Page 121 - งานวิจัย - www.culture.go.th/research

103
จังหวัด นครราชสี มา ปราสาทหิ นพนมรุ ้ งที่ จังหวัดบุรี รั มย์ เป็ นต้น นั กปราชญ์ทางโบราณคดี
กําหนดเรี ยกว่า “ศิลปลพบุรี” ด้วยเหตุนี้ ทํานองเพลงของระบําชุดนี้ จึงมีสําเนียงเป็ นเขมร เครื่ องแต่ง
กายและลีลาท่ารําประดิษฐ์ ขึ้ นจากรูปหล่อโลหะศิ ลปะสมัยลพบุรี ผู ้ ประดิษฐ์ท่ ารําคือนางลมุล ยมะ
คุปต์ และนายเฉลย ศุขะวณิช เครื่ องดนตรี ที่ใช้บรรเลงระบําชุดนี้ ได้แก่ ซอสามสาย พิณนํ้ าเต้า ปี่ ไน
โทน กระจับปี่ ฉิ ่ ง ฉาบ และกรับ
4. ระบําเชียงแสน ระบําเชียงแสน สร้ างขึ้ นตามศิ ลปะโบราณวัตถุสถานสมัยเชี ยง
แสน ซึ่ งมีเมืองหลวงชื่ อเชียงแสน ตั้ งอยู่บนฝั่ งขวาของแม่นํ้ าโขงทางตอนเหนื อของประเทศไทย
ในท้องที่ อําเภอเชี ยงแสน จังหวัดเชี ยงราย ศิลปะแบบเชียงแสนได้แพร่ าหลายไปทั่วดิ นแดน
ภาคเหนือของไทย ซึ่ งในสมัยโบราณ เรี ยกว่า “อาณาจักรล้านนา” โดยมี นครเชียงใหม่เป็ นเมือง
หลวง ต่อมาศิ ลปะเชียงแสนได้แพร่ หลายลงมาตามลุ ่มแม่นํ้ าโขงเข้าไปในพระราชอาณาจักรลาวที่
เรี ยกว่า ล้านช้าง หรื อกรุ งศรี สัตนาคนหุ ต ดั งนั้ น ท่ารํ าและดนตรี ตลอดจนเครื่ องแต่ งกายของ
ระบําชุดนี้ จึงมีลักษณะและลีลาเป็ นแบบไทยภาคเหนือและไทยภาคตะวันออกเฉี ยงเหนือปะปั นกัน
ผู ้ ประดิ ษฐ์ท่ ารําคื อ นางลมุล ยมะคุ ปต์ และนางเฉลย ศุ ขะวณิช เครื่ องดนตรี ที่ใช้บรรเลงได้ แก่
แคน ปี่ จุม สะล้อ ซึง ตะโพน ฉิ่ ง ฉาบ และฆ้องหุ ่ย
5. ระบําสุโขทัย สร้างขึ้นตามศิ ลปะโบราณวัตถุสถานสมัยสุ โขทัย ซึ่ งมีพระพุทธรู ป
ปูนปั้ นและหล่อสัมฤทธิ์ โดยเฉพาะพระพุทธรู ปปางลีลาซึ่ งมีท่าย่ างพระบาท และกรีดนิ ้วพระหัตถ์
ด้วยลีลาแช่ มช้อยงดงาม ได้รั บการยกย่องว่าเป็ นแบบอย่างศิลปกรรมที่งดงามอย่างยิ่ง แสดงว่ า
ประชาชนชาวสุ โขทัยมีความเจริ ญอย่างยิ ่งในทางศิลปวัฒนธรรม เศรษฐกิ จ และสังคม ดนตรี ท่ ารํา
และการแต่งกายในระบําชุดนี้ จึงสร้ างขึ้ นตามความรู ้สึ กของแนวสําเนียงถ้อยคําไทยในศิลาจารึ ก
ประกอบลีลาภาพปั้ นหล่ อในสมัยนั้ น ผู ้ ประดิ ษฐ์ท่ารําคือคุณหญิ งแผ้ว สนิ ทวงศ์เสนี เครื่ องดนตรี
ที่ ใช้ในการบรรเลงได้แก่ ปี่ ใน ฆ้องวง ซอสามสาย กระจับปี่ ตะโพน ฉิ่ ง โหม่ง และกรั บ
(สุ มิตร เทพวงษ์. 2532 : 107-110)
ระบําศรี ระบําศรี ชัยสิ งห์
ระบําศรีชัยสิ งห์ เป็ นระบําโบราณคดีที่ วิทยาลัยนาฏศิลป์ กรมศิ ลปากร ได้สร้ างสรรค์
ประดิษฐ์ท่ ารําขึ้ นใหม่จากจินตนาการศิลปกรรมภาพจําหลัก ซึ่ งภาพจําหลักนี้ ได้ลอกเลียนแบบมา
จากปราสาทเมื องสิงห์ เป็ นโบราณสถานที่ มีอายุราวพุทธศตวรรษที่ 18 ดัดแปลงมาจากท่ารํ าของ
นางอัปสราบายนในสมัยขอมบายน มาเป็ นหมู่ระบํานางอัปสรฟ้ อนรําถวายพระนางปรัชญาปารมิ
ตา ซึ่ งเป็ นพระมารดาแห่งพระโพธิสัตว์อวโลกิ เตศวร สาเหตุที่ ตั้งชื่ อว่าศรี ชัยสิ งห์ น่ าจะนํามาจาก
ในสมัยพระเจ้าชัยวรมันที่ 7 เรี ยกเมืองกาญจนบุ รีว่า ศรี ชัยยะสิ งหปุระ ประดิษฐ์ท่ ารําโดย นางเฉลย
ศุ ขวนิ ช ผู ้เชี่ยวชาญทางด้านนาฏศิ ลป์ ไทย ของวิทยาลัยนาฏศิ ลปกรมศิลปากร การแต่ งกาย