st126 - page 16

๘
งานพัฒนาพื้นที่สามจังหวัดชายแดนภาคใต้ในประเด็นโจทย์ป๎ญหาต่างๆที่ รุมเร้าพื้ นที่ไม่เว้นแม้แต่ ทางด้ านการ
ส่งเสริมศิลปวัฒนธรรม กล่าวคือ
วิ มลศรี ผุดเพชรแก้ว(๒๕๕๑)ได้ ศึกษาเรื่ อง“การมีส่ วนร่วมของเครือข่ายวัฒนธรรมและชุ มชนใน
การบริหารจัดการวัฒนธรรม กรณี ศึกษา เพลงนา อาเภอสวี จังหวัดชุมพร” ผลการวิจัยพบว่า เพลงนา
เป็นเพลงพื้นบ้านที่นิยมร้องเล่นกันมาแต่โบราณของจังหวัดชุ มพร เดิมที ใช้ร้องเล่นกั นในทุ่งนาในฤดูเก็บเกี่ ยว
ข้าว ภายหลังได้นามาร้องเล่นกันไม่ จากัดสถานที่และโอกาส เช่ นงานสงกรานต์ งานบวชนาค งานขึ้นบ้าน
ใหม่ งานขึ้นปีใหม่ งานมงคลสมรส หรือแม้กระทั่งในงานศพก็มี การร้องเล่นเพลงนากั น การร้องเพลงนาจะ
มีผู้ร้ อง ๒ คน ถ้ามากกว่า ๒ คน ก็ต้องเป็นจานวนคู่แต่ที่นิยมมักไม่เกิ น ๔ คน หรือ ๒ คู่ แต่ละคู่ จะมี
แม่เพลง ๑ คน ทาหน้าที่ ร้องนา เรียกว่ า แม่คู่ หรื อ “หัวไฟ” และมีผู้รั บหรือทอย ๑ คน เรียกว่า
“ท้ายไฟ” ถ้าผู้เล่ นมีคู่ เดียว เนื้อหาหรือบทที่ร้องมักจะเป็นบทชม บทเกี้ ยว แต่ถ้าร้ อง ๒ คู่ มักจะเป็น
กลอนรบหรือบทฉะฟ๎น คือร้องโต้ตอบกั น โดยต่างฝุายต่างหยิบยกเอาจุดอ่อน หรือปมด้อยของฝุ ายตรงข้าม
ขึ้นมาว่ากัน การร้องโต้ตอบกันนี้ ผู้ที่เป็นท้ายไฟของฝุายใดก็ทาหน้ าที่รับทอยของฝุายนั้น การร้องเพลงนาจะ
ร้องเป็ นกลอนสด หรือกลอนปฏิภาณ ไม่ มีดนตรี ใด ๆ ประกอบ ผู้ร้องจะต้ องมีสติ ป๎ ญญาและไหวพริ บดี
เพลงนาวรรคหนึ่งอาจจะมี ตั้ งแต่ ๔ - ๑๐ คา ป๎ญหาที่เกิดขึ้นกั บชุมชน/ศิลปะการแสดงเพลงนา พบว่ า
ป๎ญหาที่เกิดขึ้น ประกอบด้วย
๑. เพลงนาในอดีตนิยมร้องเล่ นในฤดูเก็บเกี่ ยวข้าว เพื่อความสนุกสนาน คลายความเหน็ดเหนื่อย
แต่ ในป๎จจุบันประชาชนหันไปปลูกพืชเศรษฐกิ จอื่นแทน เช่ น ปาล์ม การประกอบอาชีพทานาลดน้ อยลง
การร้องเพลงนาจึงลดความนิยมลงไปเรื่อย ๆ และอาจจะเลื อนหายไปในที่สุด
๒. ในอดีตผู้ ที่ร้องเพลงนาได้ มีจานวนไม่มากเมื่ อผู้ที่ร้ องเพลงนาเสียชี วิตไปก็เสมือนว่าเพลงนาได้
หมดไปด้วย อีกทั้ งยังขาดผู้ สืบทอดและสืบสานศิลปะการแสดงเพลงนา รุ่นลูก รุ่นหลานไม่ รู้จักขาดความ
สนใจ และไม่ให้ความสาคัญที่ จะสืบสาน
๓. การร้องเพลงนา ไม่มีดนตรี ใด ๆ ประกอบ จึงไม่เป็นที่ดึงดูดความสนใจจากเยาวชนรุ่นหลัง ซึ่ง
เป็นวัยที่ “ร้อน แรง เร็ว”
วั ฒนธรรมจังหวัดนครศรีธรรมราช(๒๕๕๑)ได้ศึ กษาเรื่อง“การวิจั ยแบบมีส่ วนร่วมของเครือข่ าย
วัฒนธรรมและชุมชนในการบริ หารจัดการวั ฒนธรรมกรณีศึ กษา “ประเพณีสวดด้านวั ดพระมหาธาตุ
วรมหาวิหาร”ผลการศึกษาพบว่ า ๑. การมีส่วนร่วมของเครือข่ ายวัฒนธรรมและชุมชนในการบริหารจัดการ
ประเพณีสวดด้านในครั้งนี้ มีการส่ งตัวแทนแต่ละสาขาร่วมแสดงความคิดเห็น ความเป็ นมาของป๎ญหา และตั้ง
โจทย์เพื่ อที่จะหาแนวทางในการฟื้ นฟู อนุ รักษ์ ประเพณีสวดด้าน ซึ่งเป็ นคาตอบของโจทย์การวิ จัย และร่วม
สร้ างเครื่องมือ ได้ ร่วมกันสร้างเครื่องมื อในการวิจัย เตรี ยมคาถามสาหรับสั มภาษณ์ เพื่อนาไปสู่คาตอบที่
ต้องการ และสุดท้าย มีเครือข่ายร่ วมเวทีเสวนา แสดงความคิดเห็น แลกเปลี่ยนเรียนรู้ ทาให้ได้ แนวทางในการ
ฟื้นฟู อนุรักษ์ประเพณีสวดด้านให้คงอยู่คู่เมืองนครอย่างยั่งยืน ๒. แนวทางในการฟื้นฟู อนุรักษ์ ประเพณีสวด
ด้านให้ คงอยู่สืบไปโดยได้ข้อสรุปว่าเห็นควรจั ดทาเครือข่ ายการศึกษาเชิงบูรณาการแบบคู่ขนานโดยสานักงาน
วัฒนธรรมจั งหวัดร่วมสนับสนุนงบประมาณและบุคลากรที่มี ความรู้ความสามารถในการจัดทาหลักสู ตรท้องถิ่ น
และทางสานักงานเขตพื้นที่การศึกษา ซึ่งมี หน้าที่โดยตรงในการจัดการเรียนการสอนให้ กับทางโรงเรี ยนในเขต
พื้นที่อยู่ แล้ว จะต้องมีการส่ งเสริมและสนับสนุนอย่ างจริงจังให้เกิดหลักสูตรท้องถิ่นประเพณีสวดด้านในการ
เรียนการสอนในระดับประถมศึ กษา และมัธยมศึกษา ผู้วิจัยเห็ นว่าวิ ธี การดังกล่ าวจึงจะสามารถสร้ างประเพณี
สวดด้านให้อยู่ตลอดไป