Page 24 - งานวิจัย - www.culture.go.th/research

๑๔
๒.๕ ปัจจัยที่ทําให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางวัฒนธรรม
ผ่องพันธ์ มณีรัตน์ (๒๕๒๑ : ๘๘ - ๘๙) กล่าวถึ งปัจจัยที่ทําให้วัฒนธรรมเกิดการ
เปลี่ ยนแปลงไว้ สรุปได้ว่า การเปลี่ยนแปลงทางวั ฒนธรรมเกิดจากปั จจัยสํ าคัญ ๒ ประการ ดังนี้
๑. สิ่ งแวดล้อมทางด้ านภู มิศาสตร์ การเปลี่ยนแปลงสิ่งแวดล้ อมโดยธรรมชาติ เช่ น การ
เปลี่ ยนแปลงของลม ฟ้ า อากาศ ทรัพยากรธรรมชาติเสื่อมโทรม เป็นต้นเหตุให้วั ฒนธรรมด้านต่ าง ๆ ใน
สังคมมนุ ษย์เกิดการเปลี่ยนแปลงได้ เป็นต้น
๒. สิ่งแวดล้อมทางด้ านประชากร ขนาดของประชากรเป็นตัวกําหนดการเปลี่ยนแปลงทาง
วั ฒนธรรมของมนุษย์ เช่น เมื่อประชากรเพิ่มจํ านวนมากขึ้นย่อมมีผลต่อวัฒนธรรมเกี่ยวกับที่อยู่อาศัย และ
ด้ านอื่น ๆ เป็ นต้น
ผจงจิตต์ อธิคมนันทะ (๒๕๓๔ : ๒๕ – ๒๙) กล่าวถึงการเปลี่ยนแปลงทางวัฒนธรรมว่าเกิด
จากปัจจัยต่าง ๆ สรุ ปได้ดังนี้
๑. สภาพแวดล้ อมทางกายภาพ
๒. การเปลี่ยนแปลงทางประชากร
๓. การอยู่โดดเดี่ยวและการติดต่อ
๔. โครงสร้ างทางสังคมและวัฒนธรรม
๕. ทั ศนคติและคุณค่า
๖. พื้ นฐานทางวัฒนธรรม
๒.๖ การอนุรักษ์ และพัฒนาวัฒนธรรม
กรมศิลปากร (๒๕๔๐ : ๒๙ – ๓๐) กล่ าวว่า ไม่มีวัฒนธรรมของชนชาติ ใดหมู่ใดหยุ ดนิ่งอยู่
กั บที่ วัฒนธรรมจะมีการเลื่ อนไหลไปตามสภาพการสร้างสรรค์จนเกิ ดการพัฒนา การพั ฒนาทุกชนิดเป็น
การเปลี่ยนแปลงวัฒนธรรมพื้นฐานเดิมของชนชาตินั้น วัฒนธรรมย่อมมีการผสมผสานกับอิทธิ พลต่าง ๆ ที่
ไหลเข้ ามากระทบ ถ้าประชาชนเจ้ าของวัฒนธรรมนั้นดํารงรั กษาคงรูปแบบที่เป็ นแกนหลักเอาไว้ได้ สังคม
นั้นย่อมสามารถรักษาเอกภาพของตนเองไว้ได้ แต่เมื่อใดที่สั งคมปล่อยปละละเลยให้การพัฒนาทําลายจน
สู ญเสียเอกลักษณ์เฉพาะไป สั งคมนั้น วั ฒนธรรมนั้นย่ อมอยู่ ไม่ได้ เพราะฉะนั้ นแม้ การพัฒนาจะเป็น
สิ่งจําเป็ นต่อคุ ณภาพของทุกสังคม แต่แนวทางการพัฒนาที่ดีนั้นจะต้องให้เหมาะสมกับสภาพแวดล้อมต่อ
ดิ นฟ้าอากาศ ทรั พยากร และวิถี ชีวิ ตดั้งเดิมที่สื บทอดกันมา ถ้ าการพัฒนามีความสมดุ ลและตั้งอยู่บน
รากฐานทางวัฒนธรรมที่ถูกต้ อง สังคมนั้นก็มี ความก้าวหน้า ประชาชนประสบกับความสุ ข แต่เมื่อใดที่การ
พั ฒนาขาดการพิจารณาพื้ นฐานเหล่านั้ น ย่อมจะเกิ ดผลกระทบต่อสภาพแวดล้อมและวิ ถีชีวิ ตผู้คน การ
พัฒนานั้นย่อมพบกับความล้มเหลวในที่สุ ด
กรมศิลปากร (มปป. : ๓๐) กล่าวถึ งการรักษาวัฒนธรรมไทยไว้ดังนี้
เนื่องจากวั ฒนธรรมไทยเป็นมรดกอันสํ าคัญยิ่ งเหนือสิ่ งอื่นใดภายในชาติ จึงเป็นเรื่องของ
คนไทยทุ กคน และองค์กรต่าง ๆ ภายในชาติที่จะต้องช่วยกันปกป้องรักษาไว้ การที่จะรักษาไว้ได้ นั้น สิ่ งที่
ทุกคนควรจะกระทําก็คือ
๑. ศึ กษาค้นคว้าวิจัย และจั ดทํ าวัฒนธรรมไทยให้เป็ นวิชาการและเป็นลายลั กษณ์อั กษร
สามารถนําเข้าสู่ระบบการศึ กษาสมัยใหม่ ได้