st119 - page 12

บทที่ ๑
บทนำ
๑. ควำมเป็ นมำของปัญหำในกำรวิ จัย
คนชายขอบอย่างชาวเลอู รักลาโว้ย เกือบไม่เคยมีอยู่ ในความรับรู้ของประวัติศาสตร์
ชาติไทยที่มีความเป็นมาอย่างยาวนานหรืออาจจะมีก็เพียงเฉพาะกลุ่ มองค์กรพัฒนาเอกชนกลุ่ ม
เล็ก ๆ ที ่ทางานพัฒนากับชาวเลในพื้นที่ชายฝ ั ่ งทะเลอันดามันเท่านั ้ น จวบจนการเกิดขึ้นของ
คลื่นสึนามิเมื่อ พ.ศ.๒๕๔๗ ที่การมีอยู่ ของพวกเขาได้เข้าสู่การรับรู้ ของคนทั ่ วไปมากขึ ้ น จริงอยู ่
ว่าพวกเขาเป็ นกลุ่ มชาติพันธุ ์เล็ก ๆ ที่ยังคงรักษาวัฒนธรรมดั ้ งเดิมไว้ได้อย่ างมั ่ นคงท่ ามกลาง
ความเปลี่ยนแปลงของกระแสโลกที่ ดาเนินไปอย่างรวดเร็ว ที่สาคัญชาวเลกลุ่มนี้ได้เป็ นส่วนหนึ่ ง
ของคนในสังคมไทย ซึ่งเป็นสังคมที่ ประกอบขึ้นด้วยความแตกต่างและหลากหลายของกลุ่มคน
จานวนมาก การทาความเข้าใจความแตกต่างและหลากหลายของกลุ่มคนและวัฒนธรรมจึง
นับเป็ นเงื่อนไขประการแรกที่จะนาสู่การยอมรับความแตกต่างหลากหลายนั ้ น นั ่ นจึงจะเป็ นผล
สาคัญที่จะนาสู่ความสงบสุขของสังคม
“อูรักลาโว้ย” เป็นเผ่าพันธุ์ดั ้ งเดิมอีกกลุ่มหนึ่งแห่งคาบสมุทรอันดามัน แต่เดิมชาวเลกลุ่ม
นี้เคยอาศัยอยู่แถบช่องแคบมะละกา ในเขตประเทศมาเลเซีย ประมาณกว่า ๕๐๐ ปี มาแล้วที่
บรรพบุรุษชาวอู รักลาโว้ยได้เข้ามาตั้ งหลักแหล่งบนเกาะลันตา และเรียกเกาะแห่งนี้ว่า ซาตั ๊ ก
เป็ นภาษาชาวอูรักลาโว้ ย ใช้เรียกเกาะที่มีหาดทรายขาวยาวเหยียด ในอดีตบนผืนฝ ั ่ งที่นี่ คือ
สถานที่พักพิ งอีกแห่งหนึ่งในช่วงฤดูมรสุม อู รักลาโว้ย จึงหมายถึง คนแห่งทะเล (sea-gypsy)
ตามลักษณะการใช้ชีวิ ตที่ผูกพันอยู่กับท้องทะเล หลังจากนั้นจึงมีชาวมุ สลิมในละแวกใกล้เคียง
เข้ามาตั ้ งหลักแหล่ง ตามมาด้ วยชาวจีนที่เคยแล่ นเรือมาค้าขาย แล้วบางส่วนตัดสินใจป ักหลัก
บนเกาะแห่งนี้ เมื่อราว ๒๐๐ ปีก่อน๒
ซาตั ๊ กหรือเกาะลันตา เป็นแผ่ นดินแห่งแรกที่ชาวอู รักลาโว้ย ตั้ งใจลงหลักป ักฐาน ก่อนที่
จะแยกย้ายขยายถิ่นฐานไปยังที่อื่น ๆ เช่ น เกาะจา เกาะพีพี เกาะสิเหร่ หาดราไวย์ เกาะอาดัง
เกาะหลีเป๊ ะ ทั้ งนี้ กลุ่ มชาวเลถือว่าเกาะลันตาคือเมืองหลวง ศูนย์ กลางของชาวอู รักลาโว้ย
ป ัจจุบันอูรักลาโว้ยบนเกาะลันตากระจายอยู่ในหมู่บ้ าน ๔ แห่ง คือ สังกาอู้ ในไร่ คลองดาวและ
โต๊ะบาหลิวและกระจายอยู ่ ตามกลุ่มเกาะอื่นๆ ในจังหวัดสตูลอีกหลายแห่ง
อูรักลาโว้ยมีเวลาส่วนใหญ่ผูกพันอยู่กับทะเลแทบทั ้ งสิ้น มีเรือเป็นเสมือนเพื่อนรู้ใจ เรือ
จึงมีความสาคัญกับชาวเลมาตั ้ งแต่อดีต เปรียบได้กับบ้านหลังแรกที่อาศัยอยู่กับเรือมาตั้ งแต่ ยุค
เป็ นกลุ่มชาวเลที่ป ัจจุบันอาศัยอยู่บริเวณเกาะลันตา จังหวัดกระบี่ และบริเวณเกาะหลีเป๊ะ จังหวัด
สตูล
๒ โครงการสิทธิทางวัฒนธรรม, มปป. “พื้นที่ ทางจิตวิญญาณ,” เอกสารแผ่ นพับ.