โครงการฟื้นฟูภาษาและวัฒนธรรมกระเหรี่ยงภาคตะวันตก - page 15

ทิวา คงนานดี และคณะ ๑๕
สูญเสี ย ประเพณี ดั้งเดิม แตฟรีดแมนกลับมองวา คนกลุ มนี้พยายามสรางอั ตลักษณ โดยใชพลังภายนอกคือ
ความเปนฝรั่ งเศส เพื่อมาสรางตัวตนทางวั ฒนธรรมของตัวเอง ถึงแมว าในมุมหนึ่งอาจมองวาเขาถูกกลืนซึ่งเปน
การมองเขาแบบถูกกระทํ า (Passive) แตฟรีแมนมองเขาแบบ “ผูกระทําการ” (Active)
สําหรั บกรณีศึกษาที่สอง ฟรีดแมนใช ในการอธิบายเรื่องการสรางอัตลักษณ คือ กลุมชาติ พันธุ ชาวไอนุ
(Ainu) ในญี่ปุนซึ่งไมมีที่ยืนในสังคม เพราะถูกกลืนเขาไปในวัฒนธรรมญี่ปุน แตพอมี การท องเที่ยวเขามา ชาว
ไอนุ กลั บอาศัยกระแสนี้สรางตัวตนขึ้นมา ชาวไอนุในญี่ปุนใชความเปนชายขอบและการที่วั ฒนธรรมถูกทํ าให
เปนสินคา มาใชในการทําตัวเองให กลายเปนสินค า (Self-commodification) สําหรับการทองเที่ ยว และทํา
ตัวเองให คนอื่นมาดู ในกรณีนี้ชาวไอนุ จึงใชสถานการณ จากการทองเที่ ยวเปนโอกาสที่จะไดฟนฟูและรื้ อฟนสิ่งที่
ถูกกดทับไว อาทิ งานหัตถกรรมแบบไอนุ หรื อวิถีชีวิ ตแบบไอนุ เพื่อใหคนอื่นเขามาดูและเป นการจงใจทําให
วั ฒนธรรมของตนเองเปนสินคา ซึ่ งส งผลเปนอย างดีในการรื้อฟนของประเพณีแบบเดิ ม จนเกิดการจัดทํ า
โรงเรี ยนสอนภาษาของพวกเขาเองอยางมากมาย
ในกรณีศึกษาที่สามฟรีดแมนยกกรณีของขบวนการเคลื่ อนไหวทางวัฒนธรรมของชนเผาดั้งเดิมฮาวาย
ในอเมริกาทามกลางกระแสการทองเที่ยว ถึงแม ชาวฮาวายมีโอกาสที่จะใชตัวเองเปนสินคา แตพวกเขากลับไม
ตองการทํ าตัวเองใหเป นสินค า จึงออกมาเคลื่อนไหวตอตานการท องเที่ยวที่ส งผลตอความเปนชาติพั นธุของ
ตนเอง โดยพวกเขาแตชูแนวคิดต อตานการท องเที่ยว และพยายามเรียกรองใหมีการคืนวิ ถีชีวิ ตดั้งเดิมของชาว
ฮาวายกลับมา กระแสการเรียกรองที่จะคืนอั ตลักษณ ความเปนฮาวายดั้งเดิมมานั้ นไดอาศัยกระแสความเป น
ทองถิ่นเปนเครื่องมือตอการเคลื่อนไหวเพื่อการสรางอั ตลักษณและวิ ถีชีวิ ตแบบชาวฮาวายและตอตานไมให
กลุมชาติพันธุตนเองกลายเป นสินคา
มุมมองที่สํ าคัญตอการทําความเขาใจแนวคิดเรื่องการสร างอั ตลักษณในครั้งนี้ สําหรับฟรี ดแมนกลับ
มองวา “ความเปนแกนแกน-ของแทดั้งเดิม” (Authenticity) นั้ นไมมีอยูจริ ง แตเป นความเปนของแทดั้งเดิมที่
ถูกสรางขึ้น (Stage Authenticity) ฟรีดแมนมองวาไมมี อะไรที่จริงแท เพราะแมแต วัฒนธรรมชุมชนก็เปนสิ่งที่
สรางขึ้นมา โดยพยายามสรางภาพชุมชนที่สวยงาม ดูดี ไม มีเชิงลบเลย เป นภาพที่ถูกสรางขึ้นมา เมื่อความเปน
ของแทดั้ งเดิมถูกสร างขึ้นมา จึ งเปนเครื่องมื อในการสรางอัตลักษณ อยางหนึ่ งของคน อย างไรก็ตาม การ
สรางอัตลักษณของคนจึงเปนกระบวนการที่ไม หยุดนิ่งและมีความยอนแยงในตัวเอง จากตัวอยางขางตนในงาน
ศึกษาของฟรีดแมน แสดงใหเห็ นอย างชัดเจนวา ผูคนใชความสามารถในการสร างอัตลักษณซึ่ งเปนยุทธวิ ธี
(Strategy) อยางหนึ่ งของคนที่อยู บริบทพื้นที่ที่ต องการยกสถานภาพของตัวเองไปอยู ใกลศูนยกลาง โดยใช
สัญลักษณของศูนยกลางเปนตัวช วยผลักตั วเองออกไปใหหลุดพนจากความเป นชายขอบภายในสังคม ดั งนั้นทั้ง
สามกรณี เปนเรื่องของการสรางอั ตลักษณ โดยสะทอนมุมมองเรื่ องการเมืองเรื่องอัตลักษณ (Politic of
Identity) ที่เกิดขึ้นกับกลุมชาติพันธุในแทบทุ กสังคม
กรณีในการศึ กษากระบวนการสรางอัตลั กษณทางชาติพั นธุที่ส งผลตอการผลิตซ้ําความเปนชาติพั นธุ
เชนในงานศึกษาของวันดี สันติ วุฒิเมธี (๒๕๔๕) ได ทําการศึกษาเรื่อง “กระบวนการสร างอัตลักษณ ทางชาติ