Page 506 - งานวิจัย - www.culture.go.th/research

9
การคิดเปนภาพ
หากคนทํ าเองสารคดีคิดไม ออกวาจะให ภาพออกมาเปนอยางไร ก็คงยากที่
จะถายทําใหสําเร็จได เพราะการนํ าเสนอหนังสารคดี นั้นสื่อความดวย “ภาษาภาพ”
ใหคนดู เขาใจขอความโดยไมตองมีคําอธิ บายดวยตัวอั กษร หากสารคดีเต็มไปดวย
ตั วอักษรแลวก็คงไมต างกับฉายหนังสือเลมหนึ่งขึ้นจอโทรทัศน ซึ่งคงไมดีต อผูชมที่
เบื่ อการอานหนังสือเปนแน
ทีนี้ มาดูกั นวาอยางไหนจึงเรียกวาคิ ดเปนภาพ เชน ถ าคําวา “อิสระ” ถูก
เปลงออกมา...เราจะนึ กถึงภาพอะไร?...คิ ดสักสามวินาทีคอยอานตอ....ตอนนี้ ถามี
ภาพ “นก” เข ามาในหัวแลวละก็แสดงว าตอมการคิดเปนภาพเริ่ มทํางานแลว ทั้งนี้ก็
แลวแตพลังจิ นตนาการและการเชื่อมโยงความหมายของแตละคนดวย เช น “ความ
กวางใหญ” อาจตีความไดถึง “ทะเล” หรือ “ท องฟา” ก็ไมแปลก
ในสารคดี นั้นเราต องหาภาพมาสื่อใหคนดูเขาใจงายดูเห็ นแลวรอง ออ ยั งไง
ยั งงั้น ดั งเชนที่ คุณธีรภาพ โลหิตกุล นักผลิตสารคดีชั้นครูเคยเปรียบเทียบการคิ ด
เป นภาพ คือ
“การนํ านามธรรมมาสรางสรรค ใหเกิ ดรูปธรรม ดั่งการเฟ นหากอน
กรวดมาอธิบายพื้นพิภพ”
นั่นคือการเลือกหาตั วแทนที่มีพลังในการชวยอธิบายเนื้อหาที่ยากจะเลาหรือ
อธิบายไดหมด เหมือนเราหยิบกอนหินขึ้นมาซักกอนแล วเราจะรูวาที่ตรงนั้นเปน
อะไร เปนทองนา น้ําตก หรือ ถนนลาดยาง
เพื่อการค นควาเชิงสารคดีแลว นักสารคดีตองมองใหออกวาควรหยิบหิน
ก อนใดจึงจะสามารถอธิบายเรื่องที่คนควาอยูได