st121 - page 9

1
บทที่ 1
บทนํ า
ความเปนมาและความสําคั ญของปญหา
วัดไทยมี ลั กษณะศิ ลปกรรมแตกตางกั นตามภู มิ ภาคตางๆ ในภาคใตของประเทศไทย
โดยเฉพาะตอนลาง มาเลเซีย จนถึงสิงคโปรปรากฏวั ดไทยที่มีลักษณะพิ เศษ ปรากฏการณเหลานี้ สวน
หนึ่ งเกิ ดขึ้นจากการแพร กระจายจากศูนย กลางของประเทศไทย ไปสูแหลมมลายู ที่ มีบริบทและ
วัฒนธรรมแตกต างกันทําใหมีพหุ ลักษณทางศิลปกรรม ลักษณะของศิลปกรรมหากแยกตามวั ฒนธรรม
แยกเปนศิลปะในวั ฒนธรรมไทยจีนอิสลามฮินดู ตะวันตกหรืออื่ นๆ ศิลปะเหลานี้ ในอดีตเกี่ ยวของกับ
ศาสนา จนถึงปจจุบันศาสนสถานตาง ๆ กลายเป นที่รวมของศิลปกรรมแขนง ตาง ๆ โดยเฉพาะดาน
จิตรกรรมประติมากรรมและสถาป ตยกรรม ดวยเหตุผลที่วาศิลปะเปนวัฒนธรรมทางสายตา เครื่ อง
โนมนํ าใหเกิ ดความศรัทธาโดยง าย จากความประณีตงดงาม เปนสัญลักษณหรือรูปสมมุติของสิ่ ง
นามธรรม และศิลปะเปนเครื่องแยกแยะความแตกตางของศาสนสถานมนุษยแตละวัฒนธรรมบมเพาะ
ศิลปะของตนใหเจริญงอกเงยจนเปนเอกลักษณ เชนเดียวกั บวัดไทยที่มีคุณลักษณะพิ เศษแสดงออกถึง
ศิลปะประจําชาติ อยางไรก็ตามการรักษาเอกลักษณของวัดไทยจะมีความเขมแข็ง เมื่ออยูแกนกลางของ
วัฒนธรรมไทย หากเมื่อกระจายออกไปสู เขตวั ฒนธรรมอื่ น ความแข็งแกร งจะลดลงไปมีปฏิ สั มพันธ
กับวัฒธรรมข างเคียงที่มีอยู แลวโดยเฉพาะในพื้นที่ สั งคมพหุวัฒนธรรมที่วัดไทยมีลั กษณะผสมผสาน
ของศิลปะวัฒนธรรมอื่นๆคอนขางมาก แหลมมลายูเปนพื้ นที่พหุวัฒนธรรมที่มีวัดไทยปรากฎอยู มาก
จากการแพรกระจายวัฒนธรรมจากศูนย กลางของประเทศไทย แตดวยเหตุที่มี วัฒธรรมอื่นครอบงํา วั ด
ไทยบางแหงจึงมีเฉพาะชื่อลักษณะทางกายภาพไมปรากฎเปนศิลปะไทยชัดเจน หากปรับเปลี่ ยนตาม
อิทธิ พลที่เหนือกว า แหลมมลายูอยูทางตอนใตของประเทศไทย ครอบคลุมถึงภาคใต มาเลเซี ย และ
สิ งคโปร เป นที่อาศัยของคนหลากหลายวัฒนธรรมดวยเหตุผลทางประวั ติศาสตร และภูมิศาสตร เป น
เส นทางติ ดต อการค าของคนโบราณผ านช องแคบมะละกา ประกอบกั บความมั่ งคั่ งของ
ทรัพยากรธรรมชาติ ทําใหชาติ ตาง ๆ อพยพเขามาตั้ งถิ่นฐานหาเลี้ยงชีพดังเชน ชาวจี น ชาวฮิ นดูและ
มุสลิ มจากอินเดีย ชาวตะวั นตก ชาวพมา ป จจุบันแหลมมลายู มีวัฒนธรรมหลัก ๆ คือ วั ฒนธรรมจีน
วัฒนธรรมมุ สลิม วัฒนธรรมฮินดูและวัฒนธรรมตะวัตกศิลปะของวัฒนธรรมเหลานี้มีอิ ทธิพลตอวัดไทย
และอาจเปนเหตุใหวัดไทยในแหลมมลายูขาดเอกลักษณศิลปวัฒนธรรมไทย
พหุลั กษณของศิลปะยังเป นสาเหตุหนึ่งของความเสื่ อมสลายของวัดไทยในต างแดน ดังเช น
การศึกษาของนิ พนธ ทิพย ศรีนิ มิตร (2547: 113) ที่พบว า การสรางวัดหรื อบูรณะซ อมแซมวัดใน
มาเลเซี ยตองอาศั ยความศรัทธาจากชาวมาเลเซียเชื้อสายจี น และอินเดียเข ารวมทําใหวัดไดรับการ
บูรณะใหดีกวาเดิม แต ก็ เปนสาเหตุหนึ่งทํ าใหรูปแบบเดิม ๆ ของศิ ลปะไทยตองเปลี่ยนแปลงเป นแบบ
ผสมผสานระหวางไทยกั บจีนหรือเปนศิลปะรวมแบบไทย จีนและอิ นเดีย