Page 130 - งานวิจัย - www.culture.go.th/research

บทที่ 5
ระบําอัปสรสราญและระบําอัปสรา
สถาปั ตยกรรมขอมโบราณ ที่ปรากฏในประเทศไทย และกัมพู ชา มีอยู่มากมาย ที่แสดง
ให้เห็นถึงความเจริ ญรุ่ งเรื องในอดี ต เป็ นวัฒนธรรมที่ คนในชุมชนท้องถิ ่นเกิดความภาคภู มิใจ มีการ
ผสมผสานความเชื่อในธรรมชาติ และศาสนาสะท้อนออกมาในรู ปของสถาปั ตยกรรม ที่เชื่ อมโยง
คนกับคติความเชื่ อผ่ านระบบคิดสู่ ศิ ลปะการแสดง ระบําที่ พัฒนาจากภาพศิ ลาจํ าหลักศิ ลปะ
สถาปั ตยกรรมขอมในประเทศไทย และกัมพู ชา ในบทนี้ จะกล่ าวถึงระบําอั ปสรสราญของ
มหาวิทยาลัยราชภัฏสุริ นทร์ และระบําอัปสรา ของกรมศิ ลปากร ประเทศกัมพูชา ในด้านประวัติ
ความเป็ นมา ท่ารํา ดนตรี และการแต่ งกาย ที่แสดงให้เห็นความคิด ความเชื่ อ การผสมผสานและ
การสร้างสรรค์ศิ ลปะการแสดงของนักนาฏยประดิษฐ์ ผ่านทางสื่ อศิลปะการแสดง
ระบําอัปสรสราญ
ระบําอัปสรสราญ มหาวิทยาลัยราชภัฏสุ ริ นทร์ ประเทศไทย เป็ นระบําที่พัฒนาขึ้ นจาก
ภาพศิลาจําหลักปราสาทขอม โดยนํารูปแบบท่ารํ าพื้นบ้านสุ ริ นทร์ ท่ ารําที่เป็ นแบบแผนจากราช
สํานัก และท่ารํ าที่พัฒนามาจากภาพจําหลักปราสาทศีขรภูมิ และปราสาทนครวัดมาประดิษฐ์ เป็ น
ท่ารําประกอบทํานองเพลงกันตรึ ม มีประวัติความเป็ นมา ท่ ารํา ดนตรี การแต่งกาย ดังนี้
ประวัติความเป็ นมา
การประดิษฐ์ ระบําอัปสรสราญ เกิดจากดําริ ของ รองศาสตราจารย์ ดร.อัจฉรา ภานุ รัตน์
เมื่อ ปี พ.ศ. 2535 ขณะที่ดํารงตําแหน่ งหัวหน้าศูนย์ศิ ลปวัฒนธรรมวิ ทยาลัยครู สุ รินทร์ ให้คิ ด
ประดิ ษฐ์ชุ ดระบําขึ้ นเพื่ อแสดงในงาน 100 ปี การฝึ กหั ดครู ไทย โดยมอบหมายให้ ผู ้ช่ วย
ศาสตราจารย์ ดร.เครื อจิ ต ศรี บุ ญนาค หัวหน้าฝ่ ายเผยแพร่ วั ฒนธรรมสัมพันธ์ ในสมัยนั้ นคิ ด
ประดิษฐ์การแสดงขึ้ นใหม่ ศูนย์ศิลปวัฒนธรรม วิทยาลัยครูสุ ริ นทร์ได้เชิญวิทยากรชาวบ้านกัมพูชา
ชื่อ นายสัมฤทธิ์ สาโร (เป็ นชาวเขมรอพยพและเคยฝึ กหัดนาฏศิ ลป์ จากราชสํานั กเขมร) มาให้
ข้อมู ลในเรื่ องความเป็ นมาของศิ ลปะการแสดง และท่าฟ้ อนรํ าเขมรเพื่ อศึ กษาบริ บทของ
ศิลปะการแสดง และวัฒนธรรมอารยธรรมขอม และจากการศึ กษาบริ บทศิ ลปะขอมโบราณใน
ประเทศไทย พบว่า ศิลปะขอมโบราณมีกระจายอยู่ทั ่วไปทั้ งในประเทศไทยและกัมพู ชา และพบ
การแสดงที่ รับอิทธิ พลอารยธรรมขอมในประเทศไทยหลายชุ ด เช่น ระบําโบราณคดี ของกรม
ศิลปากร ซึ่ งประกอบด้วย ระบําลพบุรี ระบําทวาราวดี ระบําศรี วิชัย ระบําสุ โขทัย ระบําเชียงแสน