ct156 - page 23

๙
โดยมีกรมพระราชวังบวรฯ เป็นแม่ทัพหลวง สามารถตีเวียงจันทน์และหัวเมื องรายทางที่ขึ้นกับเวียงจันทน์
รวมทั้ งหัวเมืองลาวใกล้ เคียงทั้งหมดลงมากรุงเทพฯ เพื่ อขจัดปั ญหาที่เกิดขึ้ นภายหลัง ตัวเจ้าอนุวงศ์ได้ ขน
ย้ายทรัพย์สินลงเรือหนีไปพึ่งเมืองญวนก่ อนเสียเมือง
ขณะเมื่อกองทั พไทยทําศึกสงครามปราบกบฏเจ้ าอนุวงศ์อยู่นั้น เมืองพวนได้ ก่อปัญหาโดยไปเข้ากับ
ฝ่ายญวน และสร้างชนวนสงครามระหว่ างไทยกับญวน จึงทําให้ญวนถื อโอกาสยึดหัวเมืองลาวต่างๆ ที่ อยู่ใกล้
เขตแดนของตน เช่ น หัวพันทั้ งห้าทั้งหก ประกอบด้วยเมืองเหยิม เมื องเชียงดอ เมืองซําเหนือ เมื องซําใต้
เมืองไสย และเมืองชอน ซึ่งอยู่ ในเขตสิบสองจุไทและเมืองพวน พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้ าอยู่หัว จึง
โปรดฯ ให้พระธรรมาเป็ นแม่ทัพคุมกองทั พไปตั้งอยู่ ที่เมืองหลวงพระบาง แล้วจึงแต่งตั้ งให้เจ้าราชภั ย ยก
กองทัพไปตีเมืองพวน และให้เจ้าอุ่นแก้ว เจ้าสั ญชัย และเจ้าแก่นคํา ยกองทัพขึ้นไปตีเมืองแถง ตั้งแต่ปี พ.ศ.
๒๓๗๖ จนถึงปี พ.ศ.๒๓๗๘ กองทัพไทยจึงได้รับชั ยชนะพร้อมทั้งได้กวาดต้อนชาวลาวพวน และลาวทรงดํา
ลงมาที่กรุงเทพฯ อีก ดังปรากฏในพระราชพงศาวดารเมืองหลวงพระบางว่า
“...ครั้งศักราช ๑๑๗๙ ปีมะแม สั ปตศก (พ.ศ.๒๓๗๘) พระยาธรรมาเป็นแม่ทัพคุมทหาร
ขึ้ นไปตั้งอยู่เมืองหลวงพระบาง แล้วแต่งตั้งให้เจ้าราชภั ย อุปราชท้ าว พระยาคุมกองทั พขึ้น
ไปตี เมืองพวน แต่ให้เจ้ าอุ่นแก้ว น้องเจ้าอุปราช เจ้าสั ญชัย บุตรเจ้าอุปราชนาคที่ ๗ เจ้ า
แก่ นคํ า บุตรเจ้ าหอหน้าอภั ยที่ ๒ ขึ้นไปตี เมืองแถง จั บได้ลาวพวน ลาวทรงดํา ส่ งมา ณ
กรุ งเทพฯ...” (ประชุ มพงศาวดารเล่ ม ๔, ๒๕๐๗ อ้างถึงในบุ ญเสริม ติ นตะสุวรรณ,
๒๕๔๕)
หลั งจากปราบหัวเมืองลาวต่ างๆ ได้แล้ ว ทางกรุ งเทพฯ ได้มอบให้ เมืองพวนอยู่ ในความดูแลของ
เมืองหลวงพระบาง ในปี พ.ศ.๒๓๗๙ เมืองหึ ม เมืองดอย เมืองควร มี ความกระด้างกระเดื่ องต่อเมืองหลวง
พระบาง เจ้าอุปราช เจ้ารางวงศ์ แห่งเมื องหลวงพระบาง จึงแต่ งตั้งให้ท้าวพระยาศรี มหานาม นําลาวทรงดํา
ลงมามอบต่ อกรุงเทพฯ ต่อมาในปี พ.ศ.๒๓๘๑ เจ้าอุปราชกั บเจ้าราชวงศ์ทะเลาะวิวาทกั น เจ้าราชวงศ์ถือ
โอกาสคุมลาวทรงดําไปอยู่ ที่ตําบลท่าแร้ง อํ าเภอบ้านแหลม จังหวัดเพชรบุรี เพื่ อเอาความดีความชอบให้ แก่
ตัวเอง แต่เนื่องจากลักษณะภูมิประเทศเป็ นที่ราบลุ่มน้ําท่วมถึง ลาวทรงดําจึงอพยพเคลื่อนย้ายครอบครั วไป
อยู่ที่บ้านสะพานยายหน (สะพานยี่หน) เวียงคอย และวังตะโก (เรไร สืบสุข และคณะ, ๒๓๒๕) และอีกครั้ง
หนึ่งในปี พ.ศ.๒๓๘๒ จดหมายเหตุเกี่ยวกับเขมรและญวนได้บันทึกไว้ว่า เมื องหลวงพระบางส่งตัวลาวทรงดํา
ที่กวาดต้ อนมาได้จากเมื องแถงจํานวนร้อยคนเศษ ลงมาถวายพระบาทสมเด็จพระนั่ งเกล้ าเจ้าอยู่ หัวที่
กรุงเทพฯ (ประชุ มพงศาวดารเล่ม ๔๒, ๒๕๐๗ อ้างถึงในบุญเสริม ตินตะสุวรรณ, ๒๕๔๕)
ไทยทรงดําที่อพยพเข้ามาในประเทศไทยสมัยพระบาทสมเด็ จพระนั่งเกล้าเจ้ าอยู่หัวนั้ น มีชาวไทย
ทรงดํ าตระกูลหนึ่งมีศั กดิ์เป็ นท้าวเพี้ย (ตําแหน่ งข้าราชการหัวเมื องสมัยโบราณ) ซึ่งเป็นบุตรหลานของพระ
ยาเถิน เป็นหัวหน้าควบคุ มชาวไทยทรงดําลงมา เมื่อมาถึ งจังหวัดเพชรบุรีก็พาพวกตนมาอยู่ ที่ตําบลท่ าแร้ง
อําเภอบ้านแหลม จังหวัดเพชรบุรีอีกครั้งหนึ่ง แต่บรรดาเพี้ยและผู้ใหญ่ที่ติ ดตามมาด้วยไม่ชอบใจ เพราะว่าที่