sp104 - page 24

บทที่ ๒ เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง :: ๑๖
๑) ค่ านิ ยมมีลั กษณะเป็นความระลึ กรู้ (Cognitive) ในความหมายที่ ว่ าบุ คคลหนึ่ งรู้
ในทางที่ถูกของการประพฤติ หรือรั บรู้ในเป้าหมายที่ถูกในชีวิตของเขา
๒) ค่านิยมมีลักษณะเป็นความรู้สึกสั มพันธ์ (Affective) ในความหมายที่บุคคลนั้นมี
อารมณ์อ่อนไหวเกี่ ยวข้องกับค่านิยมนั้นๆ คือ ชอบ เห็นด้วย สนับสนุน ค่ านิยมหนึ่งๆ
หรือเกลียด ไม่เห็นด้วย คัดค้าน อี กค่านิยมหนึ่ง
๓) ค่านิยมเป็ นองค์ประกอบของพฤติกรรม (Behavioral) ในความหมายที่เป็นตัวแทรก
ซ้อนที่นาไปสู่พฤติ กรรม เมื่อถูกกระตุ้นให้ เกิดการกระทาขึ้ น
๓. ประเภทของค่านิ ยมตามทัศนะของต่างชาติ
จากที่ Rokeach (๑๙๗๓) ได้กาหนดนิยามความหมายของค่ านิยมไว้ตามข้ างต้นที่ กล่าว
มาแล้วนั้ น ได้นาไปสู่การกาหนดชนิดหรื อประเภทของค่านิยมเป็น ๒ ลั กษณะ คือ ค่ านิยมวิถีทางใน
การประพฤติปฏิบัติ (Mode of Conduct) เป็ นค่านิยมที่สะท้อนความเชื่อของบุ คคลเกี่ยวกับแนวทาง
ที่เขาจะบรรลุ เป้าหมายสุ ดท้าย หรื ออาจเรี ยกว่า ค่านิ ยมที่ เป็ นเครื่องมื อ และค่านิ ยมจุ ดหมาย
ปลายทางของชีวิ ต (End-state of Existence) เป็นค่ านิยมที่แสดงความเชื่อของบุ คคลเกี่ยวกับ
เป้าหมายสุดท้ าย (End) ที่เขาต้องการ หรือค่ านิยมขั้ นปลาย
ความแตกต่างของค่านิยม ๒ ชุดนี้สาคัญมากในแง่แนวคิ ดทฤษฎีและในการวัด ๒ ประการ คือ
จานวนค่านิ ยมทั้ งหมดของวิ ถี ปฏิบั ติ นั้นไม่ จาเป็นต้องเท่ากับจานวนค่ านิ ยมทั้ งหมดของค่ านิ ยม
จุดหมายปลายทาง และค่านิยมทั้งสองมีหน้าที่ต่ างกัน แต่สั มพันธ์กัน (Functional Relationship)
ระบบย่ อยของค่านิยมทั้ งสองมีลักษณะดังต่ อไปนี้
๑. ค่านิยมจุดหมายปลายทาง
มี ศูนย์ รวมทั้งอยู่สองแห่ ง คือ ศูนย์ รวมอยู่ที่ตั วบุคคล (Self-Centered) หรืออี กนัยหนึ่ งอยู่
ภายในตั วบุคคล (Intra-Personal) และอยู่ ในสังคม (Society-Centered) หรือ อยู่ ที่ภายนอกตั ว
บุคคล (Interpersonal) ตัวอย่ างเช่น ค่ านิยมจุดหมายปลายทาง “ความสงบสุ ขทางจิตใจ” เป็น
ค่านิ ยมที่จุดรวมภายในตัวบุคคล ซึ่ งบุคคลแต่ละคนจัดลาดั บความสาคัญของค่ านิยมที่เน้นทางส่ วน
บุคคลและทางสังคม รวมถึ งแสดงพฤติกรรมแตกต่างกั น การเพิ่มความสาคั ญของค่านิ ยมด้านสั งคม
(Social Values) จะนาไปสู่ค่ านิยมด้านสั งคมตัวอื่นๆ และจะนาไปสู่ การลดความสาคัญของค่ านิยม
ด้านส่วนบุคคล (Personal Values)
ค่านิยมจุดหมายปลายทาง ได้แก่
๑) ชีวิ ตที่สะดวกสบาย
๒) ชีวิ ตที่ตื่นเต้น
๓) ความรู้สึกว่าประสบความสาเร็จ
๔) ต้องการให้โลกมี สันติภาพ