st125 - page 7

3
และพิธี กรรมความเชื่อมลายูท้ องถิ่นจึงไม่ได้ สูญหาย แต่ยังคงเคลื่อนไหวอย่างมีชี วิตชีวาโดยมี ศาสนาอิสลาม
เป็ นคู่สนทนาสาคัญ
ทั ้ งนี ้ การปรั บตั วและการต่อรองของชาวมลายู ต่อกระแสการตื่นตัวศาสนาอิ สลามข้ างต้ นท้ าทาย
ความรู้ และความเข้ าใจเกี่ ยวกับ “มลายู มุสลิ ม” ในเขตชายแดนภาคใต้ ประเทศไทยโดยทั่วไปอย่ างน้ อย 2
ประการแรก ชาวมลายูหรื อ “ความเป็ นมลายู” มักถูกเชื่อมโยงให้เป็ นเนื ้ อเดี ยวกับศาสนาอิสลาม เช่ น
ชาวมลายูมุสลิ มในชายแดนใต้ ใช้คาว่า “มาโซ๊ กนายู” ซึ่งแปลตามตัวอักษรว่า “เข้ ามลายู” ในการหมายถึ งการ
รับหรื อการเข้ าศาสนาอิ สลาม แทนที่ จะใช้ คาว่า “มาโซ๊ กอิสลาม” หรื อ “เข้ าอิ สลาม” อย่างตรงไปตรงมา
เช่นเดียวกั บพิธี ขลิบที่ พวกเขานิ ยมใช้ คาว่า “มาโซ๊ กยาวี” ซึ่ งแปลว่าการเข้ าภาษามลายูที่ เขียนด้ วยอักษร
อาหรับมากกว่าจะใช้คาว่ าสุนัตซึ่งเป็ นภาษากลาง ซึ่งการใช้ คาว่ามลายูแทนคาว่าอิสลามดังกล่ าวนี ้ ส่งผลให้
นักวิชาการจานวนมากสรุ ปว่าความเป็ นมลายูกับศาสนาอิ สลามประสานเป็ นเนื ้ อเดี ยวกันอย่างแนบแน่ นแยก
จากกันไม่ออก อย่างไรก็ ดี ความตึงเครี ยดที่ เกิดขึ ้ นระหว่างพิธี กรรมความเชื่ อท้ องถิ่ นกับกระแสการตื่นตั ว
อิสลามในบ้ านกื อเม็งข้างต้ นชี ้ ให้ เห็นว่ามลายูกับมุสลิมไม่จาเป็ นจะต้ องเป็ นเนื ้ อเดี ยวกันเสมอไปและมีหลาย
กรณีที่ขัดแย้ งกันสาคัญแต่เพียงว่ าทั ้ งสองส่วนมี แนวโน้ มที่จะปรับตัวเข้ าหากันมากกว่าที่ จะปะทะกันจนถึงขั ้ น
แตกหัก โดยนอกจากกรณีของบ้านกื อเม็ งที่สมาชิ ก “คณะใหม่” หลี กเลี่ยงการเผชิญหน้ าและสร้ างความขัดแย้ ง
ปั จจุบันความขัดแย้งระหว่าง “คณะใหม่ ” กับ “คณะเก่า” ที่เคยเกิดขึ ้ นในบางพื ้ นที่ของชายแดนภาคใต้ ได้ ลด
ความรุ นแรงลงไปมากแล้ วด้วยเหตุผลในทานองเดี ยวกัน ทั ้ งนี ้ ยังไม่นับรวมถึง “ความเป็ นมลายู” ที่ มีฐานะ
เป็ นอัตลักษณ์ทางชาติพันธุ์ ที่ก่ อตัวขึ ้ นภายใต้ เงื่ อนไขทางการเมืองจาเพาะ มากกว่าจะเป็ นคุณลักษณะตาม
ธรรมชาติที่ติดตัวชาวมลายูมาแต่สมัยดึกดาบรรพ์ (ดู Shamsul 1994, 2004) ซึ่งส่งผลให้การตอกตรึง “ความ
เป็ นมลายู” เข้ ากับศาสนาอิสลามเป็ นไปได้ยากยิ่งขึ ้ น
ประการที่สอง การที่ศาสนาอิสลามมีแนวโน้ มที่จะผสมผสานหรื อปรับตัวเข้ ากับประเพณีและพิธีกรรม
ความเชื่อท้ องถิ่นมากกว่ าจะขจัดทิ ้ งเสี ย ชี ้ ให้ เห็ นว่าศาสนาอิสลามมี นัยกว้ างขวางและสลับซับซ้อนกว่าสิ่ งที่
บันทึกไว้ ในคัมภีร์ อัลกุรอานและประมวลคาสอนและจริยวัตรของศาสดา โดยขณะที่ “คณะใหม่” รวมถึ งมุสลิม
กลุ่มต่างๆ ที่พยายามฟื ้นฟูศาสนาอิ สลามตีความและปฏิ บัติตามคาสอนในคัมภีร์ ค่อนข้างจะเคร่ งครัดมุสลิม
โดยเฉลี่ยตีความและปรับใช้คาสอนในศาสนาอิ สลามในลักษณะที่ค่อนข้ างยื ดหยุ่นเพื่อให้สอดรั บกับเงื่อนไขใน
ชีวิตประจาวันของพวกเขา ไม่ว่าจะเป็ นในเรื่ องของการคุมกาเนิดการประกอบอาชีพ การพนัน การเสี่ยงโชค
หรื อแม้ กระทั่งการดื่มเครื่ องดื่ มแอลกอฮอล์ นอกจากนี ้ แม้ แต่ในมุสลิมกลุ่มที่เน้ นการปฏิบัติตามคัมภีร์ อย่าง
เคร่ งครั ดก็ตีความสิ่งที่ บันทึ กในคัมภี ร์ ไม่เหมือนกั นในหลายกรณี เพราะเหตุนี ้ การตีความและการปรับใช้