Page 22 - งานวิจัย - www.culture.go.th/research

๑๒
คงไม่จํ าเป็นต่ อการนํ ามาใช้ ปกครองสังคม แต่เพราะมนุ ษย์เรามีความรู้ ความฉลาดมากขึ้ น จึงมีการ
หลีกเลี่ยงกฎหมายของตนเอง ดั งนั้นจึงจําเป็นต้องมีทั้งกฎหมายและขนบธรรมเนียมประเพณีเพื่ อควบคุม
และปิดช่องว่ างของกฎเกณฑ์แต่ละอย่างให้ประชาชนในสั งคมไม่ทําความผิ ด หรือทําความผิ ดน้อยลง
๓. วัตถุ ธรรม (Material culture) เป็นวัฒนธรรมที่เกี่ ยวกับวั ตถุเครื่องมือเครื่องใช้ ต่าง ๆ
ในการดํ ารงชี วิ ต เช่ น เกี่ ยวกั บการกิ นดี อยู่ดี มี เครื่ องนุ่ งห่ ม บ้ านเรื อน ยารั กษาโรคโบราณวั ตถุ
โบราณสถาน ศิ ลปวัตถุ สิ่ งของที่เป็ นสาธารณสมบัติ เพื่อการประกอบอาชี พเป็นการเพิ่มทุนรายได้ ยก
ฐานะความเป็นอยู่ของตนเองให้สูงขึ้น
๔. สหธรรม (Social culture) เป็นวัฒนธรรมทางสังคม ซึ่งรวมถึงคุณธรรมต่าง ๆ ที่ ทําให้
มนุ ษย์เราอยู่ ร่วมกั นอย่ างมีความสุ ขถ้อยทีถ้อยอาศัยกัน รวมทั้ งระเบียบมารยาทที่ พึงปฏิบัติ ต่ อกันใน
สั งคมทุกชนิ ด ทุกรูปแบบอย่ างเหมาะสมถูกต้อง เช่น มารยาทในการรับแขก มารยาทในการรั บประทาน
อาหาร การไปงานมงคลทุ กชนิด การไปงานศพ การเดิ นทางด้ วยยานพาหนะที่แตกต่ างกัน การโต้ ตอบ
จดหมาย การทําตนเองให้ เป็นผู้รู้ จักกาลเทศะ และรู้จักการแก้ปัญหาเฉพาะหน้ า ด้วยปฏิภาณไหวพริ บ
ความสามารถของตนเองได้ ฯลฯ
ประภาศรี สีหอํ าไพ (๒๕๕๐ : ๒ – ๓) กล่าวถึ งการจําแนกประเภทวั ฒนธรรมของ
สํานักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ ซึ่งจําแนกตามแนวสากลมี ๕ สาขา ดังนี้
๑. สาขามนุ ษยศาสตร์ ว่าด้วยเรื่องขนบธรรมเนียมประเพณี คุณธรรม ค่ านิยม ศาสนา
ปรัชญา ประวัติ ศาสตร์ โบราณคดี มารยาทไทยในสั งคม การปกครอง กฎหมาย ฯลฯ
๒. สาขาศิลปะ ว่าด้ วยเรื่องวรรณคดี ดนตรี วิ จิตรศิลป์ นาฏศิลป์ การละคร ฯลฯ
๓. สาขาการช่ างฝี มื อ ว่ าด้ วยเรื่ องการเย็บปั กถั กร้ อย การแกะสลั ก การทอผ้ า
การจั กสาน การทํ าเครื่ องเขิ น เครื่ องเงิ น เครื่ องทอง การจั ดดอกไม้ การทํ าตุ๊กตา การทอเสื่ อ
การประดิ ษฐ์ การทําเครื่องปั้นดินเผา
๔. สาขาคหกรรม ว่ าด้วยเรื่ องอาหาร การตกแต่ งบ้ าน ยารั กษาโรค การดู แลเด็ก
ครอบครัว การกิ นอยู่ การต้อนรับแขก การประกอบอาชีพ ฯลฯ
๕. สาขากี ฬาและนั นทนาการ ว่ าด้ วยเ รื่ องการละเล่ น เช่ น มวยไทย ฟั นดาบ
สองมื อ กระบี่กระบอง ฯลฯ
จากการแบ่งประเภทของวัฒนธรรมดังกล่ าว ผู้วิ จัยนํามาเป็นแนวทางในการพิจารณาจัด
กรอบวัฒนธรรมที่ปรากฏในการแสดงลิเก โดยแบ่งเป็น ๕ ประเภท ดังนี้
๑. ขนบประเพณี ค่านิยมและความเชื่อ
๒. การสะท้อนวิ ถีชีวิตความเป็นไทย
๓. การใช้ภาษา วรรณคดี และวรรณกรรม
๔. ศิลปกรรมด้านนาฏศิลป์ ดนตรี จิตรกรรม
๕. การปลูกฝังคุณธรรม จริยธรรม