ct154 - page 20

12
กะเหรี่ยงจึ งเลือกปรับสร้างความสั มพั นธ์กับอานาจรูปแบบใหม่ นั่นคือ การหั นไปรับความเชื่ อของศาสนา
พุ ทธหรื อศาสนาคริสต์ ซึ่ ง Hayami พยายามเสนอภาพการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้ นในชุมชนว่า ไม่ ได้มี
เพี ยงแต่ด้ านการปรับตัว (Adaptation) หรื อการต่อต้าน (Resistance) ด้านใดด้านหนึ่งเท่านั้น แต่จะต้อง
ดาเนินไปควบคู่กั น และที่สาคัญคือ การต่อต้ านที่เกิ ดขึ้ นในกระบวนการเปลี่ยนแปลงทางสังคมนั้น อาจ
ไม่ได้ เกิดขึ้นอย่างรุ นแรงและเห็นได้ชั ดเจน แต่การต่ อต้านอาจเป็ นเพียงการต่ อต้ านที่ แสดงออกใน
ชีวิ ตประจาวันของชาวบ้าน (อ้ างใน สรินยา กิจประยูร. 2541: 9-10) ดั งที่ปรากฏในแนวคิดของ James
Scott (1997: 1-37) ที่กล่าวถึ ง การต่ อต้านในเชิ งสัญญลั กษณ์ในรูปของการทาลายความศั กดิ์สิ ทธิ์ทาง
ศาสนา(Religious Profanation) ซึ่ งเข้ามาครอบงาทางจิตวิญญาณ รวมถึงระเบียบในทางโลก การต่ อต้าน
จะแสดงออกมาในรู ปแบบของพิธีกรรม การแสดงละคร การเต้นรา หรื องานเฉลิมฉลอง ซึ่ งเป็นช่วงเวลาที่
จะได้ ปลดปล่อยความขั ดแย้งที่มี อยู่ภายใน เป็นช่วงเวลาหนึ่งที่คนจนจะกลายเป็นชนชั้ นสูง ผู้ มีอานาจหรื อ
มี ความเคร่งครัดอย่ างมากจะถูกล้ อเลี ยนอย่างเปิดเผย และเป็นช่วงที่ความเคารพเชื่อฟั งต่างๆ ถูกหยุ ดไว้
ชั่วคราว อาจมีการลบหลู่ดู หมิ่นศาสนาและสังคม หรือการสนับสนุ นกิเลสตัณหาต่างๆ เป็ นต้น การทาลาย
ความศักดิ์สิ ทธิ์ทางศาสนาในลักษณะนี้ เป็ นพื้นฐานทางศีลธรรมอันนาไปสู่ความไม่ลงรอยกันทางศาสนาใน
ระบบคิดที่แตกต่างกัน และพวกเขาถูกครอบงาอยู่
งานวิจัยเกี่ยวกับการปรั บตัวทางวั ฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ ที่ได้นาแนวคิดของ James Scott
มาใช้เป็นส่วนหนึ่งในการศึกษา โดยพัฒนาการศึกษาสังคมชาวนามาสู่ การศึกษากลุ่ มชาติพันธุ์ คืองานของ
ทวิ ช จตุวรพฤกษ์ (2538) เรื่อง “พิธีกรรมเพื่ อสืบทอดความเป็นชาติ พันธุ์ของชาวเขายากจน: การศึกษา
การปรั บตัวทางวั ฒนธรรมของชาวเขาเผ่าลี ซอ ในจังหวัดเชียงใหม่” ที่มองว่ าในปั จจุบันชาวลีซอยากจน
กาลังถู กบีบบังคั บให้จาต้องเข้าสู่ กระบวนการพั ฒนา ไปสู่ ความทันสมัย โดยรัฐได้ยื่ นมือเข้ ามาจัดการ
ปัญหาต่างๆ ของชุมชนด้วยความหวังดี ทาให้ชุ มชนชาวเขาตกอยู่ในสภาวะเป็นอัตพาตเชิงโครงสร้าง จน
สูญเสียศั กยภาพในการจัดการกับปัญหาของตนเองอย่างเรื้อรั ง ชีวิตสั งคมเป็นไปด้วยความอ้างว้ าง โดด
เดี่ ยวและสับสนบุคคลรู้สึกไร้อานาจ และสูญเสียศั กดิ์ศรี ความเป็นคน และความเป็นชาติพันธุ์ อยู่ในภาวะ
ใกล้ จะแตกสลาย การนิยามความเป็นลี ซอ และการยืนยันถึ งลักษณะเฉพาะกลุ่ม จึงเป็ นประเด็นปัญหา
สาคัญ ดังนั้นพิธี กรรมจึงเป็นปฏิบัติ การของชาวบ้านที่ถูกผลิตซ้ าขึ้นมา เพื่อนิยามความเป็นคนลีซอใหม่
และยังเป็ นภาษาของการปรับเปลี่ยนทั้งโลกทั ศน์ การตีความสานึกทางชาติพันธุ์ ตลอดจนปรับเปลี่ ยน
ความสัมพันธ์เชิงอานาจและบทบาททางสังคมอีกด้ วย
กรณี ทวิช อธิ บายถึง การที่ชาวลีซอรับความเชื่ อบางอย่างจากวั ฒนธรรมอื่น โดยมี จุดประสงค์
เพื่ อเพิ่มอานาจในการอธิบายความสัมพันธ์ทางสั งคมที่กาลังเปลี่ยนแปลงไปอย่ างรวดเร็ว และลดความ
สับสน ผ่านคลายความตึงเครียดในชีวิ ตประจาวัน ด้ วยการรับเอาพระพุทธรูปมาประดิ ษฐานเอาไว้ภายใน
บ้านเคี ยงข้างผีบรรพบุรุ ษ และ เปี่ยซุหนี่ (ผีผู้ทรงศีลที่ อัญเชิญไว้ที่หิ้งบูชาในบ้าน) สาเหตุที่พระพุทธรู ป