๕๐
เรื
อยาวแต
ละลํ
าจะมี
ที่
มาของชื่
อน
าสนใจมากตั
วอย
างเช
น (กรี
ฑา โมระมั
ต. ๒๕๔๐ : ๑๙-๒๒, โสภณ พรหมเจริ
ญ.
๒๕๔๐ : ๕๙-๖๔, สรั
ญญา ทั
บเคลี
ยว. ๒๕๔๖ : ๗๔-๗๖)
เรื
อมะเขื
อยํ
า
เป
นเรื
อโบราณลํ
าเดี
ยวในหลั
งสวนที่
ยั
งเหลื
ออยู
ในเวลานี้
เรื
อสั
งกั
ดวั
ดดอนชั
ย มี
อายุ
กว
า
ร
อยป
บรรจุ
ฝ
พาย ๒๘-๓๒ ฝ
พาย ประวั
ติ
ของเรื
อลํ
านี้
ค
อนข
างจะพิ
สดาร กล
าวคื
อ ในฤดู
น้ํ
าหลากชาวบ
านพบ
ซุ
งไม
ตะเคี
ยนทองลอยตามน้ํ
ามา เห็
นว
าไม
ต
นนี้
มี
ลั
กษณะสวยงามใช
ทํ
าเรื
อยาวได
จึ
งช
วยกั
นลากจู
งมาที่
ท
าน้ํ
า
วั
ดดอนชั
ย นํ
ามามอบให
หลวงพ
อกระจ
างและหลวงพ
อเพชร แต
เป
นที่
น
าประหลาดว
า ไม
สามารถนํ
าขึ้
นจากน้ํ
า
ได
ถึ
งแม
จะใช
ช
างกํ
าลั
งดี
ดึ
งถึ
งสามเชื
อกก็
ตาม ตกกลางคื
นนางไม
ก็
มาเข
าฝ
นหลวงพ
อกระจ
าง เจ
าอาวาสวั
ด
ดอนชั
ยว
า ถ
าต
องการไม
ต
นนี้
มาขุ
ดเรื
อยาว ก็
ให
ตั้
งศาลบวงสรวงและให
เอามะเขื
อยํ
ามาเป
นเครื่
องเซ
นไหว
รุ
ง
เช
าหลวงพ
อและชาวบ
านก็
จั
ดการตามที่
นางไม
มาเข
าฝ
นเป
นที่
น
าอั
ศจรรย
ว
า สามารถนํ
าไม
ขึ้
นจากน้ํ
าได
อย
าง
ง
ายดายและขุ
ดเป
นเรื
อได
สวยงามพร
อมกั
บตั้
งชื่
อเรื
อว
า “มะเขื
อยํ
า” เรื
อลํ
านี้
มี
ความสวยงามและสง
างามแปลก
ตาไปกว
าลํ
าอื่
นๆ คื
อ โขนหั
วและโขนท
ายงอนขึ้
นสวยงามมาก ลวดลายที่
ตั
วเรื
อได
อนุ
รั
กษ
ไว
เหมื
อนของเดิ
มทุ
ก
ประการ รู
ปประจํ
าเรื
อคื
อ รู
ปม
าที่
กํ
าลั
งวิ่
ง ป
จจุ
บั
นนี้
เรื
อมะเขื
อยํ
ายั
งอยู
ในสภาพที่
สวยงามและถู
กนํ
ามาตกแต
ง
เพื่
อทํ
าหน
าที่
นํ
าขบวนพาเหรดเรื
อ ในพิ
ธี
เป
ดการแข
งขั
นกิ
จกรรมทางน้ํ
าเป
นประจํ
าทุ
กป
เรื
อมะเขื
อยํ
า นั
บว
า
เป
นเรื
อที่
มี
ความสํ
าคั
ญทางประวั
ติ
ศาสตร
ของเมื
องหลั
งสวน กล
าวคื
อ เมื่
อครั้
งที่
รั
ชกาลที่
๕ เสด็
จประพาสเมื
อง
หลั
งสวนครั้
งแรก เมื่
อวั
นที่
๙ สิ
งหาคม ร.ศ. ๑๐๘ (๒๔๓๒) เรื
อมะเขื
อยํ
าลํ
านี้
เองเป
นเรื
อนํ
าเสด็
จ “เรื
อกลไฟ
พระที่
นั่
งทอนิ
ครอฟต
” จากปากอ
าวไทย มาตามลํ
าน้ํ
าหลั
งสวน และเสด็
จขึ้
นประพาสที่
พลั
บพลาตํ
าบลบางขั
น
เงิ
น จึ
งถื
อได
ว
า เรื
อมะเขื
อยํ
าเป
นเรื
อเกี
ยรติ
ยศที่
มี
ความสํ
าคั
ญทางประวั
ติ
ศาสตร
ของอํ
าเภอหลั
งสวน ซึ่
งอนุ
ชน
รุ
นหลั
งจะต
องช
วยกั
นอนุ
รั
กษ
ไว
ให
บุ
ตรหลานได
ศึ
กษาต
อไป
ภาพ๑๒ เรื
อมะเขื
อยํ
า
เรื
อนางลํ
าภู
เป
นเรื
อสั
งกั
ดวั
ดวิ
เวการาม (บางลํ
าพู
) ขุ
ดจากไม
ตะเคี
ยนทองจากป
าบ
านในโหมง อํ
าเภอ
พะโต
ะ เมื่
อวั
นที่
๑๓ มกราคม พ.ศ. ๒๕๐๓ ขุ
ดโดยนายหมวก ช
วยเกิ
ด นายวั
น มี
ทิ
ม และคณะ ขนาดของเรื
อ
ยาว ๙ วา ๓ ศอก หลั
งจากโกลนเรื
อแล
ว ได
นํ
าออกจากป
าล
องมาตามลํ
าน้ํ
าหลั
งสวน จนถึ
งวั
ดบางลํ
าพู
เมื่
อ
วั
นที่
๑๓ กุ
มภาพั
นธ
พ.ศ. ๒๕๐๔ เวลา ๑๒.๐๐น. ในป
พ.ศ. ๒๕๑๐ ได
ครองโล
พระราชทานเป
นป
แรก