st123 - page 20

11
อาณาจักรโรมันที่ รูจักกั นในนาม “เสนทางสายไหม” (Silk Road) และเปนศู นยกลางของศาสนา
อิ สลาม ดวยการที่ ทําเลที่ตั้ งอยูไม หางจากประเทศตะวันตก ทํ าใหหลังจากการแยกตัวออกจาก
อดีตสหภาพโซเวียตทั้ง 5 ประเทศเป นที่สนใจของบรรดาชาติตะวันตกทั้ งยุโรปและสหรั ฐอเมริกา
ในการพั ฒนาเศรษฐกิจและประชาธิปไตยแบบตะวั นตก จึ งไดมี โครงการชวยเหลื อผานโครงการ
ฝกอบรม จัดหาเครื่ องมือ และสนั บสนุ นทางการเงินแกองค กรพั ฒนาเอกชน (Ruffin, 1999)
สวนประเทศมุสลิ มในเอเชียตะวันออกเฉี ยงใต (Mitsuo, 2001) แม ประเทศมุ สลิมจะมีสังคมที่เปน
แนวดิ่งมากกวาแนวราบตามวัฒนธรรมอิ สลาม แตประเทศเหล านี้มีประชาสังคมภายใต หลักการของ
ศาสนาอิ สลามมาเปนเวลาชานานแลว ในรู ปแบบการใหทาน (ซากาต) แกคนยากไร ซึ่งเปนสิ่งที่
ศาสนาอิ สลามกําหนดใหมุ สลิมทุกคนตองกระทํา อยางไรก็ตาม ประชาสั งคมของประเทศมุสลิม
ในบริบทประเทศเอเชียตะวันออกเฉียงใตก็มี ความแตกตางกันในแตละประเทศ
นอกจากนี้ เอเชียตะวันออกเฉี ยงใต เปนภู มิภาคที่ มีความหลากหลายทางศาสนา ชาติพันธุ
การผสมผสานทางวัฒนธรรม การพัฒนาเศรษฐกิจ การปกครองของรั ฐ และการพัฒนาเศรษฐกิจ อยางไร
ก็ตามหลังการตกเป นเมืองขึ้ นของประเทศลาอาณานิคมประชาสังคมที่เคยมี อยูดั้งเดิมในบริ เวณประเทศ
เหล านี้ และเป นประชาสังคมที่ ตั้งอยู บนพื้นฐานศาสนา วัฒนธรรมของท องถิ่ น ไดเริ่ มสู ญหายไป และ
ถูกเขามาแทนที่ดวยประชาสังคมและการปกครองแบบสมั ยใหมของประเทศเจ าอาณานิคม โดยจํากัดสิทธิ
ทางการเมื องของคนท องถิ่ น แตใหสิ ทธิ แก องค กรอาสาสมัครซึ่ งเปนประชาสังคมของเจ าอาณานิ คม
ที่เขามา รวมทั้งการสร างระบบการศึกษา ตํารา สื่อใหม ในแบบฉบับของตะวั นตก Guan (2004)
สําหรับประเทศไทยประชาสั งคมเปนปรากฏการณที่มีมานานแลวในสังคมไทย โดยเฉพาะ
ในชนบทเปนสังคมที่คนมีการชวยเหลื อกัน ดูแลซึ่งกันและกั นมีการสรางกฎกติ กาการอยูรวมกันของคน
ในสังคมและระหว างคนกับธรรมชาติ ( Suzuki, Noriyuku and Keeratiporn Sritanyarat, 2008; ฉัตรทิพย
นาถสุภา, 2543; โกมาตร จึ งเสถียรทรั พย, 2547 (คํ านํา)) ได แก การทําเหมืองฝายในภาคเหนื อมี
“กฎหนาหมู” ในภาคใตมี “เกลอ” และเป น “ชุมชนเครือข าย” และภาคอีสานรวมตั วกันเปน “คุ มบาน”
เปนต น (ฉัตรทิพย นาถสุภา และพรพิ ไล เลิศวิชา, 2537) การเคลื่อนไหวเพื่อต อตานการกดขี่ ของรัฐ
ที่พยายามเขาไปควบคุ มและเก็ บภาษีจากหมู บานของกบฏผี บุญในภาคอีสาน ระยะเวลารวม 300 ตั้ งแต
ค.ศ. 1699 - 1954 (ฉัตรทิพย นาถสุ ภา, 2547) รวมทั้งการเกิ ดขึ้นขององค กรสาธารณะประโยชน เชน
วั ด องคกรทางศาสนา สมาคมชาวแซ สภาอุ ณาโลมแดง (สภากาชาดไทย) (อมรา พงศาพิชญ , 2546)
อยางไรก็ตามในช วงเวลาดังกล าวไมไดเรียกวาประชาสั งคมคําว า “ประชาสังคม” เปนคําที่เพิ่งไดรูจักและ
ใชกันอยางแพรหลายในสังคมไทย หลังเหตุ การณ พฤษภาคม 2535 (จามรี เชียงทอง, 2543) และวิกฤติ
เศรษฐกิจป 2540 อยางไรก็ดี แนวคิ ดประชาสังคมปรากฏในสั งคมไทย ในยุ คปลายของสงครามเย็น
ในงานเขียนของ สุรพงษ ชัยนาม (2525)
แนวคิดประชาสังคมของไทยแตกตางจากตะวันตก เพราะประชาสังคมในตะวันตกที่เกิ ดขึ้น
ในยุ คกลาง เปนการต อรองเพื่อการอยู รวมกั นระหวางพอค ากับชนชั้นปกครอง สํ าหรับเมื องไทยไมได มี
ประสบการณ เหมื อนสังคมตะวั นตก ประชาสั งคมในเมื องไทยเกิ ดขึ้ นเพราะบทบาทของภาครัฐ
ไรประสิ ทธิภาพ คนชั้นกลาง นั กธุรกิ จ จึงออกมาจุดกระแสเริ่มเข ามาทําในสิ่ งที่รั ฐทําใหดี ขึ้น (ชาติชาย
ณ เชียงใหม, 2540) นอกจากนี้ การเขาไม ถึงกระบวนการใชอํ านาจของรัฐของประชาชน การมอง
ประชาธิ ปไตยเปนแค เรื่องเลื อกตั้งเพียงอย างเดี ยว แลวใชเสียงข างมากที่ ไม คํ านึงถึ งเสี ยงสวนน อย