ne192 - page 27

บทที่ ๔
อัตลักษณรวมวรรณกรรมทํานายภาคอีสาน
บทนํา
พุทธทํานาย คือ การทํานายของพระพุทธเจา ซึ่ งกลาวถึงสภาพที่เสื่อมโทรมของสังคมในอนาคต
วรรณกรรมพุทธทํานายที่ปรากฏในภาคอีสานมีหลายสํ านวน ทั้งนี้เพราะพุทธทํ านายไดแพร เขาสูภาคอี สาน
ของไทย และมีนักปราชญ ทองถิ่นภาคอีสานไดแตงเพิ่มเติม ทําใหพุทธทํานายทองถิ่นภาคอีสานมี หลาย
สํานวน และมีหลายชื่อ รวมทั้งมีพลวัตมาจนถึ งปจจุบัน
พุทธทํานายในพระไตรปฎกและอรรถกถา
ในพระไตรปฎกพระพุทธองคไมไดตรัสวาศาสนาจั กเสื่อมแตประการใด แตพุ ทธองคตรัสวา “ภิกษุ
พึงเปนอยูโดยชอบโลกจะไม วางจากพระอรหั นต” ๑ ซึ่ งหลักธรรมนั้ นมี ลักษณะสากล ไม เลือกเวลาในการ
เขาถึง แต ถึงอยางนั้นพระพุ ทธองคก็ตรัสในลักษณะเปนการกลาวถึงอนาคตของศาสนา ในตอนที่พระพุทธ
องคกล าวถึงการใหทานแกพระสงฆ (ภิกษุ ๔ รูป) มีอานิสงส มากกวาถวายเจาะจงเฉพาะรู ป แมวาในอนาคต
พระสงฆประพฤติผิดเพี้ยนจากพระธรรมวินัยหรือเปน “โคตรภู สงฆ”๒ ก็ตาม การที่พระพุทธองค ตรัสเชนนี้
ก็แสดงว าพระพุทธองค พยากรณ ถึงอนาคตของพุทธศาสนาแล ววาในอนาคตจั กเสื่ อมสูญไปตามอายุ ที่
เพิ่มขึ้ นของพุทธศาสนา
การเสื่อมของพุทธศาสนาที่ ปรากฏในพระไตรปฎกนั้นพระพุทธองคไมไดกล าวถึงรายละเอียดหรื อ
ลําดั บขั้นตอนของการเสื่ อมสูญ แมแต ในมหาสุ บินชาดก็ไม มี การกลาวถึงลําดับขั้ นตอนการเสื่อมของพุทธ
ศาสนาวาสิ่งใดเสื่อมกอนสิ่งใดเสื่ อมทีหลัง แตขั้นตอนการเสื่อมสูญนี้ปรากฏในคัมภี รชั้นหลังที่พระเถระแตง
ขึ้นเพื่ออธิบายคําพูดของพระพุ ทธเจ าที่ปรากฏในมหาสุบินชาดก หรือเรี ยกวา อรรถกถามหาสุบินชาดก ๓
นั่นเอง ซึ่งอรรถกถามหาสุบินชาดกกลาวอธิบายอยางละเอียดในแตละขอ แต ไม ไดกลาวถึงศั กราชที่จะเกิ ด
เหตุ การณนั้น ๆ ขึ้น เพียงแตวาไม ไดเกิดในสมัยของพระเจาปสเสนทิโกศล แตจะเกิ ดขึ้นในอนาคต
๑ ที.ม. ๑๓/๑๓๘/๑๓๘ (วิธีการอางอิงพระไตรปฎก ผูศึกษาจะอางอิงพระไตรปฎกฉบับมหามกุฏราชวิทยาลัย
ซึ่งพิ มพพระไตรป ฎก และอรรถกถาตอกัน ดังนั้นในการอางอิงจึงมี ๒ แบบ ถาเปนพระไตรปฎก ผูศึกษาจะอางอิงตัวยอ
ของคัมภีร และใชตัวเลข ๓ ตอน หมายถึ ง เลม/ขอ/หนา สวนอรรถกถา ผูศึกษาจะอางอิงตัวยอของคัมภีร และใชตัวเลข ๒
ตอน หมายถึง เลม/หน า)
๒พระสงฆที่ไมเครงครัด ปฏิบัติผิดจากพระธรรมวินัย แตยังมีเครื่องหมายของภิกษุ อยู เชน ผาเหลื องผูกขอมือ
หรื อพันศีรษะ ซึ่งส วนใหญเปนพระสงฆอยูในกาลกอนจะสิ้นศาสนา
๓ขุ.ชา.เอกก.อ. ๕๖/๒๑๖-๒๓๖