจําเป นจะตองเชื่อมโยงปรากฏการณทางวัฒนธรรมเขากับกระบวนการทางสังคม ดังตัวอยางงาน
ที่เกี่ยวของกับการเมืองวั ฒนธรรมของกลุมชาติพันธุกะเหรี่ยงตอไปนี้
ประเด็ นของการปรับเปลี่ ยนอัตลั กษณทางชาติ พันธุ ปรากฏใหเห็ นผ านงานศึกษาทางมานุษยวิทยา
จํานวนมาก เช น งานศึกษาของ เอฟ. เค. เลย แมน (F.K. Lehman, ๑๙๙๒) ไดศึกษากลุมกะเหรี่ ยงคะยา
บริเวณชายแดนในจังหวัดแมฮองสอน เลยแมนพบวา ชาวกะเหรี่ยงไดปรับเปลี่ยนระบบการผลิตจากการทําไร
ไปสูการทํานาดําเชนเดียวกับกลุมชาวไตที่ อาศัยอยูรวมกั น เนื่องจากวิถีชี วิตของชาวกะเหรี่ยงเปลี่ ยนไปและ
พวกเขาลงมาทํางานบนพื้นราบจํานวนมากจนไมสามารถทําไรบนภูเขาได
ประเด็นในเรื่องการเปลี่ ยนระบบความคิดความเชื่อทางศาสนาของชาวกะเหรี่ยงปรากฏเห็ นชัดในงาน
ของ โยโกะ ฮายามิ (Yoko Hayami, ๑๙๙๒) และขวัญชีวั นบัวแดง โดยฮายามิศึกษาการเปลี่ ยนแปลงทาง
พิธี กรรมและศาสนาของชาวกะเหรี่ ยงสกอวในภาคเหนื อของไทย มองวิธีการที่ชาวกะเหรี่ยงพยายามจะ
รักษาอั ตลักษณทางชาติพันธุของตนเองในภาวะที่ตองมีความสัมพันธกับสังคมไทยเพิ่มมากขึ้นฮายามิวิ เคราะห
ผานความตอเนื่ องและการเปลี่ยนแปลงการประกอบพิธีกรรมตามเดิ มไปสู การประกอบพิธี กรรมทางศาสนา
พุทธและคริสต และมองการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นในสังคมผานการเขามาของศาสนาพุทธในชุมชน เธอมองวา
ศาสนาพุทธเขามาในฐานะเป นสวนหนึ่งของเปาหมายของรัฐหรืออํานาจสวนกลางภายใต โครงการธรรมจาริก
ซึ่งมี จุดมุงหมายเพื่ อสรางความมั่นคงของชาติและสร างความรูสึกเปนส วนหนึ่งของรั ฐไทยผานกระบวนการ
กลายเปนชาวพุทธ ดังนั้นศาสนาพุ ทธที่เขามาจึงเปนตัวแทนอํานาจรัฐ (Hayami, ๑๙๙๒: ๒๖๗-๒๖๘)
เชนเดี ยวกับงานของขวัญชีวั น คนพบวาการสรางความเปนศู นยกลางรั ฐไทยและนโยบายสรางความ
ทันสมัย มันเปนตัวเปดรับเอาแรงขับเคลื่อนของของกระแสโลกาภิวั ตนที่มากยิ่งขึ้นและเข าไปถึงกลุมชาติ พั นธุ
บนพื้ นที่สูงทางตอนเหนือของไทยมากกวา ๔๐ ป ที่ผานมา ผานการเขามาจัดการเรื่องปาของรั ฐและการ
ปกครองส วนกลาง รวมถึ งการสรางสาธารณู ปโภคตางๆ ภายในหมูบ าน แตที่สํ าคัญคือการพยายามผสม
กลมกลืนชาวเขาให เปนคนไทยและสรางความเปนสมาชิ กในระดับโลก เงื่อนไขต างๆ ที่ส งผลตอศาสนาตาม
ประเพณี วางบนฐานที่มี ความมั่ นคงทางโลกทัศน และความสั มพันธ ทางสั งคมไดถู กทําลายลง โดยทั้งชาว