110
สองแควเพื่
อเป็
นการปกป้
อง มิ
ให้
กรุ
งศรี
อยุ
ธยาคุ
กคาม
อาณาจั
กรสุ
โขทั
ยอี
กต่
อไป ส่
วนทางกรุ
งสุ
โขทั
ยนั
้
น ทรงโปรด
ให้
พระขนิ
ษฐาปกครองแทน.....”(รั
ตนาปั
ญญาเถร,2517: 103)
ในสมั
ยนี
้
เมื
องสองแควนั
้
นมี
ฐานะเป็
นราชธานี
ของอาณาจั
กรสุ
โขทั
ยนานถึ
ง 7 ปี
และได้
เสด็
จ
กลั
บไปครองราชย์
สมบั
ติ
ที่
กรุ
งสุ
โขทั
ยตามเดิ
ม และได้
ทรงนํ
าเจ้
าเมื
องซึ
่
งอยู
่
ภายใต้
อาณาจั
กรสุ
โขทั
ยไปไหว้
พระพุ
ทธบาทเขาสุ
มนกู
ฏ ดั
งปรากฏหลั
กฐานในศิ
ลาจารึ
กหลั
กที่
8จารึ
กเขาสุ
มสกู
ฏว่
า
“.....เมื
องสองแควได้
เจ็
ดข้
าวจึ
งนํ
าพลมามี
ทั
้
งชาว
สระหลวง สองแคว ปากยม พระบาง ชากั
งราว
สุ
พรรณภาว.....เป็
นบริ
วารจึ
งขึ
้
นมานบพระบาท
ลั
กษณะอั
นตนมาประดิ
ษฐานแต่
ก่
อนเหนื
อจอมเขา สุ
มนภู
ฏนี
้
....”
จากหลั
กฐานนี
้
แสดงให้
เห็
นว่
ากรุ
งสุ
โขทั
ยได้
กลั
บมาเป็
นอิ
สระอี
กครั
้
ง และเมื
องต่
างๆรวมทั
้
งเมื
อง
สองแคว (พิ
ษณุ
โลก) ก็
กลั
บมาอยู
่
ในราชอาณาจั
กรกรุ
งสุ
โขทั
ยด้
วย เมื่
อพระมหาธรรมราชาที่
1 (พระยาลิ
ไท) เสด็
จสวรรคตในปี
พ.ศ. 1912 พระราชโอรสคื
อพระมหาธรรมราชาที่
2พระองค์
ได้
ทรงยกทั
พมาตี
เมื
อง
สองแคว (พิ
ษณุ
โลก) ได้
ดั
งปรากฏหลั
กฐานในพงศาวดารกรุ
ง ศรี
อยุ
ธยา ฉบั
บหลวงประเสริ
ฐอั
กษร
นิ
ติ
ว่
า
“.....ศั
กราช 737 (พ.ศ.1918) เสด็
จไปเอาเมื
องพิ
ษณุ
โลก
และได้
ตั
วขุ
นสามแก้
ว เจ้
าเมื
องและครั
ว (อพ) ยพมาครั
้
งนั
้
น
มาก.....ศั
กราช740มะเมี
ยศก (พ.ศ.1921) เสด็
จไปเอาเมื
อง
ชากั
งราวเล่
าครั
้
งนั
้
นพระมหาธรรมราชา (ที่
2) ออกรบทั
พ
หลวงเป็
นสามารถ และเห็
นว่
าเอาชั
ยด้
วยทั
พหลวงมิ
ได้
จึ
ง
พระมหาธรรมราชา (ที่
2) ออกถวายบั
งคม.....”
(คุ
รุ
สภา,2540: 2-3)
สงครามครั
้
งนี
้
ทํ
าให้
อาณาจั
กรสุ
โขทั
ยตกเป็
นประเทศราชของราชอาณาจั
กรศรี
อยุ
ธยา
พระบาทสมเด็
จพระบรมราชาธิ
ราชที่
1 (ขุ
นหลวงพระงั่
ว) ได้
ทรงโปรดฯเกล้
า ได้
แบ่
งอาณาจั
กรสุ
โขทั
ย
ออกเป็
นสองภาค คื
อ ภาคตะวั
นออก ได้
แก่
กรุ
งสุ
โขทั
ย สองแคว สวรรคโลกและพิ
จิ
ตร ทรง
พระราชทานให้
พระมหาธรรมราชาที่
2ส่
วนภาคตะวั
นตก ได้
แก่
เมื
องชากั
งราว (กํ
าแพงเพชร) ระแหง
