ct154 - page 19

11
จะเห็นได้ว่า งานของ ประสิ ทธิ์ ลี ปรีชา ได้นาบรรทัดฐานทางพฤติกรรม ในรูปแบบ “ระบบเครือ
ญาติ” (Kinship) มาเป็ นประเด็นทาความเข้ าใจการปรับตั วของกลุ่ มชาติพั นธุ์ม้ งในบริบทที่มี ความ
หลากหลายทางชาติ พันธุ์ (ประสิทธิ์ ลีปรีชา.2001) เช่ นเดียวงาน งานของ สรินยา กิ จประยูร เรื่อง “การ
รั บคริสตศาสนากับการปรับตั วทางวั ฒนธรรม: กรณี ศึ กษาชุมชนอาข่ า ในอาเภอแม่สรวย จังหวัด
เชี ยงราย” ที่ได้ นาประเด็นเรื่ องศาสนา มาอธิบายการปรับตัวของกลุ่ มชาติพันธุ์อาข่ า สรินยา พบว่า
ท่ามกลางกระแสทุนนิ ยมที่ชุมชนอาข่าเผชิญอยู่ ได้ก่อให้เกิ ดสิ่งแปลกใหม่ รวมทั้งการเปลี่ ยนแปลงต่างๆ
มากมายต่อชี วิ ต ไม่เฉพาะการเปลี่ ยนแปลงภายนอกเท่านั้น แต่ ยั งรวมถึงการปรับเปลี่ ยนวิธี คิด และ
จักรวาลทัศน์ที่เคยใช้ให้ความหมายต่อสิ่งต่างๆ รอบตัว ซึ่งชาวอาข่าไม่สามารถให้คาอธิบายประสบการณ์
แปลกใหม่ที่ เกิดขึ้นได้อย่ างเพี ยงพออีกต่ อไป ดังนั้ น วิ ธี คิดแบบใหม่ที่ สามารถให้คาอธิ บายได้อย่ าง
สอดคล้ องกับชีวิตที่ กาลังดาเนินอยู่ในปั จจุบัน จึ งถูกนามาเพิ่มเติมและให้ความหมายแก่ ชีวิต เช่นเดี ยวกับ
ชาวอาข่ าได้ เลื อกนาความหมายทางคริ สตศาสนาเข้ามาช่ วยเพิ่ มเติ มในวิ ธี คิ ด พบว่ า ชาวอาข่ามี
กระบวนการเลื อกสรรความหมายทางคริสตศาสนาเข้ามาเชื่อมโยงกับความเชื่ อในวิธีคิ ดแบบเดิม รวมทั้งมี
การจัดเรี ยงความหมายทั้งสองขึ้นมาใหม่ เกิ ดเป็ นชุ ดคาอธิบายแบบใหม่ ของพวกเขาที่ สามารถให้
คาอธิ บายแก่ประสบการณ์ต่ างๆ ที่เกิ ดขึ้นในช่วงเวลานั้นๆ ของพวกเขาได้ อย่างมี ความหมาย และ
กระบวนการนี้เอง ชาวอาข่าคริสต์ ได้นาคุณค่าของความเป็นอิสระในคริสตศาสนามาใช้ปลดปล่อยพวกเขา
ออกจากข้ อจากั ดกฏของอาข่า เพื่ อการดาเนิ นชีวิ ตประจาวั นอย่ างสอดคล้องกั บชี วิ ตปัจจุ บันที่
เปลี่ยนแปลงไป อย่างไรก็ตามพวกเขายังคงสืบความเป็นอาข่า ผ่านการกระทาพิ ธีกรรม เพื่อเข้าอยู่ ในสาย
ตระกูลทางบิดา เช่นที่เคยปฏิบัติ สืบทอดกันมา พร้ อมกับอาศัยความสัมพันธ์ที่มี ต่อวิญญาณบรรพบุ รุษ
สายตระกูล เป็นเงื่ อนไขเลือกรูปแบบของพิ ธีกรรมเพื่อขจั ดความขัดแย้งที่เกิดขึ้ นภายในวิธี คิดของพวกเขา
ดั งนั้น รู ปแบบพิธี กรรมที่ปรับเปลี่ยนไป จึงยังคงเชื่อมโยง หรื ออยู่บนพื้นฐานวิ ธีคิดแบบจักรวาลทัศน์เดิม
จึงกล่ าวได้ว่ าความเป็นกลุ่ มชาติพั นธุ์อาข่าได้ถู กผลิตใหม่ด้วยความหมายทางคริสตศาสนา ซึ่ งเป็นการ
แสดงถึงความสามารถปรับตั วทางวัฒนธรรมของชาวอาข่า ท่ามกลางกระแสการเปลี่ยนแปลงที่ ดาเนินอยู่
(สริ นยา กิจประยูร.2541)
สริ นยา ได้นาการศึกษาของ Yoko Hayami ในเรื่องเกี่ยวกั บการเปลี่ยนแปลงทางพิ ธีกรรมและ
ศาสนาชาวกระเหรี่ยงสกอร์(Sgaw Karen) มาเป็นส่วนหนึ่งในการอธิบาย ซึ่ ง Hayami พบว่าท่ามกลาง
เงื่อนไขทางสังคมและเศรษฐกิจที่เปลี่ยนแปลงไป เช่นกรณี การเปลี่ยนวิธี การเพาะปลูกจากการปลู กข้าวไร่
บนภู เขา (Dry-rice cultivation) กลายมาเป็นการทานาข้าว(Wet-rice cultivation) ทาให้ความเชื่อ และ
พิ ธีกรรมตามประเพณีดั้ งเดิมไม่เพี ยงพอที่จะจัดระเบียบของชุมชนได้อี กต่อไป และยั งไม่สามารถอธิบาย
ความสัมพันธ์ ทางสังคมที่เกิดขึ้ นใหม่ได้ จึ งทาให้ความสัมพันธ์ แบบดั้งเดิ ม ที่ถู กแสดงผ่านพิ ธีกรรมเพื่อ
ควบคุมอานาจ ด้ วยวิธี การบูชายัญ เซ่นไหว้วิ ญญาณ ได้ถูกเปลี่ยนไปสู่การแสวงหาความสัมพั นธ์กับอานาจ
รู ปแบบใหม่ ที่ ทาให้ชาวบ้ านสามารถมีส่วนร่วมในระบบเกียรติ ยศ และความมีชื่ อเสียงใหม่ได้ ดั งนั้นชาว