nt142 - page 128

114
เมืองในอาณาจักรสุ โขทัยเดิมสงครามระยะหลังนี้ เป็ นสงครามใหญ่มาก ทําให้พระบาทสมเด็จพระบรมไตร
โลกนาถ (พระราเมศวร) ทรงตัดสิ นใจเสด็ จมาประทับณ เมื องสองแคว (พิษณุโลก) ในปี พ.ศ. 2006 เพื่อ
รั กษาพระราชอาณาจักรกรุ งศรี อยุธยาไว้และทรงโปรดเกล้าฯ ให้ เปลี่ยนชื่ อเมื องสองแคว เป็ นเมือง
พิษณุ โลกและยกฐานะเมืองพิษณุ โลกเป็ นราชธานีและเป็ นศูนย์กลางแทนกรุ งศรี อยุธยา
เมื่อประทับณ เมืองพิษณุ โลก ทรงมีพระราชกรณียกิจที่สําคัญทั้ งด้านการเมือง การปกครองและ
สังคม ดังจะเห็นได้จากทรงโปรดเกล้าฯ ให้ ปฏิรูปการเมื องการปกครองจากแบบเวียง วังคลังและนา มา
เป็ นจตุสดมภ์แยกฝ่ ายทหารและพลเรื อนออกจากกัน นอกจากนี้ ทรงโปรดเกล้าฯ ให้รวมอาณาจักรสุ โขทัย
เข้ากับอาณาจักรอยุธยา โดยทรงใช้ความสัมพันธ์ทางเครื อญาติและที่สําคัญ คือทรงยุติสงครามระหว่างกรุง
ศรี อยุธยากับอาณาจักรล้านนาได้สําเร็ จ ซึ่ งสงครามใหญ่ครั้ งนี้ ใช้เวลาในการทําสงครามนานถึง 24ปี
ส่ วนทางด้านพระพุทธศาสนา ทรงดําเนิ นพระราโชบายตามแบบอย่างของพระมหาธรรมราชาที่ 1
(พระยาลิไท) เช่ น โปรดเกล้า ฯ ให้ สร้างวัดจุฬามณี เมื่อปี พ.ศ. 2006และเสด็จออกผนวชเมื่อปี พ.ศ. 2007
เป็ นเวลานานถึ ง 8 เดือน 15วัน ในครั้ งนี้ มีข้าราชการบริพารติดตามออกบวชถึง 2,348คน ในปี พ.ศ.2025
ทรงโปรดฯ เกล้า ให้บูรณะวัดพระศรี รั ตนมหาธาตุ และให้ มีการสมโภชถึง 15 วัน พร้ อมกันนั้ นได้โปรด
เกล้าฯ ให้นักปราชญ์ราชบัณฑิตแต่งหนังสือมหาชาติ คําหลวงจบ13กัณฑ์บริ บูรณ์ด้วย
หลังจากสมเด็ จพระบรมไตรโลกนาถ (พระราเมศวร) เสด็จสวรรคตแล้วพระบรมราชาพระราช
โอรสได้เสด็ จขึ้ นครองราชย์สมบัติ ณกรุงศรี อยุธยาทรงพระนามว่า พระบาทสมเด็ จพระบรมราชาทําให้
กรุ งศรี อยุธยาเป็ นราชธานีอีกครั้ งและได้ทรงโปรดฯ เกล้าให้พระเชษฐา ซึ่ งเป็ นพระราชอนุชาเป็ นพระมหา
อุปราชครองเมื องพิษณุ โลก ในสมัยนี้ เมืองพิษณุ โลกจึงมีฐานะเป็ นเมืองลูกหลวงของกรุงศรี อยุธยาอีกครั้ ง
เมื่อพระบาทสมเด็จพระรามาธิ บดีที่ 2 (พระเชษฐา) เสด็ จสวรรคตพระเจ้าอาทิตย์วงศ์เสด็จขึ้ น
ครองราชย์ ทรงพระนามว่าพระบาทสมเด็จพระบรมราชาหน่ อพุทธังกูร ในสมัยนี้ ทรงโปรดฯ เกล้า ให้
พระราชโอรสซึ่ งยังทรงพระเยาว์มาเป็ นพระมหาอุปราชมาครองเมื องพิษณุ โลก ต่อมาเมื่อสมเด็จพระบรม
ราชาหน่ อพุ ทธังกูรเสด็จสวรรคต พระชัยราชาพระมหาอุ ปราชได้ทรงยึ ดอํานาจจากพระเจ้าหลานเธอ
พระบาทสมเด็จพระรัษฎาธิ ราช แล้วเสด็จขึ้ นครองราชย์ทรงพระนามว่าสมเด็จพระชัยราชาธิราช ซึ่ งในรัช
สมัยนี้ ไม่ ทรงโปรดฯ เกล้า ให้พระราชโอรสหรื อขุนนางเป็ นพระมหาอุ ปราชมาครองเมืองพิ ษณุโลก แต่
โปรดฯ เกล้า ให้เจ้าเมื องพิษณุ โลกปกครองกันเองโดยขึ้ นตรงต่ออยุธยา สมัยนี้ นับว่าเมืองพิษณุโลกมีฐานะ
เป็ นเมืองเอกของกรุ งศรี อยุธยา
ในรั ชสมัยสมเด็จพระชัยราชาธิ ราช พระเจ้าโพธิ สารราชเจ้ากรุ งล้านช้าง (นครหลวงพระบาง)
เสด็จยกทัพมาตีเมืองพิ ษณุโลกซึ่ งนับเป็ นครั้ งแรกที่พิ ษณุโลกถู กคุกคามจากข้าศึกด้านตะวันออก แต่ เจ้า
เมื องพิษณุ โลกสามารถป้ องกันเมืองไว้ได้ เมื่อสมเด็จพระชัยราชาธิ ราชเสด็จยกทัพจากกรุ งศรี อยุ ธยามา
สมทบกับกองทัพเมืองพิษณุ โลกเพื่อไปตี เมืองเชี ยงใหม่ถึ ง 2ครั้ งในระยะเวลาปี เดียวกัน