st125 - page 2

บทคัดย่ อ
โครงการวิ จัย “‘นบี ต๊ะมาแกปี แน’ (นบีไม่กิ นหมาก): มลายูมุสลิมในจังหวัดชายแดนภาคใต้ ประเทศไทย” มี
วัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาวิถี ชีวิตพิธี กรรมความเชื่ อท้ องถิ่น และการปฏิ บัติศาสนาอิสลามในชีวิตประจาวันของ
ชาวมลายูมุสลิมบ้ านกือเม็งภายใต้ กระแสการตื่นตัวในศาสนาอิสลามในเขตจังหวัดชายแดนภาคใต้ประเทศ
ไทยในช่วง 3 ทศวรรษที่ผ่านมา ผลการศึกษาพบว่ าในอดีตชาวกือเม็งไม่ ได้ ปฏิบัติศาสนาอิสลามที่ดูเคร่ งครั ด
ดังในปั จจุบันพวกเขานับถื อ “ศาสนาอิสลามพื ้ นบ้ าน” ซึ่ งมีคติความเชื่อท้ องถิ่นรวมทั ้ งศาสนาพราหมณ์ ฮินดู
เจือปนอี กทั ้ งพวกเขายังเกี่ ยวข้ องกับกิ จกรรมผิดบาปในหลายลักษณะทว่าหลั งจากการกลับมาของผู้ ไปศึกษา
ศาสนาในประเทศมุสลิมที่นาความรู้ ด้ านศาสนาที่เรียนมาเผยแพร่ รวมทั ้ งการเข้ามาของขบวนการศาสนา เช่น
“ดาวะห์ ” และ “คณะใหม่” ก็ส่งผลให้ ชาวกื อเม็งหันมาให้ ความสาคัญกับการปฏิบัติตามหลักศาสนามากขึ ้ น
พฤติกรรมผิ ดบาปค่อยๆหมดไปและพิธี กรรมความเชื่อท้ องถิ่นจานวนมากถูกยกเลิก
อย่างไรก็ดี ท่ามกลางการมี วัตรปฏิบัติทางศาสนาที่ เคร่งครั ดขึ ้ น ชาวกือเม็งจานวนมากยังคงมีวิถีชีวิ ต
บางส่วนและประกอบพิ ธีกรรมบางพิธี ที่หากตีความอย่างเคร่งครั ดถือว่าขัดหลักศาสนาอิสลาม ไม่ ว่าจะเป็ นใน
ส่วนของพิ ธีกรรมเกี่ ยวกับวงจรชี วิตการรักษาอาการเจ็บป่ วยการสะเดาะเคราะห์ หรื อการสืบหาทรั พย์สินที่สูญ
หายหรื อถูกขโมย จึงส่งผลให้ ในพื ้ นที่มี “บอมอ” ที่ มี “ความเชี่ยวชาญเฉพาะด้ าน” จานวนมากเพื่อตอบสนอง
ความต้ องการดังกล่าว โดย “บอมอ” บางคนมีความสามารถพิ เศษมาแต่กาเนิ ด ขณะที่บางคนสามารถรักษา
โรคเฉพาะทางได้
การดาเนินชีวิตและการประกอบพิธี กรรมดังกล่าวถูกวิพากษ์ วิจารณ์ จากผู้ ขับเคลื่อนกระแสการตื่นตัว
ในศาสนาอิสลามในกื อเม็งพอสมควรแม้ จะไม่ใช่ในลั กษณะเปิ ดเผยหรื อซึ่งหน้ า โดยนอกจากเป็ นเพราะบุคคล
เหล่านี ้ ไม่ต้ องการให้ เกิดความขัดแย้งกับเครื อญาติและเพื่อนพ้ อง ยังเป็ นเพราะทั ้ งชาวกือเม็ งโดยทั่วไปและ
“บอมอ” อาศัยกลวิธีบางประการในการทาให้ พฤติกรรมของพวกเขาไม่นาไปสู่การเผชิญหน้ าอย่างรุ นแรงกับผู้ ที่
ไม่เห็นด้ วย โดยชาวกือเม็งรายที่ มีพฤติกรรมหมิ่นเหม่อาศัยการเจรจาต่อรองกับพระเจ้ าและการตีความคาสอน
ศาสนาในลักษณะที่เอื ้ อต่อพวกเขาขณะที่ “บอมอ” อาศัยกลวิธี ต่างๆ ในการปรับเปลี่ยนพิ ธี กรรมให้สอดคล้ อง
อยู่ภายใต้ หรื อไม่ ขัดแย้ งกับศาสนาอิสลาม จึงส่ งผลให้ บ้ านกื อเม็ งเป็ นชุมชนมลายูมุสลิ มแห่งหนึ่งในเขต
จังหวัดชายแดนภาคใต้ ที่วิถี ชีวิต ขนบธรรมเนียมประเพณี และพิธี กรรมความเชื่อมลายูยังคงโลดแล่นอย่างมี
ชีวิตชีวาแม้ จะผ่ านกระแสการตื่นตัวในศาสนาอิสลามในช่วงเวลากว่าสามทศวรรษที่ ผ่านมาก็ตาม