sp104 - page 9

บทที่ ๑ บทนำ :: ๑
บทที่ ๑
บทนำ
หลักกำรและควำมเป็ นมำ
คำว่ำ “ค่ ำนิ ยม” (Value) คือ สิ่งที่ บุคคลหรือสังคมยึ ดถือเป็ นเครื่องช่ วยตัดสินใจ และ
กำหนดกำรกระทำของตนเอง (รำชบัณฑิต, ๒๕๕๕) ค่ำนิ ยมเป็นตัวกำหนดสำคั ญที่มีควำมสั มพันธ์
ต่ อพฤติกรรมของมนุษย์โดยตรงในฐำนะที่ เป็นตั วผลักดันให้พฤติกรรมโน้มเอี ยงในทำงใดทำงหนึ่ง
(สุนทรี โคมิน และสนิ ท สมัครกำร, ๒๕๒๒: ๑) เนื่องจำกพฤติ กรรมหรื อกำรปฏิบัติ ตัวนั้นขึ ้นอยู่กั บ
ค่ ำนิยมที่แต่ละบุ คคลยึดถือมำจำกวัฒนธรรม สั งคมแวดล้อม และประสบกำรณ์ของบุคคลนั้นๆ เป็น
หลักสำคัญ ฉะนั้นค่ำนิยมจึ งเป็นสิ่งที่บุคคลปรำรถนำหรื อสิ่ งที่กลุ่ มบุคคลในสังคมให้ กำรยอมรับและ
ยืดถือเป็ นมำตรฐำนกำรรับรู้ และกำรตัดสิ นใจในกำหนดพฤติกรรมของตนเอง เพื่อให้บรรลุเป้ำหมำย
ของชีวิตหรื อเป้ำหมำยของสังคม
โดยทั่วไปแล้วค่ำนิยมมั กจะส่งผลดีต่อสั งคม เพรำะเป็นสิ่งที่ สมำชิกในสั งคมให้กำรยอมรั บว่ำเป็น
ประโยชน์ ต่อสั งคมอย่ ำงแท้จริง เช่ น ควำมกตัญญู ควำมขยันหมั่ นเพียร ควำมมี ระเบียบวินัย ควำม
สำมัคคี เป็นต้ น อย่ำงไรก็ ตำมค่ำนิยมบำงอย่ำงก็ไม่ ได้ ก่อให้เกิดผลดี เช่น กำรขำดระเบี ยบวินัย ไร้
ควำมสำมัคคี นิยมควำมหรูหรำ นิยมจั ดเลี้ยงสังสรรค์ เป็ นต้น ซึ่งค่ ำนิยมเหล่ ำนี้จะแปรเปลี่ยนไปตำม
ควำมต้ องกำรของแต่ละบุคคลเมื่อเกิดกำรเปลี่ยนแปลงของสังคม (ณรงค์ เส็งประชำ, ๒๕๓๑: ๗๓;
ทัศนีย์ ทองสว่ำง, ๒๕๓๗: ๖๓) ในขณะที่กำรเปลี่ ยนแปลงทำงสังคมก็มี ส่วนทำให้เกิ ดค่ำนิยมใหม่ๆ ได้
เช่นกัน หรืออำจกล่ ำวได้ว่ ำค่ำนิ ยมเป็นได้ทั้งเหตุและผลของกำรเปลี่ ยนแปลงของสังคม (สำนักงำน
คณะกรรมกำรวัฒนธรรมแห่งชำติ, ๒๕๕๑: ๑๘) ดังนั้นค่ำนิ ยมจึงมี ควำมสำคัญต่อควำมเจริญหรือ
ควำมเสื่ อมของสังคม เพรำะหำกสังคมที ่มี ค่ำนิ ยมที่พึงประสงค์จะทำให้สังคมนั้ นเจริญก้ำวหน้ำ แต่
หำกสังคมใดที่ มีค่ ำนิยมไม่พึงประสงค์ ย่อมเป็นอุปสรรคต่อกำรพัฒนำประเทศ
นับตั้งแต่ ประเทศไทยเริ่มใช้แผนพัฒนำเศรษฐกิจและสังคมแห่ งชำติเมื่อปี พ.ศ. ๒๕๐๔
ทำให้เกิ ดกำรพัฒนำโครงสร้ ำงพื้นฐำนทั้งในเขตเมืองและชนบทอย่ำงทั่วถึ ง ซึ่ งเป็นปัจจัยที่นำไปสู่ กำร
พัฒนำและกำรขยำยตัวในระบบเศรษฐกิจและสั งคมอย่ำงต่อเนื่อง โดยเฉพำะควำมเจริ ญก้ำวหน้ำ
ภำยใต้ กระแสโลกำภิวั ตน์หรือโลกไร้พรมแดน ทำให้เกิดกำรขยำยตัวในระบบอุตสำหกรรม ระบบทุน
นิยม และควำมก้ำวหน้ ำทำงวิทยำศำสตร์ และเทคโนโลยี (สถำบันบัณฑิ ตบริหำรธุ รกิจศศินทร์ แห่ ง
จุฬำลงกรณ์มหำวิทยำลัย, ๒๕๕๓: ๗๐) แต่ในท่ำมกลำงควำมเปลี ่ยนแปลงเหล่ ำนี้ยังพบว่ ำ ค่ำนิยม
ที่พึ งประสงค์ ที่สังคมไทยยั งยึดถื อปฏิบัติ ที่สำคัญ เช่น ความจงรักภั กดีต่ อสถาบั นพระมหากษัตริย์
เพรำะสถำบั นพระมหำกษัตริ ย์มีบทบำทในด้ำนพิธีกำร ด้ำนสังคม และด้ ำนชีวิตควำมเป็ นอยู่ของ
ประชำกร รวมทั้งยั งเป็นสถำบั นสำคัญในกำรสร้ำงควำมสำมัคคีและรั กษำเอกรำชของชำติไว้ ดั งนั้น
สถำบันพระมหำกษั ตริย์จึงเป็ นศูนย์รวมจิ ตใจของคนไทยทุกคน การนับถือและให้ความสาคัญต่อ