ne190 - page 17

๑๗
กัณฑ์ จอบ -เป็ นกัณฑ์เทศน์ที่ กลุ่มผู้ถวายปรารถนาจะถวายเฉพาะภิ กษุที่ ตนชอบ เคารพ
ศรัทธา จึ งมีการส่งคนไปสอดแนมว่ า ขึ้ นเทศน์หรื อยัง ภาษาอีสานเรี ยกว่ า “จอบ” แอบดู จึงเรี ยกกัณฑ์
เทศน์ประเภทนี้ ว่า “กัณฑ์จอบ”
บุ ญผะเหวดถือเป็ นบุญสํ าคัญทํากันอยู่ทั่วทุกหมู่ บ้าน และจังหวัดร้ อยเอ็ดได้จัดเป็ น
ศูนย์รวมที่สวนสมเด็จพระศรี นครินทร์ กําหนดเอาวันศุกร์ วันเสาร์ และวันอาทิตย์แรกของเดือนมีนาคม
ของทุกปี
๕. ฮี ตเดือนห้า บุ ญเดือนห้า (บุญสรงนํ้ า)
ภาษาอี สานเรี ยกว่ า “บุญฮดสรง” ตรงกับภาษากลางคื อ สงกรานต์ หรื อตรุ ษสงกรานต์ เริ่ ม
ตั้งแต่เดือน๕ ขึ้ น๑๕ คํ่า จนถึ งเดือน๖ขึ้น๑๕คํ่า เป็ นวันที่ดวงอาทิ ตย์เคลื่อนจากปี เก่าขึ้ นสู่ ปี ใหม่ โดย
กําหนดตามสุริ ยะคติ ตรงกับวันที่ ๑๓,๑๔และ๑๕ เมษายนทุกปี บุญสรงนํ้ านี้ ชาวอีสานอาจจะทํากันถึง
๑๕ วันติดต่ อกัน กิจกรรมในงานบุญสรงนํ้ านั้ นมี การสรงนํ้ าพระพุ ทธรู ป พระภิ กษุ สามเณร รดนํ้ า
ผู ้ ใหญ่คื อพ่อแม่ เฒ่าแก่ ครู บาอาจารย์ และการสาดนํ้ านั้ นเปรี ยบเสมือนพญานาคเล่นนํ้ าในสระอโนดาต
ดังนั้ นต้องเล่ นกันอย่างจริ งจังเพื่อให้มีนํ้ ามากตามฤดู กาล นอกจากนั้ นยังมีความเชื่ อเกี่ยวกับพญาไม้ โดย
โหรท้องถิ่ นจะมีการคํานวณหาว่าปี นั้ นๆ ไม้ชนิ ดใดเป็ นพญาไม้ เพื่อชาวบ้านจะได้ ถากเปลือกมาแช่นํ้ า
ดื่ ม เพื่อเป็ นสิ ริมงคลต่อไป
๖ . ฮี ตเดือนหก บุญบั้ งไฟ
บุ ญบั้ งไฟจุ ดถวายปู่ ตา อารั กษ์ และบุ ญวิสาขบูชา มู ลเหตุในการจัดทํา จัดทําบุญนี้ ก็ เพื่ อบูชา
เทพยดาอารักษ์ มเหศักดิ์ หลักเมืองและเชื่ อว่าพระยาแถนหรื อผีฟ้ าผีแถนบันดาลฝนให้แก่โลก โดยปกติ
แล้วบุญบั้ งไฟจะมีสองวันวันแรกหรื อวันโฮมนั้ นคือวันที่ ชาวบ้านใกล้เคียงที่ได้รั บการเชื้ อเชิญ เรี ยกว่า
ได้สลากใส่ บุญจะมาถึงหมู ่บ้านเจ้าภาพพร้ อมกับบั้ งไฟที่แห่ มาโดยมีพระภิ กษุ ของหมู่บ้านนั่งมาพร้ อมกับ
ขบวนบั้งไฟเมื่อถึ งศาลปู่ ตาก็จะมี การจุดบั้ งไฟ๑บั้ ง เรี ยกว่า “ถวายปู่ ตา”พร้อมกับการเซ่ นสรวง แล้วนํา
บั้งไฟของแต่ ละหมู่บ้านมารวมกันที่วัดชาวบ้านที่มาจากที่ต่ างๆก็จะมาพักกันที่ ผามบุญหรื อที่ พักที่ ทาง
เจ้าภาพจัดเป็ นซุ้มๆหรื อเป็ นศาลาไว้ให้ กลางคืนมีการฉลองการเต้นเซิ้งตามผามบุญต่างๆ มีการพูดคุย
เกี้ ยวพาราสี ของหนุ่ มสาว รุ่งขึ้นวันที่ สองก็นําบั้ งไฟของตนเองไปยังฮ้าน(นั่งร้าน)ที่ ๆจุดบั้ งไฟและมี
การแข่ งขันประชันว่ าบั้ งไฟของใครจะขึ้ นสูงที่ สุ ดมี การจับเวลา หากของใครหรื อของบ้านใดไม่ขึ้ นสู่
ท้องฟ้ า จะมี การจับบั้งไฟหรื อชาวบ้านนั้ นๆโยนลงนํ้าอย่างสนุกสนาน ในขณะที่จุดบั้ งไฟอยู่จะมีการ
เซิ้ งคําหยาบโลน ประกอบการแสดงรู ปจําลองของอวัยวะเพศชายและเพศหญิงที่ถื อว่าเป็ นการไล่มารไล่
ผี หรื อไล่ วิญญาณชั่วร้ ายที่จะรั งควาญพระยาแถนอันจะช่วยให้ พระยาแถนบันดาลฝนให้แก่ ชาวอีสาน
และชาวโลกต่ อไปอี กประการหนึ่ งในวันขึ้ น๑๕ คํ่ า จัดว่ าเป็ นเดื อนสําคัญยิ่ งของชาวพุทธคื อเป็ นวัน
วิสาขะบูชาเป็ นวันที่พระพุ ทธเจ้าประสูติ ตรัสรู ้ และปริ นิ พพานชาวอีสานก็ มีการทําบุญทําทานและเวียน
เทียนตามวัดต่างๆ