st127 - page 17

๘
เรือของทหาร เพื่อต องการฝกซ อมฝพาย เมื่อเรื อลําใดเขาเส นชัยก อนก็จะพระราชทานรางวัลใหเป นกําลังใจ
เรือยาวที่ใชในการแขงขันในปจจุบันก็เปนเรื อที่ไดพัฒนามาจากเรื่อที่ใชทําสงครามในสมัยก อนนั่นเอง
ในป พ.ศ.๒๒๒๘บาทหลวงเดอชัวลี อุปทูตของพระเจาหลุยสที่ ๑๔ ไดเขามาเจริญสัมพั นธไมตรีกับไทย
ในแผนดินของสมเด็จพระนารายณมหาราช ตามจดหมายเหตุรายวันไดกล าวถึงการแข งเรือหลวงตอนหนึ่งว า
“เรือพระที่นั่งวิจิตรรจนา สงางามยิ่ งนัก สุดที่ จะพรรณนาใหทานฟ งถวนถี่ มีฝพายประจําเรื อ ๑๕๐
คน ฝพายปดทองทุกคนพระเจากรุงสยามทรงเครื่องฉลองพระองคลวนเพชร พลอย ฝ พายพยุหะโดยชลมารค
ครั้งนี้ เป นพิธีอะไรกันแน พระเจากรุงสยามเสด็ จประทับทรงสํ าราญพระอิริยาบถณ ตําหนักที่ ประทับแหงหนึ่ง
และเสวยพระกระยาหารที่ตําหนักนั้นพอเสวยแลวก็โปรดฯ ใหเรือขุนนางที่ยศเสมอกันเอาเรือเขาเทียบกันเปน
คูๆ พายแขงขันกันกลับไปกลุม ถาเรือลําใดถึ งตําหนั กที่พระราชวั งกรุงศรีอยุธยาก อน ก็จะไดรั บพระราชทาน
รางวัลอย างงาม การแขงเรือนั้นนาดูมาก ฝ พายทุกคนมีความชํานิชํานาญการพายเรือคลองแคล ววองไวยิ่งนัก
การแขงเรือครั้งนี้ ฝพายจะตองพายเรือทวนน้ําขึ้นไปตามลําน้ํา”
และหลักฐานจากคําใหการของชาวกรุงเกา กลาวถึงประเพณีการแขงเรือในเดือน๑๑ ว า
“พระเจากรุงศรีอยุ ธยาทรงเรือพระที่นั่งกิ่งลําหนึ่ง พระอัครมเหสี ทรงลําหนึ่ง แขงเรือแลวโปรดใหเสนา
อํามาตยทั้งหลาย แขงเรื อกันโดยลําดั บพระราชพิธีนี้ทํากันเมื่อขึ้ น๑๔ ค่ํา จนแรม ๑ ค่ํา รวมสามวั น พระเจา
กรุงศรีอยุ ธยาทรงเครื่องขาว พระมหามงกุ ฎทําดวยเงิ น เวลากลางคืน พระเจากรุ งศรีอยุ ธยาจะเสด็จลอย
ประทีปอุทิศถวายพระพุทธเจา แลวเสด็จลงเรือพระที่นั่งประทับยืนไปในเรือพรอมดวยเสนาอํามาตยอันประดับ
ดวยประทีปแหเสด็จรอบพระนครมี การเลี้ยงดูขุนนางและขาราชการทั้ งปวง เสด็จพระราชทานพระกฐิ นตาม
พระอารามในกรุง”
การแขงเรือในบางครั้งเปนการเสี่ยงทายมากกวาการสนุกสนาน ซึ่งในตอนหนึ่งของพระราชนิ พนธของ
พระบาทสมเด็ จพระจุลจอมเกล าเจาอยูหัวในพระราชพิธี สิบสองเดือนวา พระราชพิธี ประจําเดื อน ๑๑ ใน
กฎมณเทียรบาลมีพิ ธีแขงเรือ ความพิ สดารในกฎมณเทียรบาลกล าวไวว า “เดือน ๑๑ การอาษยุชพิ ธี มีโหมง
ครุม ซ ายขวาระบํามโหระทึก อินทเภรีดนตรี เขาทรงพระมหามกุฎราชาปโภคกลางวันทรงสุวรรณมาลา เย็นทรง
พระมาลา สุกหร่ําสะพักชมพู สมเด็จพระอัครมเหสี พระภรรยาทรงพระสุวรรณมาลา นุ งแพรลายทอง ทรงเสื้อ
พระอัครชายาทรงพระมาลาราย นุ งแพรดารากร ทรงเสื้ อ ลูกเธอหลานเธอทรงทรงศรีเภทมวยทรงเสื้ อ
พระสนมใสสนองเกลาสะพั กสองบา สมรรถชัยเรือตน ไกรสรมุ ขนั้นเปนเรื อที่เสี่ยงทาย ถาสมรรถไชยแพไซร
ขาวเหลือเกลืออิ่ม สุขเกษมเปรมประชา ถาสมรรถไชยชนะไซรจะมียุค”
จะเห็นวา “เรือสมรรถไชย” และ “เรือไกรสรมุข” เปนเรือที่ เสี่ยงทายตามกลาว แตความจริงหาไดเปน
เชนนั้ นไม เรื อสมรรถไชยเปนเรื อตน ซึ่ งเปนเรือทรงของพระเจ าแผนดิ น เรื อไกรสรมุข เปนเรือของอั ครมเหสี
ฉะนั้นการเสี่ยงทาย เรือไกรสรมุขตองชนะทุกครั้งไป เพื่อเปนการปลอบขวัญประชาชน และแสดงถึงความเอา
อกเอาใจตอพระอัครมเหสีด วย