st127 - page 54

บทที่ ๓
ประเพณีแหพระแขงเรือยาวขึ้ นโขนชิงธง อําเภอหลั งสวน จังหวัดชุมพร
จากการศึกษาประวัติความเป นมา ประเพณีปฏิบัติ และสภาพปญหาของประเพณีแหพระแขงเรือยาว
ขึ้นโขนชิงธง อํ าเภอหลังสวน จังหวัดชุ มพร โดยการศึกษาเอกสาร การสนทนากลุม และการสัมภาษณเชิ งลึก
ปรากฏผลการศึกษา ดังนี้
๑. ความเปนมาของงานประเพณี แหพระแขงเรือยาวขึ้นโขนชิงธง อําเภอหลังสวน จังหวัดชุมพร
การดําเนินชีวิตของคนหลังสวนมี ความผูกพันกั บแมน้ํามานาน โดยไดอาศั ยน้ําในแมน้ําหลังสวนเพื่อ
การเพาะปลูกเนื่ องจากอาชีพของคนหลั งสวนส วนใหญคื อ การทําสวนผลไม ซึ่งจะตองใช น้ําเพื่ อความ
เจริญเติบโตของไมผล ในสมัยโบราณคนหลังสวนยังใชแมน้ําเปนเส นทางสัญจรไปมา เพื่อที่ จะไปเยี่ยมเยี ยนซึ่ ง
กันและกั น นอกจากนี้ยังใช เป นเสนทางการคาขายระหวางชนบทกับในเมื อง โดยนําผลผลิตทางการเกษตร
บรรทุกเรือเขามาขายในตลาดและกลับไปด วยการซื้อของอุ ปโภค บริโภคที่ จําเปน ดังนั้นแทบทุ กครัวเรื อนจึ ง
ตองมีเรือเพื่อใชในการเดินทางและการขนสงผลผลิตทางการเกษตร จนกลายเปนวิถีชีวิตที่ จะตองผูกพันอยู กับ
เรือและแมน้ํา
เมื่อฤดูกาลผลไม เสร็จสิ้ นลงในเดือนกันยายนหรือเดือนตุลาคมคนหลังสวนก็ จะหยุดพักผอนดวยการ
ทําบุญในเทศกาลทอดกฐิน ซึ่งมีขึ้นในวันแรม ๑ ค่ํ า เดือน ๑๑ ดวยการนําเรือของตนมาตกแตงองคกฐิ นแลว
นําไปทอดตามวัดวาอารามตางๆ ที่ตนนั บถือศรัทธา ซึ่ งวัดโดยสวนใหญในอํ าเภอหลังสวนลวนแตตั้ งอยูริ มฝง
แมน้ําทั้งสิ้น ขบวนเรือทอดกฐินจะเปนเรือลํ าใหญที่ตั้งองคกฐิน ตกแตงด วยธงทิวอยางสวยงาม นอกจากนั้นก็
จะมีเรือขนาดรองลงมาพายนํ าและพายติดตามแหแหนองคกฐิ นไปตามคุงน้ํ า มีพิณพาทย ในเรือองค กฐิ น
บรรเลงอยางสนุกสนาน เสียงดังลั่นไปทั่ วคุงน้ํา หลังจากทอดกฐินเสร็ จเรียบรอยจะมี การเลนเรือเพลงและลง
ทายดวยการพายเรือแขงกัน การแข งเรือของหลังสวนมี ผู สันนิษฐานว าคงจะเกิดขึ้นราว พ.ศ. ๒๓๘๗ ในสมั ย
รัชกาลที่ ๓ แหงกรุงรัตนโกสินทร ซึ่งชวงนั้นเมื องหลังสวนมี วั ดเกิดขึ้ นหลายวัด โดยที่ วัดสวนใหญ อยูริ มแมน้ํา
เมื่ อถึงวันแรมหนึ่งค่ําเดือนสิ บเอ็ด ซึ่ งเปนวั นออกพรรษา วั ดตางๆ จะแห กฐิ นมายังวัดหลวงคื อ วัดด าน
ประชากร ในสวนของการแขงขันเรือยาวนั้ น พอจะหาหลักฐานทางประวั ติศาสตรที่ สามารถอางอิ งได วา การ
แขงขันเรือยาวของหลังสวนมี มานานแลว แมเมื่อครั้ งพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลาเจ าอยูหัวรัชกาลที่ ๕
แห งกรุงรั ตนโกสิ นทร ไดเสด็จประพาสถึงเมืองหลั งสวนซึ่งขณะนั้ นมีฐานะเปนหัวเมื องจัตวาขึ้นตรงต อ
กรุงเทพมหานคร เมื่อวันที่ ๙ สิงหาคม พ.ศ. ๒๔๓๒ พระยาจรูญราชโภคากร (คอซิ มเต็ ก ณ ระนอง) เจา
เมืองหลังสวนในขณะนั้น ไดจัดขบวนเรือรับเสด็จจากปากอ าวไทยเพื่อนําเรื อกลไฟพระที่นั่งทอนิครอฟต มา
ตาม ลําน้ําหลังสวนและเสด็ จประทับที่ตํ าบลบางขันเงิน หนึ่ งในขบวนเรือที่ รั บเสด็จในคราวนั้ นคือ “เรือ
มะเขือยํ า” สังกั ดวัดดอนชัย ซึ่งเปนเรือยาวที่ ใช แขงขันและครองความเปนเลิศอยูเสมอๆ ในสมัยนั้น (เมือง
หลังสวน: อนุสรณ ๑๐๐ป สวนศรี ๒๔๔๒-๒๕๔๒. ๒๕๔๒ : ๑๑๗-๑๑๙) ปจจุบันเรือลํ านี้ยังอยูในสภาพดี