st126 - page 18

๑๐
วัฒนธรรมจั งหวัดสงขลา(๒๕๕๑)ได้ศึ กษาเรื่อง “การมี ส่ วนร่วมของเครือข่ ายวัฒนธรรมและชุมชน
ในการบริ หารจั ดการวัฒนธรรม : กรณีศึ กษาประเพณี รั บเทียมดาในตาบลดี หลวง อาเภอสทิ ง
พระ จังหวั ดสงขลา” ผลการศึกษาพบว่า ๑. การศึกษาครั้ งนี้ได้เสริมสร้ างกระบวนการมี ส่วนร่วมของ
สานักงานวัฒนธรรมจังหวัด สภาวัฒนธรรมจังหวัด และชุ มชน ดังนี้ การมีส่วนร่วมของภาคส่วนต่าง ๆ ในการ
เข้ าร่วมเป็ นทีมวิจัย และคณะทางาน การร่วมตั้ งโจทย์วิ จัย การร่วมเขี ยนโครงร่ างวิจัย/ร่วมออกแบบวิจัย
การร่วมสร้างเครื่องมือวิจัย การร่วมคัดเลือกกลุ่มตัวอย่าง การร่วมเก็บข้อมูล การร่วมเป็ นผู้ให้ข้อมูล การ
ร่วมวิ เคราะห์/สังเคราะห์ข้ อมูล การร่ วมเขียนรายงานการวิ จัย และการร่วมตัดสินใจเกี่ยวกั บการบริหาร
จัดการประเพณี รับเที ยมดา ๒. ประเพณีรั บเทียมดา หรือประเพณีรับเทวดา ของชาวบ้ านตาบลดีหลวง
อาเภอสทิงพระ จังหวัดสงขลา เกิดจากการที่ชาวบ้านมีความเชื่ อว่า ทุกหมู่บ้านจะมี เทวดามาปกป๎กษ์รั กษา
ผู้คนในหมู่ บ้านนั้ น ๆ ให้อยู่เย็นเป็ นสุข ทามาหากิ นได้ คล่อง โดยเฉพาะการทานา มีความเชื่อว่ าเทวดาจะ
หมุ นเวียนกันมาทาหน้าที่ปีละ ๑ องค์ และหลั งจากสิ้นฤดูเก็บเกี่ยวแล้ ว ชาวบ้านจึ งรวมตั วกันจัดให้ มีการ
ประกอบพิธี กรรมทางพุทธศาสนา ขึ้นหลังจากวันขึ้นปีใหม่ไทย ๓ วัน (วันที่ ๑๖ เมษายน) ในเวลาพลบค่า ณ
สถานที่ที่เป็นภู มิบ้านซึ่ งประชาชนเจ้าของวั ฒนธรรมร่ วมกั นคั ดเลือก เพื่ อเป็นการทาพิธี ส่งเทวดาองค์เก่า
และรับเทวดาองค์ ใหม่ เพื่ อเป็นการแสดงความกตัญํูกตเวที ต่ อเทวดาที่ได้มาปกป๎กรักษา คุ้ มครองคนใน
หมู่บ้าน และให้ผลผลิตทางการเกษตรที่อุดมสมบูรณ์ บทบาทหน้าที่ของประเพณี รับเที ยมดา พบว่า เป็ นการ
ส่งเสริ มความกตัญํู กตเวที การส่งเสริมและสร้ างความสามัคคี การประสานความสัมพันธ์ ระหว่ างคนใน
ชุมชน การรวมและอนุรั กษ์ ศิลปะการแสดง และการละเล่ นพื้นบ้ าน การให้ความบันเทิง การให้ความสุ ข /
สนุกสนาน การให้ความรู้ การพัฒนาภูมิ ป๎ญญาท้องถิ่น การทบทวนชีวิต การสร้ างจิตสานึ กร่วมในความเป็น
พวกเดียวกันของคนในชุมชน การช่วยรักษาแนวปฏิบัติ ของท้องถิ่น การส่งเสริ มศาสนา และรักษาบรรทั ดฐาน
ทางสังคม การส่งเสริมให้คนกระทาความดี และ การสร้ างอัตลั กษณ์ร่ วมของคนในชุมชน ๓. แนวทางในการ
บริ หารจัดการประเพณีรับเที ยมดา สาหรั บสร้างความเข้ มแข็งของชุมชน สรุปได้ ดังนี้ (๑)รัฐควรส่ งเสริม/
สนับสนุ นประเพณีรั บเทียมดาโดยการเข้ าร่วมกิ จกรรม หรือสนั บสนุนงบประมาณตามความเหมาะสม (๒)
ควรหาวิธี การสร้างสานึกร่วมของคนในชุมชนให้ เห็นคุ ณค่ า และความสาคัญของประเพณีนี้ และให้มี การ
ปฏิบั ติเป็ นประจาอย่ างต่อเนื่องเพื่ อมิให้สู ญหาย (๓) ปลูกฝ๎งให้อนุชนรุ่ นหลั ง เข้าใจ และรู้คุ ณค่ าของ
ประเพณีรับเทียมดา โดยทางภาครัฐควรนาประเพณีมาสร้างเป็นองค์ความรู้และเผยแพร่ ไปยังสถานศึ กษาและ
แหล่งเรียนรู้ต่าง ๆ (๔) สถานศึกษาควรบรรจุประเพณีรับเทียมดาเป็นประเพณีท้องถิ่นของตาบลดีหลวงในการ
จัดทาหลักสูตรท้องถิ่น เพื่อให้เยาวชนได้ศึ กษา เกิดความรัก หวงแหนในประเพณียิ่งขึ้ น (๕) ผู้ใหญ่ พ่อแม่
ผู้ปกครอง ควรนาลูกหลานไปร่วมประเพณีทุกครั้ง และให้ เด็ก ๆ มีส่วนร่วมในการประกอบพิ ธีกรรม และ
ได้มี โอกาสแสดงออก เพื่อปลูกฝ๎งและให้ เกิดความเคยชิน (๖) ควรหาผู้ สืบทอดสาหรับเป็นผู้ นาประกอบ
พิธี กรรม (๗) รัฐควรร่ วมกับชุ มชนจัดประเพณี รับเที ยมดาให้ยิ่งใหญ่ สมบูรณ์แบบเพื่อจะได้ติดตาและอยู่ใน
ความทรงจา เมื่อถึงเวลาจะได้ปฏิบัติติดต่อกั นทุกปี (๘) ควรทาข้ อตกลงร่วมกันระหว่าง ผู้ นาชุมชน / กานัน
ผู้ใหญ่บ้าน /ชุมชน (ชาวบ้าน) ให้ประเพณีรับเที ยมดาเป็นประเพณีของท้องถิ่ น โดยกาหนดให้จัดเป็นประจา
ทุกปี
วั ฒนธรรมจังหวัดสุ ราษฎร์ ธานี(๒๕๕๑)ได้ศึ กษาเรื่อง การศึกษาการมี ส่ วนร่วมของชุมชนในการ
บริหารจัดการวัฒนธรรม : กรณีศึ กษา การแสดงมโนราห์ในกลุ่มโฮมสเตย์ ตาบลลีเล็ ด อาเภอพุนพิน
จังหวัดสุราษฎร์ธานีผลการศึกษาพบว่า
๑. รูปแบบการจัดการท่องเที่ยวโดยกระบวนการมี ส่วนร่วมของชุมชนลีเล็ด คณะวิจัยได้ ลงพื้นที่ศึกษา
ข้อมู ลจากเอกสารต่าง ๆ พร้ อมกับใช้ วิ ธี การสัมภาษณ์ เชิงลึกจากผู้ที่เกี่ยวข้ องในชุมชนลี เล็ ด และพบว่า