st125 - page 9

5
3. ชาวกือเม็งอาศั ยกลวิธี ใดในการธารงไว้ ซึ่งวิถี ชีวิตประเพณี และพิธี กรรมความเชื่อท้ องถิ่ นภายใต้
กระแสการตื่นตัวศาสนาอิสลาม
4. ชาวกื อเม็ งตีความและปรั บใช้ ศาสนาอิสลามอย่ างไรภายใต้ เงื่ อนไขและความจาเป็ นใน
ชีวิตประจาวัน
เอกสำรและงำนวิจัยที่เกี่ยวข้ อง
1) ชาติพันธุ์ศึกษากับ “ความเป็ นมลายู”
การศึกษาชาติ พันธุ์ ร่ วมสมัยสามารถจาแนกได้ 3 แนวทางหลัก แนวทางแรกคือการพิจารณาความเป็ นชาติ
พันธุ์ (ethnicity) ในฐานะที่เป็ นคุณลักษณะที่ก่อตัวขึ ้ นท่ามกลางปฏิสัมพันธ์ ระหว่างกลุ่มต่างๆ แทนที่จะมองว่ า
เป็ นทรัพย์สิ นหรื อมรดกทางวั ฒนธรรม (cultural property) ที่ติดตัวกลุ่มชาติพันธุ์ ในฐานะหน่วยให้ กาเนิด
วัฒนธรรม (culture bearing unit) มาแต่ดึกดาบรรพ์ เช่นKeyes (1976, 1981, 1997a) เสนอว่าความเป็ น
ชาติพันธุ์เป็ นผลิตผลของความสัมพันธ์ ระหว่างอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมที่มีรากมาแต่อดีตกับปฏิสัมพันธ์ ทาง
สังคมและการเมือง ในทานองเดียวกัน Tambiah (1989) เสนอว่าอัตลักษณ์ทางชาติพันธุ์ เป็ นการผสมผสานกัน
ระหว่างการอ้ างอดีตกั บการเล็งประโยชน์ ในปั จจุบันในบริ บทของการแข่งขันทางการเศรษฐกิ จและการเมือง
แนวทางที่สองเป็ นการพิจารณาความเป็ นชาติพันธุ์ ในปริ มณฑลของอัตลักษณ์ทางสั งคม โดยEriksen (1993)
เสนอว่าอั ตลักษณ์ทางสั งคมครอบคลุมอัตลักษณ์ ประเภทต่างๆ และหนึ่ งในนั ้ นคืออัตลักษณ์ ทางชาติพันธุ์
นอกจากนี ้ ในบางสถานการณ์ อัตลักษณ์ ประเภทอื่น เช่นชนชั ้ นและเพศสถานะมีนัยสาคัญกว่าอัตลักษณ์ทาง
ชาติพันธุ์ ส่วนแนวทางที่สามพิจารณาความเป็ นชาติพันธุ์ ในบริ บทของรัฐชาติสมัยใหม่ โดย Keyes (1976)
เสนอว่าความเป็ นชาติพันธุ์ได้ กลายมาเป็ นปั จจัยสาคัญในความสัมพันธ์ทางสังคมนับตั ้ งแต่การเกิดขึ ้ นของรัฐ
ชาติเนื่องจากรั ฐชาติมักจะชูกลุ่มชาติพันธุ์ ใดกลุ่มชาติพันธุ์ หนึ่งพร้ อมกับเบียดขับหรื อกลื นกลายกลุ่มชาติพันธุ์
อื่นในเวลาเดียวกันดังกรณีของรั ฐไทยที่ชูคุณลักษณะของกลุ่มชาติพันธุ์ ไทเหนือคุณลักษณะของกลุ่ มชาติพันธุ์
อื่นในการสร้ างอุดมการณ์ ชาตินิยมเชิ งชาติพันธุ์ (ดู Keyes 1971, 1995, 1997b, Scupin 1986, Uthai 1988)
ฉะนั ้ น “ความเป็ นไทย” จึงไม่ใช่คุณสมบัติที่ติดตัวกลุ่มชาติพันธุ์ไทมาแต่สมัยดึกดาบรรพ์ หากแต่เป็ นประดิษฐ
กรรมทางวัฒนธรรมในบริบทของการสร้ างอุดมการณ์ชาติของรัฐไทย
อย่างไรก็ดี ไม่เฉพาะ “ความเป็ นไทย” เท่านั ้ นที่ถูกสร้ างขึ ้ นในบริบทของการเมืองรั ฐชาติ หากแต่ความ
เป็ นชาติพันธุ์ อื่นๆ ด้ วยที่มีลักษณะและเกิดขึ ้ นในเงื่อนไขเดียวกันดังกรณี ของ “ความเป็ นมลายู” ซึ่งแม้ จะวาง
อยู่บนตระกูลภาษาประเพณี พิ ธี กรรม และความเชื่อร่วมกัน (ดู นิธิ 2550, วรวิทย์ 2551) แต่ก็ มีลักษณะของ
การถูกสร้ างขึ ้ นมาอย่างมาก โดยShamsul (1994, 2004) ชี ้ ว่า “ความเป็ นมลายู” เป็ นสิ่ งที่ถูกสร้ างขึ ้ นในบริ บท