8
อย
างไรก็
ตาม ในการทํ
างานจริ
งอาจมี
การซ
อนบทบาทกั
นบ
างก็
ไม
เป
นไร
บางคนอาจเป
นตากล
องที่
ดี
ได
พอๆ กั
บเป
นนั
กพากย
นั
กเจาะข
อมู
ลตั
วยงก็
อาจจะ
เป
นนั
กตั
ดต
อมื
อฉมั
งได
เช
นกั
น การสุ
มหั
วช
วยกั
นหลายคนนั้
นก็
ไม
ผิ
ดกติ
กา ทั้
งนี้
การ
แบ
งหน
าที่
กั
นก็
เพื่
อแบ
งเบาความเหนื่
อยตามความถนั
ดของแต
ละคนนั่
นเอง
ในการทํ
าสารคดี
นั้
น มี
ข
อควรจํ
าอย
างหนึ่
งว
า
“การตั้
งคํ
าถามที่
ดี
นั้
น
น
าค
นหามากว
าเรื่
องเล
า”
ซึ่
งจะช
วยให
สารคดี
เป
นมากกว
าการ “เล
าเรื่
อง” แต
จะ
เป
นการ “เล
าอารมณ
” ให
ประทั
บความรู
สึ
กของคนดู
อี
กด
วย ซึ่
งถ
าจะให
เห็
นภาพรวม
ของการทํ
าสารคดี
ก็
คงเหมื
อนดั
งที่
กลอนบทนี้
ว
าไว
...
ข
องใจ
องใ
อ
(
กํ
าหนดป
ญหาการวิ
จั
ย)
: ตั้
งคํ
าถามที่
อยากรู
และจะไปศึ
กษาเพื่
อ
นํ
าเสนอคํ
าตอบสารคดี
เมื่
อไหร
ที่
ไหน อย
างไร กั
บใครบ
าง และทํ
าไม
หมายคํ
าตอบ
า ํ
า
ํ
า
(
ตั้
งสมมติ
ฐาน)
: กระบวนการวางแผน
“โครงเรื่
อง
สารคดี
”
เพื่
อจะวางแผนเก็
บข
อมู
ลอะไร ใช
เครื่
องมื
อแบบไหน หาความรู
อย
างไร จากใครบ
าง ซึ่
งขั้
นตอนนี้
สํ
าคั
ญมากในการทํ
าสารคดี
สวบสวน
(เก็
บข
อมู
ล)
: กระบวนการเก็
บรวบรวมข
อมู
ล บั
นทึ
กภาพ
เหตุ
การณ
ตรวจสอบข
อมู
ล เน
นประสบการณ
ที่
ได
สั
มผั
สในพื้
นที่
และชุ
มชน
และเรื่
องราว เรื่
องเล
าความทรงจํ
า จนถึ
งหลั
กฐานภาพถ
ายร
องรอยอดี
ตด
วย
ครวญใคร
ร ใ ร
(
วิ
เคราะห
)
: วิ
เคราะห
จํ
าแนกและตั
ดต
อข
อมู
ล บั
นทึ
ก ฉาก
ตอน ภาพ เพื่
อนํ
าเสนอทั้
ง
มิ
ติ
กว
าง ยาว ลึ
ก
ซึ่
งต
องอาศั
ยทั
กษะการ
คั
ดเลื
อก คั
ดกรอง เทคนิ
คการตั
ดต
อ เพื่
อประกอบภาพต
างๆให
เป
นสารคดี
ไขความจริ
ง
ไ า ริ
ง
ิ
(
สรุ
ปและนํ
าเสนอ)
: นํ
าเสนอผลการวิ
จั
ย เขี
ยนเรื่
องราว เล
า
เรื่
องด
วยภาพหรื
อหนั
งสารคดี