Page 123 - งานวิจัย - www.culture.go.th/research

105
และปั กเลื่อมดอกสี ทองประปราย ด้านหน้าเดินลูกไม้แถบทึ บเป็ นลวดลายหางปลา ตัดเย็บด้วย
ผ้าพื้นไม่มีลวดลาย กรองคอทําด้วยผ้าต่ วนมันสีนํ้าตาล ขลิบริ มด้วยลูกไม้แถบสี ทอง ปักเลื่ อมดอก
ประปราย เครื่ องประดับ มวยผมสู งทําด้วยไหมพรมสีดําแทนผมจริง เดินเส้ นลูกไม้แถบทองปั ก
เลื่อมดอกสี ทอง เลียนแบบลักษณะเกี้ ยวครอบผม สร้อยคอ ทําด้วยหนัง ลงลายรักปิ ดทอง ประดับ
ด้วยพลอยสี ข้อมือ ทําด้วยหนั ง ลงลายรักปิ ดทอง ประดับกระจก และพลอยหลากสี ข้อเท้า ทํา
ด้วยหนัง ลงลายรั กปิ ดทอง ประดับกระจกและพลอยหลากสี ต่างหู ทําด้วยหนัง ลงลายรักปิ ดทอง
ประดับพลอยหลากสี ต้นแขน ทําด้วยหนัง ลงลายรั กปิ ดทอง ประดับกระจก และพลอยหลากสี
สายสังวาล 2 เส้น ทําด้วยโลหะ ชุบทอง ประดับพลอย
3. นาฏยศัพท์ที่ใช้ประกอบการรํา
3.1 จี บมือ ได้รูปแบบมาจากลักษณะนิ ้วของพระพุทธรู ปขอมบายน เมื่อนํ ามา
ผสมผสานกับลีลาทางนาฏศิลป์ มีลักษณะปลายนิ้ วหัวแม่มือจรดเหนื อข้อแรกของปลายนิ ้วชี้ นิ ้วที่
เหลือเหยียดตึ ง
3.2 ถองสะเอว แขนขวางอศอก ให้ ข้อศอกจรดเอว หักข้อมือ ตั้ งวง กดไหล่ขวา
ศีรษะเอียงขวา มื อซ้ายตั้ งวงสู งระดับแง่ ศีรษะ ถ้าจะถองสะเอวข้างซ้ายก็ ปฏิบัติเช่นเดี ยวกัน
3.3 เดี่ยวเท้า เดี่ ยวเท้าขวา ยืนด้วยเท้าซ้าย ยกฝ่ าเท้าขวาขึ้ นแนบกึ่งกลางด้านข้างขา
พับซ้ าย ถ้าจะเดี่ยวเท้าซ้ายก็ ปฏิบัติเช่ นเดียวกัน
3.4 ตั้งวง ลักษณะการตั้ งวงจะตั้ งวงพิเศษ คือ ยกแขนตั้ งวงสูงไม่ตกศอก ให้ปลาย
นิ้วจรดกลางศีรษะ
3.5 โขยกเท้า แบ่ งเป็ นโขยกเคลื่อนตัวกับโขยกเท้าอยู่กับที่ เป็ นอาการแบบก้าวเท้า
วางจมูกเท้าเคลื่อนตัว เช่น ก้าวเท้าขวาไปข้างหน้า ชักเท้าซ้ายตามไปวางด้วยจมูกเท้าใกล้ๆ และวาง
จมูกเท้านั้ นแบ่งนํ้ าหนักมาด้วยเพื่อย ันให้เท้าขวากระเถิบนิดหนึ่ ง แล้วยกเท้าที่โขยก ก้าวไปข้างหน้า
วางเต็มเท้า ให้ เท้าขวากระเถิบอยู่ก่อน แล้วเป็ นฝ่ ายย ันด้วยจมูกเท้าบ้ าง เท้าที่ย ันด้วยจมู กเท้านี้
เรี ยกว่า เท้าโขยก
3.6 โหย่งหรื อกระหย่ ง หมายถึง ลักษณะการจรดปลายเท้าไม่ให้ฝ่ าเท้าถูกพื้น ซึ่ งท่ า
รําชนิ ดนี้ มีทั้ งท่ายื นและท่านั ่ง เช่น โขย่งส้นเท้าซ้าย ใช้เท้าขวายืนเต็มเท้า ย่อเข่ายกส้นเท้าซ้ายแตะ
กับข้อเท้าขวา เป็ นการแสดงประยุกต์ในแง่โบราณคดี ซึ่ งได้เค้าแบบมาจากการศึกษาค้นคว้าประวัติ
และวัฒนธรรมของนครจําปาศรี อันเป็ นเมืองที่ เคยเจริ ญรุ่ งเรื องอยู่ ในเขตท้องที่ จังหวัดมหาสารคาม
ยุคสมัยทวารวดี ท่วงท่าลีลาการแสดงนํามาจากนาฏลีลาของอินเดี ยโบราณ ผสมผสานกับแม่ท่าการ
ฟ้ อนรําของชาวอีสานโบราณ การแสดงชุดนี้ จึงมีลักษณะแปลกตาไปอีกแบบหนึ่ ง ต่ างจากที่พบ