โครงการฟื้นฟูภาษาและวัฒนธรรมกระเหรี่ยงภาคตะวันตก - page 14

ทิวา คงนานดี และคณะ ๑๔
รักษาความเปนชาติพันธุของพวกเขาอย างไร ในงานของแทปปมองวา ความเปนชาติพันธุม งผานประวัติศาสตร
ของพวกเขาในลักษณะเชนเดี ยวกับชาติ พันธุ เพราะว าเกิดขึ้นจากการเลื อกอยางมีจิ ตสํานึก (Conscious
Choice คนมง เลือกหยิบเอาประวัติ ศาสตรของเขาที่พวกเขาเห็นว ามีความสําคัญตอกลุมชาติ พันธุ ของพวก
เขาเอง ซี่งแท็ปปพยายามชี้ใหเห็นวา ประวัติศาสตรของกลุ มชาติ พันธุหนึ่ งไมจํ าเปนตองเปนเรื่องที่เกิดขึ้ นใน
อดีตไปทั้งหมด แต กลับเปน “จิตสํ านึกทางประวัติศาสตร” ที่ สรางขึ้นมาเพื่อแสดงตัวเองวามีความเหมือนหรือ
แตกตางไปจากกลุ มอื่นอยางไร และเพื่ออธิบายความสั มพั นธกั บกลุ มอื่นที่ เกี่ยวข องกับตนเอง เช น หาก
พิจารณาของประวั ติศาสตรของกลุมชาติพันธุม งกับชาวจีนและรัฐไทยความสัมพันธดังกลาวเกิดขึ้นในลักษณะ
ขั้วตรงขามและเปนความสัมพันธเชิ งอํานาจ จึงทําใหคนมงตอสูเพื่ อดํารงความเป นชาติพันธุของตนเองดวยการ
ผลิตซ้ํ าทางวัฒนธรรม (Cultural Reproduction) กลับมาใช ในความใหมอยางเชื่อมโยงกับประวัติศาสตร ของ
ตนเอง ดวยการหยิ บยื มและการใหความหมายใหม โดยเชื่ อมโยงกับประวัติ ศาสตรที่ แสดงใหเห็ นการรั บ
วัฒนธรรมอยางมี จิตสํานึกและแสดงความแตกตางของชาติพั นธุตนเองออกจากวัฒนธรรมหลัก
ดังนั้น การเปลี่ยนแปลงทางวั ฒนธรรมของกลุมชาติพันธุเกิดขึ้ นในหลายลักษณะ เอ็ดมัน ลีช (E.R.
Leach, ๑๙๖๔) มองวา ปจเจกบุ คคลพยายามปรับสถานภาพทางสังคมใหดี ขึ้นผานการกระทํ าเชิงสัญลั กษณ
เชน พิธี กรรมและวัฒนธรรมที่ มี การปรับเปลี่ ยนเพื่อยกสถานภาพทางสั งคมของกลุ มชาติพันธุ ใหดี ขึ้นและ
สามารถปรับตั วใหเขากับสถานการณ และสิ่งแวดลอมใหม ๆ ทามกลางความสั มพันธเชิ งอํานาจที่กอตัวขึ้นใน
บริบทตางๆ ที่กลุมชาติพันธ เขาไปเกี่ยวของสัมพั นธดวย ลีชเน นย้ําวา การปฏิ บัติทางพิธี กรรมจึงเปนเสมือน
ภาษาที่บงบอกถึงสถานภาพทางสังคมและการรับรูของตนเองและคนอื่นในสังคมวั ฒนธรรมของกลุมชาติ พั นธุ
นั้น
๒.๒ การทบทวนแนวคิดเรื่อง การประดิษฐสรางอัตลักษณ (Identity Construction)
วัฒนธรรมสามารถมองในฐานะเครื่องมือเชิงวิธี วิเคราะหหรื อวิธีคิ ด ในประเด็นนี้โจนาธาน ฟรีดแมน
(Jonathan Friedman, ๑๙๙๔) พยายามเขาใจบทบาทของวัฒนธรรมในกระบวนการสร าง/รื้อถอนอั ตลักษณ
ฟรีดแมนแบงมุมมองที่มี ตอวัฒนธรรมหลายแบบ ยกตัวอย างมุมมองแบบวัตถุ ของการศึกษา (Objective
Culture) หรือแบบที่นักมานุ ษยวิทยามองวัฒนธรรมในฐานะเปนมุมมองแบบคนนอก สวนวิธี คิดแบบที่สํ าคัญ
ในการศึกษาวัฒนธรรมและทําความเข าใจตอการสรางอัตลั กษณคือการมองวั ฒนธรรมเปนแบบอัตวิ สั ย
(Subjective Culture) ซึ่งเปนมุ มมองของคนใน โดยเปนชุดคําอธิบายวัฒนธรรมของคนที่ อยู ในวัฒนธรรม
นั้นเอง วิธี คิดแบบนี้เนนเรื่องของอั ตลักษณทางชาติพันธุในฐานะที่ เขามองตัวเองวาเปนอยางไร
ฟรีดแมนยกตัวอยางขบวนการเคลื่อนไหวทางวัฒนธรรม (Cultural Movement) ที่แสดงใหเห็ นถึง
การปะทะประสานของโลกาภิวัตน (Globalization) และทองถิ่นนุวั ตน (Localization) ในระบบโลก (World
System) ๓ กรณี ในกรณีแรกคื อ “La sape” หรือคนชั้นสู งในคองโก ซึ่งเปนประเทศที่ยากจน แตคนกลุ ม
หนึ่งคือ“La sape”กลับพยายามสรางอั ตลักษณแบบฝรั่งเศสโดยการบริโภคสินคาตางๆ เพลงและเสื้อผ าแบบ
ฝรั่งเศส ซึ่งถามองแบบผิวเผินอาจมองวาเปนการถู กดูดกลืนโดยวัฒนธรรมศูนยกลาง สู ญเสียความเปนตั วเอง