bk129 - page 9

บทที่ 1
บทนํา
ความเป็ นมาและความสําคัญของปัญหา
แม่ ชี เป็ นหนึ่ งในสี่ องค์ประกอบของพุทธศาสนาที่ เรี ยกว่าบริ ษัท 4 ได้ แก่ ภิกษุ ภิกษุ ณี
อุ บาสกอุบาสิ กา แม่ชี จัดว่ าเป็ นอุบาสิ กา ซึ่ งแปลว่า ผู ้ นั่งใกล้พระรัตนตรั ย คือฆราวาสหญิ งที่ มี
ศรัทธาปฏิบัติธรรมในพุ ทธศาสนา (ฉัตรสุมาลย์ กบิลสิ งห์, 2532) มี หน้าที่ศึ กษาพระธรรมและ
บาลี ทั้ งในลักษณะของการศึกษาด้วยตนเอง และการฟังธรรมทําวัตรเช้า-เย็น นอกจากนี้ ยังมี
วิทยาลัยพระพุทธศาสนาสําหรั บแม่ชีและผู ้ หญิงชื่อว่า มหาปชาบดีเถรี วิทยาลัย สังกัดคณะศาสนา
และปรัชญา มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย (มานพ นักการเรี ยน, 2549และสุ ขใจ พุทธวิเศษ,
2527) เป็ นการศึกษาทั้ งในระบบและนอกระบบต่อเนื่ องตลอดชีวิต
พระราชบัญญัติ การศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542มาตรา 4 ให้ความหมายของการศึกษาตลอด
ชี วิตว่า เป็ นการศึกษาที่เกิดจากการผสมผสานระหว่างการศึ กษาในระบบการศึกษานอกระบบและ
การศึ กษาตามอัธยาศัย เพื่อให้สามารถพัฒนาคุ ณภาพชีวิตได้อย่างต่อเนื่ องตลอดชีวิต เนื่องจากการ
จัดการศึกษาในระบบโรงเรี ยนแต่ เพียงอย่างเดี ยวไม่เพี ยงพอที่ จะสนองตอบความต้องการในการ
เรี ยนรู้ ของประชาชนได้อย่ างทั่วถึ งและต่ อเนื่ องตลอดชี วิต การศึกษานอกระบบโรงเรี ยนจึ งมี
บทบาทสําคัญในการส่ งเสริ มการศึกษาตลอดชีวิตให้มีความสมบู รณ์ยิ่งขึ้ น (สํานักงานบริ หารงาน
การศึ กษานอกโรงเรี ยน, 2550)
ตามพระราชบัญญัติ ส่ งเสริ มการศึ กษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยพ.ศ. 2551
มาตรา 4 การศึกษานอกระบบหมายถึ ง กิ จกรรมการศึ กษาที่ มีกลุ่ มเป้ าหมาย ผู ้ รั บบริ การและ
วัตถุ ประสงค์ ของการเรี ยนรู้ ที่ ชัดเจน มี รู ปแบบหลักสู ตร วิธี การจัดและระยะเวลาเรี ยนหรื อ
ฝึ กอบรมที่ ยืดหยุ่นและหลากหลายตามสภาพความต้ องการและศักยภาพในการเรี ยนรู้ ของ
กลุ่มเป้ าหมายนั้ น และมี วิธี การวัดผลและประเมิ นผลการเรี ยนรู ้ ที่มี มาตรฐานเพื่อรับคุ ณวุฒิ ทาง
การศึกษาหรื อเพื่อจัดระดับผลการเรี ยนรู้ ทั้ งนี้ การศึกษานอกระบบโรงเรี ยนเป็ นการจัดระบบการ
เรี ยนรู้ ที่มีความหลากหลายทั้งในรู ปแบบของการฝึ กอบรม การศึกษา และการพัฒนา โดยยึดเอาคน
เป็ นแกนกลางในการพัฒนา ทั้งในฐานะความเป็ นมนุ ษย์ และฐานะทรั พยากรมนุษย์ กล่าวคือต้อง
พัฒนาคนอย่างเป็ นระบบเพื่ อให้เกิดประสิ ทธิ ภาพตั้ งแต่เด็ก เยาวชนกลุ่ มคนทํางานหรื อกลุ่มผู ้ใช้
แรงงาน กลุ่ มผู ้พิ การ กลุ่ มผู ้ด้อยโอกาสทางการศึ กษา และกลุ่ มผู ้สู งอายุ ทั้ งในด้ านความรู้
ความสามารถทัศนคติ ทักษะและการปฏิบัติ ตลอดจนถึงการดําเนิ นชีวิตในแต่ละช่ วงวัยด้วยความ