nt139 - page 30

22
4.3ขั้ นตอนการมีส่วนร่ วมของชุมชน
การเข้ามามีส่วนร่วมของชุมชน เพื่อการกระทํากิจกรรมใดกิจกรรมหนึ่งให้ เกิด
ประโยชน์ต่อชุ มชนนั้น มีนักวิชาการได้เสนอแนวคิดถึงขั้นตอนการมีส่วนร่วมของชุมชน ดังนี้
ฟอร์ นารอฟ (Fornaroff , 1980) เสนอว่ากระบวนการมีส่วนร่วมของชุมชน มีขั้นตอนการมีส่วน
ร่วม ดังนี้
1. การวางแผน รวมถึงการตัดสินใจในการกําหนดเป้ าหมาย กลวิธี ทรัพยากรที่ ต้องใช้ ตลอดจนการติดตามประเมินผล
2. การดําเนินงาน
3. การใช้บริการจากโครงการ
4. การมีส่วนร่วมในการรับผลประโยชน์
อภิญญา กังสนารักษ์ (2544) ได้นําเสนอขั้นตอนการมีส่วนร่วมของชุมชนว่า ชุมชนต้ องมีส่วนร่วมใน 4 ขั้นตอน คือ
1. การมีส่วนร่วมในการริเริ่ มโครงการ ร่วมค้นหาปัญหาและสาเหตุของปัญหาภายในชุมชน ร่ วมตัดสินใจกําหนด
ความต้องการและร่ วมลําดับความสําคัญของความต้ องการ
2. การมี ส่วนร่วมในขั้นการวางแผน กําหนดวัตถุประสงค์ วิ ธีการ แนวทางการดําเนินงาน รวมถึงทรัพยากร
และแหล่งวิทยากรที่จะใช้ในโครงการ
3. การมีส่ วนร่วมในขั้นตอนการดําเนินโครงการ ทําประโยชน์ให้แก่โครงการ โดยร่วมช่วยเหลือด้ านทุนทรัพย์ วัสดุ
อุปกรณ์ และแรงงาน
4. การมีส่ วนร่วมในการประเมินผลโครงการ เพื่อให้ รู้ว่าผลจากการดําเนิ นงานบรรลุวั ตถุประสงค์ ที่กําหนดไว้หรือไม่
โดยสามารถกําหนดการประเมินผลเป็นระยะต่อเนื่องหรือประเมินผลรวมทั้งโครงการในคราวเดียวก็ได้
ส่วนอคิน รพี พัฒน์ (2547 ) ได้ แบ่งขั้นตอนการมีส่วนร่วมออกเป็น 4 ขั้นตอน คือ
1. การกําหนดปัญหา สาเหตุของปัญหา ตลอดจนแนวทางแก้ไข
2. การตัดสินใจเลือกแนวทาง และวางแผนพัฒนา แก้ไขปัญหา
3. การปฏิบัติงานในกิ จกรรมการพัฒนาตามแผน
4. การประเมินผลงานกิจกรรมการพัฒนา
ขั้นตอนการเข้ามามีส่วนร่วมของชุมชน วิรัช วิรัชนิภาวรรณ (2547) ได้สรุ ปและนําเสนอขั้นตอน
การมีส่วนร่วมใน 2 ลักษณะ ได้แก่
ลักษณะที่ 1 มีขั้นตอน ดังนี้
1. การคิด
2. การตัดสินใจ
3. การวางแผน
4. การลงมือปฏิบัติ
ลักษณะที่ 2 มีขั้นตอน ดังนี้
1. การกําหนดปัญหา
2. การวางแผน