Page 20 - งานวิจัย - www.culture.go.th/research

๑๐
ตลอดจนระบบความเชื่อ ความนิ ยม ความรู้และเทคโนโลยีต่ าง ๆ ในการควบคุมและใช้ประโยชน์จาก
ธรรมชาติ
กรมศิลปากร (๒๕๔๐ : ๑๔ - ๑๕) อธิบายความหมายของวั ฒนธรรมตามแนวทางในการ
รักษาส่ งเสริมและพัฒนาวัฒนธรรม พ.ศ. ๒๕๒๙ ไว้ดั งนี้
๑. วัฒนธรรม คือ วิถีชีวิตมนุษย์
วัฒนธรรมเป็ นวิถี การดําเนินชีวิ ตของสังคม เป็นแบบแผนการประพฤติปฏิบัติ และการ
แสดงออกซึ่ งความรู้สึกในสถานการณ์ต่าง ๆ ที่สมาชิ กในสังคมเดียวกันสามารถแก้ไขและซาบซึ้งร่วมกั น
ดั งนั้ นวัฒนธรรมไทยคื อวิถี ชี วิ ตที่คนไทยได้สั่ งสม เลื อกสรร ปรับปรุ ง แก้ ไข จนถือว่ าเป็ นสิ่ งดีงาม
เหมาะสมกั บสภาพแวดล้อม และได้ ใช้เป็นเครื่องมือ หรื อเป็นแนวทางในการป้องกั นและแก้ไขปัญหาใน
สังคม
๒. วัฒนธรรม คือ มรดกแห่งสังคม
วัฒนธรรมเกิ ดขึ้นจากการประพฤติ ปฏิบัติ ร่วมกั นเป็นแนวเดี ยวกันอย่ างต่อเนื่องของ
สมาชิ กในสั งคมสืบทอดเป็ นมรดกทางสั งคมต่อเนื่ องกันมาจากอดี ต หรื ออาจเป็นสิ่ งประดิษฐ์ คิดค้ น
สร้ างสรรค์ขึ้นใหม่ หรื ออาจรับเอาสิ่งที่เผยแพร่มาจากสังคมอื่น ๆ ทั้งหมดนี้หากสมาชิ กยอมรับและยึดถือ
เป็นแบบแผนประพฤติ ปฏิบัติ ร่วมกันก็ย่อมถือว่าเป็นวัฒนธรรมของสังคมนั้น
๓. วัฒนธรรม คือ สิ่งที่มนุษย์เปลี่ยนแปลง ปรับปรุง หรือสร้างขึ้น เพื่อความเจริญงอกงาม
วัฒนธรรมย่อมเปลี่ยนแปลงไปตามเงื่อนไขและกาลเวลา เมื่อมีการประดิษฐ์หรือค้ นพบ
สิ่ งใหม่ วิธี ใหม่ที่ใช้แก้ ปัญหาและตอบสนองความต้องการของสังคมได้ ดีกว่าย่ อมทําให้สมาชิ กของสังคม
เกิดความนิ ยม และในที่สุ ดอาจเลิ กใช้วั ฒนธรรมเดิม การจะรักษาวัฒนธรรมเดิ มไว้ ได้ จึงต้ องปรับปรุง
เปลี่ ยนแปลง หรือพั ฒนาวัฒนธรรมนั้นให้เหมาะสม มีประสิทธิ ภาพตามยุคสมัย
พวงผกา คุ โรวาท. (๒๕๓๙ : ๓๗) อธิ บายว่า วั ฒนธรรม ความหมายตาม
พระราชบั ญญัติวั ฒนธรรมแห่งชาติ หมายถึ ง ลักษณะของความเจริญงอกงาม ความเป็นระเบี ยบ ความ
กลมเกลียว ความมี ศีลธรรมจรรยาอั นดีงามของประชาชนในชาติ และเป็นการชี้ชวนวิงวอนให้ประชาชน
ร่ วมกั นทําให้เกิดความเจริญงอกงาม ให้ มี ความดี งามขึ้น ไม่ ใช่เพียงแต่รั บมรดกกันมา แต่จะต้ องรักษา
ของเดิมที่ดี แก้ไขดัดแปลงของเดิมที่ควรแก้ หรื อดัดแปลงวางมาตรฐานความดี ความงามขึ้ นใหม่ แล้ว
ส่งเสริ มให้เป็นลักษณะที่ดีประจําชาติสื บต่อไปจนถึงอนุชนรุ่นหลัง
ความหมายโดยทั่วไปหมายถึ ง สิ่งที่ทําให้จิตใจ กาย วาจา ของคนเจริ ญงอกงาม มีจิตใจ
สู งขึ้น ดีขึ้น หรือวิถีทางการดํ าเนินชี วิตแห่งชุมชน ชุมชนใดชุมชนหนึ่ง กลุ่มใดกลุ่มหนึ่ ง หรือประเทศใด
ประเทศหนึ่งให้มี ระเบียบแบบแผนที่ดี งามจนกลายเป็นขนบธรรมเนียมประเพณี มุ่ งให้เห็นถึงวัฒนธรรม
อั นดีงาม ตลอดทั้งประวัติ ศาสตร์ วรรณคดี ศิ ลปะ กิริ ยามารยาท ศีลธรรมจรรยา ซึ่งเป็นบ่อเกิดของความ
เจริ ญงอกงามของคนส่วนรวมและประเทศชาติ
จากคํ าอธิ บายความหมายของวั ฒนธรรมดั งกล่าว สามารถประมวลสรุ ปได้ว่ า
วั ฒนธรรม หมายถึง แบบแผน หรื อแนวทางประพฤติ ปฏิบัติในการดํ าเนินชีวิ ตที่ ก่อให้ เกิดความดี ความ
งาม ความเจริญ และความสงบสุขแก่บุคคลและสังคม