ne190 - page 38

๓๘
บทที่ ๔
ผลการวิเคราะห์ข้ อมูล
การศึกษาเรื่ อง บทบาทความสําคัญของแคนในพิธี กรรมของชาวบ้านหนองตาไก้ อําเภอเมื อง
จังหวัดร้อยเอ็ด วิเคราะห์ ได้เป็ น2ประเด็นดังนี้
๑. การวิ เคราะห์บทบาทความสําคัญของแคน
๒. การวิเคราะห์ ความเชื่อเรื่ องผีและประเพณีรําผีฟ้ า
๑. การวิเคราะห์บทบาทความสํ าคัญของแคน
จากการสัมภาษณ์ กลุ่มเป้ าหมาย สรุ ปได้ว่า แคนเป็ นเครื่ องดนตรี ที่ ได้รับการยกย่ องให้เป็ น
สัญลักษณ์ของอี สานเป็ นผู ้ นําเครื่ องดนตรีชนิดต่างๆที่ ใช้ประกอบการแสดงหมอลํา และใช้ในพิธีกรรม
ศาสนพิ ธี เทศกาลงานบุญประเพณี แคนเป็ นเครื่องดนตรี ที่สํ าคัญที่สุ ดของสังคมบ้านหนองตาไก้ เป็ น
สิ นค้าที่ สร้างรายได้ ให้ชุ มชน เป็ นเครื่ องดนตรี ชิ้นเอกในการให้ความบันเทิง เป็ นวิถี ชีวิตและรากเหง้า
ของความคิ ดเป็ นพลังขับเคลื่อน เป็ นพลังสร้ างสรรค์ซึ่ งส่ งผลให้วัฒนธรรมอี สานยั่งยืนและดํารงอยู่
นอกจากนั้ นยังมี คุ ณค่ าสํ าคั ญ ด้านพิ ธีกรรมของกลุ่ มชน เสี ยงแคนและการแสดงที่ มี แคนเป็ น
ส่ วนประกอบทําให้ผู ้ เข้าร่ วมในกิจกรรมมี ความสนุ กสนาน ชาวบ้านหนองตาไก้เชื่อว่า เสี ยงแคนมีผลทํา
ให้สิ่ งลึกลับ หรื อผี ที่ มีอํานาจเหนื อธรรมชาติ พึ งพอใจและบันดาลให้ มนุ ษย์มี ความสุขความเจริ ญ
บังเกิดความอุดมสมบู รณ์และปลอดภัย ดังนั้น พิ ธีกรรมหลายอย่างที่เกี่ยวข้องกับชีวิตของชาวบ้านหนอง
ตาไก้จึงใช้เสี ยงแคนเป็ นส่วนประกอบหลัก
๒. การวิเคราะห์ ความเชื่อเรื่องผี และประเพณีรําผีฟ้ า
ความเชื่อเรื่ องผี
ความเชื่อเรื่ องผีของชาวบ้านหนองตาไก้ เข้ามาผูกพันในการประกอบอาชีพซึ่ งว่ามีความสําคัญ
ต่ อการดําเนิ นชีวิตของชาวอีสานการทํานาอันเป็ นอาชีพที่ขึ้นอยู่กับสภาพของธรรมชาติ ดินฟ้ าอากาศจะ
ได้ผลหรื อไม่ได้ผลขึ้ นอยู่กับธรรมชาติ และสิ่งที่ นับว่ ามีความสําคัญต่ อการทํานาก็ คือนํ้ า นํ้ าที่ ได้จาก
นํ้ าฝนซึ่ งชาวอีสานเชื่ อว่ ามีผี เป็ นผู ้ คอยบันดาลให้ฝนตกฝนจะตกต้องตามฤดูกาลหรื อไม่ มีนํ้ าเพี ยงพอ
หรื อไม่ ขึ้ นอยู่กับอํานาจดลบันดาลของผีแถนก่อนลงมื อทํานาเมื่ อย่างเข้าฤดู ฝนจึงต้องมี พิธีกรรมขอฝน
จากผีแถน เพื่อให้ฝนตกต้องตามฤดูกาลมีนํ้ ามากพอที่ จะได้ทํานา เมื่อได้นํ้ าฝนแล้วก่อนลงมือหว่านข้าว
กล้าก็จะมี พิ ธีไหว้ผี ระจําที่นา หรื อที่ชาวบ้านเรี ยกว่ าผี ตาแฮก เพื่อข้าวกล้าจะได้เจริ ญงอกงามไม่ถู ก
รบกวนจากศัตรู ข้าว ได้ข้าวเต็มเม็ดเต็มหน่วย เพื่อความอยู่รอดในการดําเนินชี วิต เมื่อถึงฤดู เก็บเกี่ ยวก็มี
พิ ธีสู่ ขวัญลานนวดข้าวสู่ขวัญข้าวเพื่อเป็ นสิริ มงคลมีข้าวได้พอกิ นตลอดปี ก่อนที่จะถึงฤดูกาลทํานาในปี