ct156 - page 16

๒
เด่นในเรื่องของลวดลายการทอ การตกแต่งผ้าด้ วยการปักผ้ า และการปะผ้าที่ไม่เหมือนที่ อื่น โดยเน้นการใช้
ผ้าสีดํ าเป็นหลัก ซึ่งยังคงรักษาขนบธรรมเนี ยมประเพณีดั้ งเดิมไว้ ดั งนั้นการทอผ้ าไทยทรงดําจึงเป็นผลงานที่มี
คุ ณค่าที่ บรรพบุรุษได้ประดิษฐ์และสืบทอดจากบรรพบุรุ ษสู่ลู กหลาน โดยกลุ่มไทยทรงดํานั้นได้ กระจายอยู่
ทั่วไปโดยเฉพาะในภาคกลาง จังหวัดนครปฐมเป็นจังหวัดหนึ่งที่ชาวไทยทรงดําอพยพเข้ามาตั้งถิ่นฐานอยู่เป็น
จํานวนมาก โดยกระจายอยู่ในพื้นที่ต่ างๆ หลายแห่ง เช่น อําเภอกําแพงแสน อําเภอบางเลน เป็นต้น
ทั้งนี้การทอผ้าและเครื่องแต่งกายของชาวไทยทรงดํ าแสดงถึงวั ฒนธรรมประเพณี คติความเชื่อต่างๆ
ในการดํ ารงชีวิตประจําวัน ลักษณะที่โดดเด่น คือ การแต่งกายด้ วยเสื้อผ้าสี ดําทั้ งชายและหญิง โดยเฉพาะ
ผู้ หญิงจะนุ่งผ้ าซิ่นที่ เรียกว่า ซิ่ นแตงโม มี ลักษณะการทอจากฝ้ายย้อมครามสอดด้วยไหมสี แดง ที่ตั วซิ่นมี
ลายเส้นสีขาว ปั จจุบันนิยมใช้สีฟ้ า เป็นลายเส้นคู่ และเส้นเดี่ ยว ซึ่งผ้าซิ่ นมีคติความเชื่อว่า เมื่อผ้ ากระทบกับ
แสงแดดจะเกิ ดประกายเหลือบสีแดง เป็ นการระลึกถึ งของหญิ งชาวไทยทรงดําที่มี ต่ อฝ่ายชายเมื่อออกไป
ทํางานนอกพื้ นที่เป็ นเวลานานๆ เป็นการบอกความในใจ โดยไม่ได้ พูดกั นตรงๆ การนุ่งผ้าซิ่ นลายแตงโมจะใส่
กับเสื้ อก้ อม ส่วนเสื้อฮี จะใส่เมื่อมีพิธีการ ฝ่ ายชายจะมีกางเกงสีดํ าขลับ เรียกว่า กางเกงส้วงฮี ใส่กั บเสื้อก้ อม
และเสื้ อฮีเหมื อนกัน ผลิตภั ณฑ์ของชาวไทยทรงดําส่ วนใหญ่จะเป็ นเสื้อผ้า ข้าวของเครื่ องใช้ ซึ่ งผลิตภั ณฑ์
เหล่ านี้ กลุ่มผู้ซื้ อมักเป็นกลุ่มชาวไทยทรงดําด้วยกัน ส่วนกลุ่มนั กท่องเที่ยวมีน้อยที่จะซื้อไปเป็นของที่ ระลึก
บ้าง โดยผลิ ตภัณฑ์ เหล่านี้จะแสดงถึ งวัฒนธรรมของชาวไทยทรงดํ าอย่างชัดเจน จากการใช้สี และลวดลาย
การปักและปะผ้าสี ต่ างๆ เช่น สีแดง สี ส้ม สี เขี ยว สีเหลือง และสีขาว เป็นต้ น ส่วนลายที่ ทําเป็นลายเฉพาะ
ของกลุ่ม เช่น ลายดอกจัน ลายขอกุด ลายดอกแปด ฯลฯ
อย่างไรก็ ตามในปัจจุ บันการทอผ้ าของชาวไทยทรงดํ าในอําเภอบางเลนและอําเภอกํ าแพงแสน
จังหวัดนครปฐม เริ่มจางหายไป เนื่องจากบริบทของสังคมที่ มีการเปลี่ยนแปลงทั้งทางด้านเศรษฐกิจและสังคม
อิทธิ พลของการศึกษาและการสื่อสารที่พั ฒนาขึ้น การมีเสื้ อผ้าราคาถู กที่ผลิ ตจากโรงงานอุตสาหกรรมเข้ามา
จําหน่ ายมากขึ้น และในปัจจุบันชาวไทยทรงดํ ามีความสนใจที่ประกอบอาชี พอื่นๆ นอกภาคเกษตรมากขึ้ น
เรื่อยๆ จึงมี ผลให้รูปแบบการดําเนินชีวิต (Life Style) และวั ฒนธรรมของชุมชนไทยทรงดําในจังหวัดนครปฐม
เปลี่ยนแปลงไป โดยเฉพาะในเรื่องการทอผ้ าที่ ลดน้อยลง ดั งจะเห็นได้จากชาวไทยทรงดํารุ่นหนุ่มสาวใน
ปัจจุบันที่แต่ งกายตามสมัยนิยม ไม่ ได้นุ่งผ้าซิ่นหรือใส่ผ้าทอของไทยทรงดํ าอีกต่อไป จะมีเพี ยงผู้สูงอายุเท่านั้น
ที่ยังคงใส่ผ้าทอไทยทรงดําอยู่
ดังนั้นเพื่อเป็ นการอนุรักษ์ และสืบทอดการทอผ้ าไทยทรงดําในอําเภอบางเลนและอํ าเภอกําแพงแสน
จังหวัดนครปฐม ไม่ ให้ เสื่อมสลายไปตามสภาพสังคมและกาลเวลา ดั งที่ วิบูลย์ ลี้ สุ วรรณ (๒๕๓๐) ได้ให้
แนวคิ ดในการสืบสานและดํารงอยู่ของศิลปหัตถกรรมไว้ ว่า ท้องถิ่นใดที่สามารถนํางานมาส่งเสริมให้ เป็นสินค้า
ได้ จึงเป็นการเท่ ากับสื บทอดและฟื้นฟู ฝีมื อด้านศิ ลปหัตถกรรมดั้ งเดิ ม และที่สําคัญเป็นการเพิ่มมูลค่าให้กั บ
วัสดุ ที่เป็นทรัพยากรท้องถิ่นซึ่งมีอยู่เดิมแล้ว แต่ยังไม่ได้ใช้ประโยชน์ ให้คุ้ มค่า ต่อเมื่อนํามาผลิตเป็นสินค้าของที่
ระลึก ก็จะได้ราคาดี เพราะนักท่องเที่ ยวเป็นกลุ่มผู้บริโภคที่มีกําลั งซื้อสู ง รวมทั้งเป็นการสร้างงาน สร้างอาชี พ
ให้กับแรงงานท้องถิ่น ซึ่งว่างงานหรื ออาจว่างงานในฤดูเก็ บเกี่ยวนั้น