st116 - page 18

8
เพิ่มขึ้นภายหลังการสิ้นสุดลงของสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 เริ่ มขึ้นที่ ประเทศอังกฤษที่ได้ มี การจัดตั้ง
สมาคมจัดประชุมสัมมนาเกี่ ยวกับประวัติ ศาสตร์ท้องถิ่นใน ค.ศ.1948 ในปีเดียวกันนี้ยั งได้มี การตั้ ง
ภาควิชาประวั ติศาสตร์ท้องถิ่ น (อังกฤษ) ขึ้น ณ มหาวิทยาเลสเตอร์ (Leicester) โดยการนําของ
ศาสตราจารย์ฮอคส์ กิน (W.G. Hoskins)
ตั้ งแต่ประมาณศตวรรษที่ 19 เป็นต้ นมาในประเทศสหรัฐอเมริกาได้ เกิดกระแสการศึกษา
ประวัติศาสตร์ท้องถิ่นขึ้นเช่นกัน1 สําหรับในประเทศไทยเองการศึกษาประวัติศาสตร์ท้องถิ่ นเริ่มต้นขึ้น
พร้อมกันกับการเกิดขึ้ นของ "“รัฐชาติสมัยใหม่” (The Nationstate) ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระ
จุลจอมเกล้าเจ้ าอยู่หัว ที่ต้ องการปฏิรูปประเทศครั้งใหญ่เพื่อสร้างรัฐ (สมั ยใหม่) ตามแบบตะวันตก2
อันเป็นการป้องกันภัยรุ กรานจากการล่าอาณานิคมของประเทศมหาอํานาจตะวันตกในห้วงเวลานั้น
การสร้ างรัฐชาติ สมัยใหม่ ที่มี ความเป็ นเอกภาพของรัฐภายใต้รั ฐบาลส่วนกลางนั้ น ทํ าให้
การศึกษาและทําความเข้าใจกับประวัติ ศาสตร์ของแต่ละภูมิภาคท้ องถิ่นจึงนับได้ว่ ามีส่วนสําคัญอย่าง
มาก ด้วยการทํางานของเสนาบดีกระทรวงมหาดไทยในขณะนั้น คือ สมเด็ จฯกรมพระยาดํารงราชานุ
ภาพ ได้ทําให้มี การรวบรวมและชําระเอกสารทางประวัติศาสตร์ จากภูมิภาคครั้งใหญ่ นอกจากนั้ นแล้ว
งานเขียนชิ้นสําคัญหนึ่ งของสมเด็จฯกรมพระยาดํ ารงราชานุภาพ อย่าง “นิทานโบราณคดี” ซึ่งเป็ น
การรวบรวมเรื่องราวต่างๆนานาที่สมเด็จฯกรมฯทรงได้ พบพานระหว่างการออกเดิ นทางเพื่อสํ ารวจ
ท้องถิ่น ก็เป็นเอกสารสํ าคัญชิ้ นหนึ่งสะท้อนความสนใจในเรื่องราวของท้องถิ่นและประวั ติศาสตร์ของ
ท้องถิ่ นในแต่ละภูมิ ภาค ทว่าการศึกษาประวั ติ ศาสตร์เช่นนั้นก็แตกต่างจากการศึ กษาประวัติ ศาสตร์
ท้องถิ่นในปัจจุบันอย่ างมาก ภายใต้อุดมการณ์ ของการศึกษาตั้งอยู่บนฐานความคิดแตกต่างกันอย่าง
1ยงยุทธ ชูแว่น. (2551). เล่ มเดิม. หน้า 27.
2รูปแบบของรัฐในสมั ยก่อนเข้าสู่รัฐสมัยใหม่ ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุ ลจอมเกล้าเจ้ าอยู่หัวนั้น รัฐใน
เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เป็นไปในรูปแบบของรัฐจารีตที่มีความสัมพันธ์ระหว่างรั ฐเล็กกับรัฐใหญ่ที่ มีความสัมพันธ์ไม่
แน่นอนตายตัว โดยรัฐเล็กหนึ่งรัฐอาจยอมรับในอํานาจของรัฐใหญ่ที่มากกว่าหนึ่ งรัฐก็ เป็นได้ และหากวันใดที่รั ฐใหญ่
อ่ อนแอลงรัฐเล็ กที่เคยขึ้ นอยู่ด้วยกั น ก็ อาจแยกตัวไปเป็ นอิสระหรื อหันไปขึ้ นกับรั ฐใหญ่อื่ นก็ได้ ด้ วยรูปแบบ
ความสัมพั นธ์ระหว่างรัฐที่มีความบางเบาในเส้นของความสัมพั นธ์เช่นนี้ ทํ าให้รั ฐใหญ่เป็นศูนย์อํ านาจจึงไม่อาจคง
อํ านาจเหนือดิ นแดนในอาณาเขตได้อย่ างแน่ นอนและตายตัวเสมอไป ซึ่งในประเด็นเรื่ องของอาณาเขตและ
ความสัมพันธ์ระหว่างรัฐเช่นนี้นับเป็นความแตกต่ างกันเห็นได้ชัดเจนระหว่าง “รัฐก่อนสมั ยใหม่” กับ “รัฐสมัยใหม่”
เนื่องด้ วยรัฐสมัยใหม่ นั้นจํ าต้ องมีขอบเขตของรั ฐที่ มีความแน่นอนตายตั ว และมีรั ฐบาลกลางที่ มีอํ านาจในการ
ปกครองรัฐทั้งหมดในเขตแดน (โปรดดู รายละเอียด ธงชัย วินิตจจะกูล. (2554). “เสียดิ นแดน” เป็นประวัติศาสตร์
หลอกไพร่ไปตายแทน. http://www.prachathai.com/33012)