ne190 - page 3

คํ านํา
แคนเป็ นส่ วนหนึ่ งของศิ ลปะการแสดงที่ สําคัญของคนอีสาน ที่ เป็ นเอกลักษณ์ ที่ มี
คุณค่า สร้ างความเพลิดเพลินบันเทิงใจ และมีคุ ณค่าด้านพิธีกรรมของชุมชน เสี ยงแคนและการแสดงที่
มีแคนเป็ นส่ วนประกอบ ทําให้ผู ้ เข้าร่ วมในกิจกรรมมี ความสนุกสนาน บันเทิงปิ ติยินดี ในส่ วนของ
คุ ณค่าทางพิธีกรรม เสียงแคนทําให้ สิ่ งลึกลับ หรื อผีที่มีอํานาจเหนือธรรมชาติ พึงพอใจและบันดาลให้
มนุ ษย์มีความสุ ขความเจริ ญ บั งเกิ ดความอุ ดมสมบู รณ์ และปลอดภัย ดังนั้ น พิ ธีกรรมหลายอย่ างที่
เกี่ ยวข้องกับชีวิตของชาวอี สาน จึงใช้เสี ยงแคนเป็ นส่ วนประกอบ ประเพณี การรําผีฟ้ าหรื อชาวบ้าน
ทั่วไปเรี ยกว่ า การลงข่วง เป็ นประเพณี ที่ มีการปฏิ บัติกันโดยทั ่วไปที่บ้านหนองตาไก้ ตําบลสีแก้ ว
อําเภอเมืองร้ อยเอ็ด จังหวัดร้ อยเอ็ด เป็ นการรําบวงสรวงบูชาเพื่อความเป็ นสิ ริ มงคลและเพื่อปั ดเป่ า
อาการเจ็บไข้ได้ป่ วย ซึ่ งจะมีการลงข่ วงปี ล่ ะหนึ่ งครั้ ง คือวันขึ้ น๑๑คํ่า เดือนยี่ ของทุกปี โดยมีเสี ยงแคน
อันถือได้ว่าเป็ นวิ ถี ชีวิต เป็ นรากเหง้าของความคิดและพลังสร้ างสรรค์ ส่งผลให้ วัฒนธรรมอีสานนั้ น
ยั่งยืนและดํารงอยู่
ปัจจุบันพิธีกรรมการรําผีฟ้ าที่บ้านหนองตาไก้ ดูจะเสื่ อมคลายลงไปเพราะความเจริ ญ
ทางด้านการแพทย์ วิ ทยาศาสตร์ และเทคโนโลยี ทําให้ผู ้ วิจัยต้องการศึกษาบทบาทความสําคัญของแคน
ในประเพณีและพิธีกรรมของบ้านหนองตาไก้ เพื่อเป็ นแนวทางในการส่ งเสริ มและอนุรักษ์ ประเพณีและ
วัฒนธรรม ให้อยู่คู่กับชุ มชนนี้ สื บไป
การดําเนิ นงานวิ จัยครั้ งนี้ สําเร็ จลงได้ด้วยความร่ วมมื อของชาวบ้านหนองตาไก้ และ
บุคลากรที่ มีส่ วนเกี ่ยวข้องทุกท่าน ที่ ได้ให้ความช่ วยเหลือและอํานวยความสะดวกในการทําการศึกษา
วิจัย ผู ้วิจัยรู ้สึ กซาบซึ้ งเป็ นอย่างยิ่ง จึ งขอขอบคุณ เป็ นอย่างสู งไว้ ณ โอกาสนี้
ชัยสิ ทธิ์ ดํารงวงศ์เจริ ญ
สํานักงานวัฒนธรรมจังหวัดร้อยเอ็ด