st123 - page 12

3
ที่กลาวถึงแนวคิดอํานาจทางสั งคมไวอยางชัดเจน คื อ Mann (1986) ที่กลาวถึงอํานาจทางสังคมไว
เชนกัน แต มองในระดับมหภาคที่ มาจากเศรษฐกิจ อุดมการณ การเมือง และการทหาร อยางไรก็ตาม
แนวคิดอํ านาจทางสังคมของ Olsen (1991) มองอํ านาจทางสังคมที่เกิดขึ้นจากปฏิสั มพันธ ทางสังคม
(social interaction) ในองคกรทางสังคม (social organization) ผูวิจัยยังไม พบงานวิจัยภายใต
แนวคิดของ Olsen (1991) มาอธิบายปรากฎการณ ทางสังคม ซึ่งแนวคิดของ Olsen แตกตางจาก
แนวคิดของ French and Ravan ขางตนที่ตัวแสดงทางสังคมในการปฏิสั มพันธ ทางสังคม เปนไปได
ทั้งในระดับปจเจกบุคคลและองค กร ขณะที่แนวคิดของ French and Ravan ผูใช อํานาจอาจจะเป น
บุคคล หรือกลุมบุคคล แตผูรับอํานาจตองเปนระดับบุคคลเทานั้น
นอกจากนี้อํานาจทางสังคมไมไดเกิดจากโครงสรางทางสังคมของชุมชนเทานั้น แตยังเกิดจาก
การปฏิสั มพันธ กับโครงสรางทางสังคมนอกชุ มชน ไดแก รัฐ ตลาด รวมทั้ ง สื่อมวลชน นักวิชาการ
และองค กรพัฒนาเอกชนด วย และการศึกษาที่ ผานมามั กจะมองโครงสร างทางสังคมนอกชุ มชน
โดยเฉพาะรั ฐและตลาด เปนคู ตรงขามกับชุ มชนเสมอ เชน แนวคิดวั ฒนธรรมชุมชน และยังมองว า
ชุมชนต องการหรือโหยหารัฐ เชน เมื่อเชิญผูว าราชการจังหวัดเปนประธานเปดงานแล วไมมา ผูนํา
ชุมชนบางคนถึ งกับร องใหและตี ความวาประชาชนต องการใหรั ฐเขามาชวย (ป ทมาวดี ซูซูกิ และ
ชล บุ นนาค, 2552) ทั้งที่อี กมุมหนึ่ ง สาเหตุที่ ชุมชนต องการใหผู วาราชการจังหวัดมาปรากฏตั ว
ตอหน าสาธารณชนในชุมชนนั้น อาจเป นเพราะผูว าราชการจังหวัดเปนอํานาจทางสังคมอยางหนึ่งที่
ชุมชนนํามาใชเปนประโยชน ก็ได ดังนั้นอํานาจทางสังคม จึงมี ที่มา กระบวนการสรางที่แตกต างกัน
ตามบริบทของสั งคม ซึ่งแตกตางจากการทํางานภายใตอํ านาจรัฐที่ เป นการทํางานสั่ งการจากขางบน
ที่ตั้ งอยูในระเบียบกฎหมาย เป นแนวทางปฏิ บัติแบบเดี ยวกัน (จุรี วิจิ ตรวาทการ และกนกกาญจน
อนุแกนทราย, 2540) ซึ่งเปนอํานาจในเชิงเดี่ ยวที่ละเลยมุมมองความแตกต าง หลากหลายของชุมชน
และมองไมเห็ นวาอํานาจทางสังคมของชุ มชนเปนพลังทางสังคมของชุ มชน ที่ทําให ชุมชนสามารถ
จัดการกับปญหาต าง ๆ ดวยตนเองได
ดวยเหตุ ดังกล าวนี้ ผูวิ จัยสนใจศึกษา “อํานาจทางสังคมของชุมชนในการจั ดการปาชายเลน
อาว ปาคลอก จังหวัดภูเก็ต” เนื่องจากจังหวัดภูเก็ ตนอกจากจะมีความหลากหลายทางวัฒนธรรมของ
ผูคนแลวยังมีทรั พยากรชายฝ งทะเลจนเปนที่สนใจของนักทองเที่ยวชาวตางประเทศ ขณะเดียวกัน
เปนพื้นที่กํ าลังไดรั บผลกระทบจากนโยบายสงเสริมการทองเที่ ยวของรัฐบาลมาอยางนอย 30 ป และ
มี แนวโน มมากขึ้น พิจารณาได จากผั งภาคใต พ.ศ.2600 (กรมโยธาธิการและผังเมือง, 255-)
ที่กําหนดใหพื้ นที่ฝงทะเลอันดามัน เป น “ศูนยกลางการท องเที่ยวทางทะเล ” (Andaman Paradise)
เพื่อส งเสริมการทองเที่ยวของรัฐบาลเพื่อสร างเศรษฐกิจใหกับประเทศ
โดยเฉพาะอาวปาคลอก ซึ่งตั้ งอยูทางทิ ศตะวันออกของจังหวั ดภูเก็ต บริ เวณอาวพังงา หาก
ยอนไปตั้ งแต พ.ศ.2530 เปนต นมา ป าชายเลนอาวป าคลอกไดถู กบุกรุ กจากนายทุนทํานากุ ง
ปาไม โกงกางถู กทําลาย และกําลังถู กบุ กรุกโดยนายทุ นทั้งชาวไทยและตางประเทศสร างรี สอรท
โรงแรม ท าเทียบเรื อเฉพาะนักท องเที่ยวของเอกชน ถูกแปลงให เปนพื้นที่ ตอบสนองทางเศรษฐกิจ
มากขึ้น (นคริ นทร อาสะไวย, 2551) ทําใหปาชายเลนที่เป นแหลงทรัพยากรสําคั ญของชุมชน มนุ ษย
ชาติ เปนแหลงอาหารที่เลี้ ยงคนในอาวปาคลอกและคนทั่วไปกํ าลังจะหมดไป และสงผลตอวิถีชีวิ ตและ
วัฒนธรรมของคนปาคลอกในระยะตอไปดวย สภาพป ญหาดังกล าวขางต นนี้ ทําใหประชาชนในชุ มชน