ct154 - page 3

ชื่อเรื่อง การสื บทอดและร่วมสร้างสานึกทางวัฒนธรรมการใช้ทรัพยากรท้ องถิ่นของ
กลุ่มชาติพันธุ์ชอง อาเภอเขาคิชฌกู ฏ จังหวัดจันทบุรี
ผู้วิจัย นายเอนก รักเงิน
กรรมการตรวจรับผลการวิจัย ศาสตราจารย์ชวน เพชรแก้ว รองศาสตราจารย์สมศักดิ์ ศรีสันติสุข
และนางมณฑิรา สวัสดิรักษา
ทุนวิจัย สานักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ กระทรวงวัฒนธรรม
ประจาปี งบประมาณ 2553
บทคั ดย่อ
งานวิ จัยฉบั บนี้ มีวั ตถุ ประสงค์ เพื่อศึ กษาการปรับตั วทางวัฒนธรรมในการจัดการทรั พยากร
ท้องถิ่นของกลุ่ มชาติพันธุ์ชอง โดยใช้ระเบียบวิจัยเชิงคุณภาพทางมานุษยวิทยา กลุ่ มเป้าหมาย คือ กลุ่มชาติ
พันธุ์ชอง และมีขอบเขตการวิ จัย คือบ้านคลองพลู ตาบลคลองพลู อาเภอเขาคิชฌกูฎ จังหวัดจันทบุรี
ผลการวิจัยพบว่า กลุ่มชาติ พันธุ์ชอง เป็ นกลุ่มคนที่อาศั ยอยู่รวมกันเป็นกลุ่มเครือญาติ แถบลุ่ม
น้าจันทบุ รี บริเวณบ้ านคลองพลู ตาบลคลองพลู อาเภอเขาคิชฌกูฎ จั งหวัดจันทบุรี และบริเวณใกล้เคี ยง
มี อั ตลั กษณ์เฉพาะกลุ่ มชาติ พันธุ์ คื อ มี ภาษาพูดเป็ นของตนเอง และมีพิธี กรรมเฉพาะกลุ่ ม ได้แก่ พิ ธี
กรรมการแต่ งงาน การทาบุ ญส่งทุ่ง การเซ่ นไหว้ศาล และพิ ธีกรรมผีหิ้ ง ผีโรง ซึ่งภาษาและพิ ธีกรรม
เหล่ านี้ เป็ นวั ฒนธรรมในการจั ดการความสัมพั นธ์ ระหว่างคนชองกั บทรัพยากรท้ องถิ่ น แต่เมื่อบริ บท
โครงสร้างความสั มพันธ์ทางเศรษฐกิจ สั งคมและวัฒนธรรมเปลี่ ยนแปลงไปตามกระแสพัฒนาท้องถิ่น ส่ งผล
ทาให้ลักษณะเฉพาะกลุ่มชาติพันธุ์ชองถู กลดความสาคัญลง
เมื่อโครงสร้างความสัมพันธ์ของท้องถิ่นเปลี่ ยนแปลงไป ทาให้ คนชองบ้านคลองพลู ต้องมีการ
ปรับเปลี่ยนวั ฒนธรรม โดยนาอัตลั กษณ์เฉพาะกลุ่มชาติ พันธุ์ ได้แก่ วิถีชี วิต ภาษา และพิธีกรรม นามา
ดั ดแปลง และปรับเปลี่ยน เพื่อให้สอดคล้องกั บบริบทโครงสร้างความสัมพันธ์ ของท้องถิ่นที่เปลี่ยนแปลง
ไป แบ่งการปรับตัวทางวัฒนธรรม ออกเป็ น 3 ด้าน คือ (1) ด้านการจั ดแสดงวิถีชีวิ ตและวัฒนธรรม มี
การรับจัดแสดงวั ฒนธรรมชองแก่ผู้สนใจ และมีการจัดแสดงหมู่บ้านชอง เพื่อแสดงถึงวิ ถีชีวิตคนชองใน
อดี ต (2) ด้านภาษาชอง พบว่า มี การแต่งเพลงภาษาชอง และประดิษฐ์อั กษรภาษาชองขึ้นมาใหม่ เพื่ อ
ส่งเสริ ม อนุรั กษ์ และฟื้นฟูภาษาชองให้ยังดารงอยู่ (3) ด้านพิธี กรรม พบว่า การเซ่นไหว้ผีบรรพบุรุษ เป็ น
กระบวนการสาคัญในการสืบทอดและสร้างสานึกความเป็นชองให้เกิดขึ้ น นอกจากนี้ พิธี กรรมยังช่ วย
เชื่อมโยงความสัมพั นธ์ระหว่ างกลุ่ มคนที่หลากหลายในชุ มชนเข้าไว้ ด้วยกั น ภายใต้ ความเชื่ อร่วมว่า
ผีบรรพบุรุ ษ คือสิ่งศั กดิ์สิทธิ์ที่คุ้มครองคนในท้องถิ่นให้มี ความสุข ความเจริญ และปลอดภัยจากอันตราย
ต่ างๆ ซึ่ งการแสดงความเคารพต่อสิ่ งศั กดิ์สิ ทธิ์ จึงเป็ นบรรทั ดฐานสาคั ญของคนชองในการจั ด
ความสัมพันธ์ระหว่างคนกับคน และคนกับทรัพยากรท้ องถิ่น