st127 - page 23

๑๔
ทางอารมณร วมกัน กลุมคนที่รวมในเหตุการณเดียวกันจะมีการแสดงออกถึงการยอมรั บอารมณและความรูสึก
ของกันและกัน ความรู สึกรวมเปนปจจัยหนึ่งที่ทําใหเกิดการเปลี่ยนแปลงทางวัฒนธรรมไดงายและรวดเร็ วปจจัย
การเปลี่ยนแปลงวัฒนธรรมที่ยกมานี้ จะเห็นวานักวิชาการจะใหความสําคั ญกับจิตใต สํานึกของมนุษยเปนหลัก
อยางไรก็ตาม ปจจัยภายนอกที่ เปนสภาพแวดลอมก็มีส วนตอการเปลี่ยนแปลงทางวั ฒนธรรมเชนกั น เชน
การปรับเปลี่ยนการเลนเหเรือทางน้ํามาเปนเหเรื อบกซึ่งเกิดจากการเปลี่ยนแปลงสภาพแวดล อมของแมน้ํา เปนตน
๔) รูปแบบและองค ประกอบของการเปลี่ยนแปลงทางวัฒนธรรม
นิยพรรณ วรรณศิ ริ (๒๕๔๐ : ๒๗๘-๒๘๐) ได สรุปรู ปแบบและองคประกอบของการเปลี่ยนแปลง
ทางวัฒนธรรมและสังคม ไวดังนี้
(๑) ทัศนคติ เปนตัวกําหนด บุคลิ กและทาที ในการแสดงออกของบุคคล ทั ศนคติที่ก อตัวในบุคคล
ในชวงเวลาอันยาวนานและติดฝงแนน และยากตอการถอดถอนเปลี่ยนแปลง แตก็ สามารถจะถูกเปลี่ยนแปลง
ได ซึ่งจะงายหรือยาก ชา หรื อเร็ว ขึ้นอยู กั บตัวแปรรวมหลายๆ อย างเชน ขบวนการปลูกฝงวัฒนธรรม กลุม
บุคคลที่สังกัดผูนํากลุมนวัตกรรมที่ ถูกนํามาสาธิต ฯลฯอยางไรก็ตามการอยูรวมกันในสังคมเดียวกันจะมีอิ ทธิพล
ตอการเปลี่ยนแปลงทั ศนคติของบุคคลมากเนื่ องจากมนุษยมี ความจํ าเปนตองอยูรวมกั นเปนกลุมและพึ่งพา
อาศัยกั น ฉะนั้นการปรับตัวใหคล อยตามกลุมคือการอยูรอด
(๒) คานิยม จะเปนสวนประกอบสําคัญทางสังคม บางสังคมบุ คคลใหคุ ณคากับเงินตราสูงมาก บาง
สังคมก็ใหคุณคาโลหะธาตุที่หายาก เชน ทองคํ า บางสังคมนํ าศีลธรรมและความสวยงามมาเป นคานิยมหลั ก
และผลประโยชนมาเปนคานิยมรอง คานิยมเปนองคประกอบของวัฒนธรรมจึงไมมี กฎเกณฑกําหนดทาที และ
ทิศทางของพฤติกรรมของกลุ มเพราะฉะนั้นในการเปลี่ยนแปลงคานิยมก็ จะกอใหเกิดการเปลี่ยนแปลงทาง
วัฒนธรรมในสั งคมดวย
(๓) บรรทัดฐานและพันธะทางสังคม คือ แนวทางที่สังคมวางไว ใหสมาชิ กในสังคมประพฤติปฏิบัติ
ในแนวเดียวกัน เพื่อความเปนระเบียบเรียบร อยของสังคม บรรทั ดฐานและพันธะทางสังคมมีความคลายคลึงกัน
แตพันธะทางสังคมไมไดเกิดมาจากบรรทัดฐาน แตเกิดมาจากความผูกพั นทางสังคมและทาทีอันดีตอกั น ซึ่งเปน
ขอบังคับทางสังคมที่ ถูกสรางขึ้นโดยคนทั่วไป ดวยเหตุผลและสถานการณตางๆ บางครั้งก็มี ขอยกเวนไมปฏิบัติก็
ได เชน การใหสิ่งของกัน ผู รับตองใหสิ่งของกลั บเปนการตอบแทน บางครั้งอาจจะไมมี สิ่งของตอบแทนกลับก็ได
หากไมมีการลงโทษทางสังคมที่ รุนแรง กฎพันธะนี้ สามารถเปลี่ยนแปลงได งายขึ้นอยู กั บสถานการณ และกฎนี้
จะสงเสริมการเปลี่ยนแปลงทางสังคม เนื่องจากปฏิบัติตามพันธะทางสังคมทําให คนคบหากันงาย และนําไปสู
การทําตามกั นและคิดตามกัน สวนบรรทัดฐานนั้ น เปนผลมาจากความคิดแนวเดี ยวกันของคนในสั งคมที่ได
พัฒนามาเปนกฎระเบี ยบใหคนปฏิบั ติตามได ด วยความเคยชินบรรทัดฐานเปนกฎสังคมที่ แน นอนและเป น
โครงสรางของวัฒนธรรมที่อาจเปลี่ยนแปลงไดตามยุ คสมั ย ปกติใชเวลายาวนานในการเกิดเปลี่ยนแปลง และ
ยกเลิก การลงโทษผูฝาฝนบรรทั ดฐานจะเห็นไดเดนชัดแต ไมเปนทางการ