Page 172 - งานวิจัย - www.culture.go.th/research

๑๖๒
ในด้านการนํ าหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพี ยงมาประยุกต์ใช้ พบว่า ลิ เกสามารถนําหลั กปรัชญา
เศรษฐกิจพอเพียงมาประยุกต์ ใช้ในชีวิตประจําวั นเพื่อการดํ ารงอยู่ของตนเองและครอบครั วโดยปฏิบัติ ตน
ตามหลั กความพอประมาณ ความมีเหตุผล และการมี ภูมิ คุ้มกันที่ ดีในตัวได้อย่ างเหมาะสม ชี้ ให้เห็ นว่ า
อาชี พลิเกก็สามารถดํ ารงชี วิ ตอยู่ในสั งคมได้อย่างมีความสุ ขเช่ นเดี ยวกั บอาชีพอื่น นอกจากนี้ลิ เกยั ง
สอดแทรกปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงไว้ในการแสดงเพื่อเป็ นแนวคิดให้ แก่ผู้ชมโดยปรากฏอยู่ในการดําเนิน
เรื่ อง ในบทร้องและคําพูดของผู้แสดง
สํ าหรับแนวทางในการอนุรั กษ์และพัฒนาลิเกมีองค์ประกอบสํ าคัญ ๓ ส่วน ได้ แก่ คณะลิ เก
ประชาชนทั่ วไป และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ซึ่งการอนุรักษ์ และพัฒนาส่วนใหญ่เป็นเรื่ องของคณะลิเกที่จะ
รั กษาคุณภาพและพั ฒนาตนเองในด้านต่าง ๆ สําหรับประชาชนนั้นมี ส่วนช่วยสนั บสนุนโดยการจัดหาลิ เก
ไปแสดงในงานและให้ ความสนใจชมการแสดงลิ เกให้มากขึ้ น ส่ วนหน่วยงานสํ าคั ญ ที่เกี่ยวข้ องกั บ
ศิ ลปวัฒนธรรมของชาติ อาทิ กรมส่งเสริมวัฒนธรรม สํานักการสังคี ต กรมศิลปากร วิทยาลัยนาฏศิลป
และสถาบันการศึ กษาต่าง ๆ มี บทบาทสําคัญที่จะช่ วยส่งเสริม สนับสนุนการอนุรั กษ์และพัฒนาลิเกด้วย
วิ ธี การที่หลากหลาย โดยเฉพาะอย่ างยิ่งการจั ดทําสื่อเผยแพร่ความรู้เรื่องลิเก จัดเวทีการแสดงลิเกให้
นักเรียน นักศึ กษา และประชาชนเข้าชม จัดโครงการอบรม ให้ ความรู้ ฝึกหัดการแสดงลิ เกให้แก่นักเรียน
นักศึ กษา ตลอดจนผู้สนใจทั่วไป รวมทั้งการจั ดหลักสูตรการเรียนการสอนลิเกในสถาบันการศึกษา เพื่ อให้
นักเรียน นักศึกษาได้เรียนรู้ และตระหนักในคุณค่ าของศิลปะการแสดงลิเก จั ดประกวดประชั นลิเก และ
ประกาศยกย่องเชิ ดชูเกียรติศิลปินลิเก จัดตั้งพิพิธภัณฑ์ หรือแหล่งเรียนรู้เกี่ยวกับลิเก รวมทั้งสนับสนุนให้
ทุนในการศึ กษาค้นคว้ า วิจัยเรื่ องลิเกให้มากขึ้น ถ้าทุกฝ่ ายให้ความร่วมมือกั นอย่างเต็มที่ ก็จะทําให้ลิเกคง
อยู่คู่ สังคมไทยตลอดไป
อภิปรายผล
จากการศึกษาภูมิปัญญาที่ปรากฏอยู่ในการแสดงลิเกทั้ง ๕ ด้ าน ได้แก่ ด้ านภาษา ด้านนาฏศิลป์
ด้ านเพลงและดนตรี ด้านการแต่งกาย แต่งหน้ า และด้านเวที ฉาก แสง สี เสียง พบว่าภูมิ ปัญญาดังกล่าว
เกิดขึ้ นจากการเรียนรู้ การฝึ กฝน สั่งสมประสบการณ์ และถ่ ายทอดสืบต่ อกันโดยที่ ยังคงรักษาภูมิ ปัญญา
ดั้ งเดิมไว้ ในขณะเดียวกันก็ได้มี การปรับเปลี่ยนพั ฒนาบางสิ่งบางอย่างให้เหมาะสมกับยุคสมั ยและสภาพ
สังคมปั จจุบัน ซึ่ งสอดคล้องกับแนวคิ ดของวิมล จิโรจน์พันธ์ และคณะ (๒๕๔๘ : ๑๒๔) ซึ่งกล่ าวไว้ว่ า “ภูมิ
ปัญญาไทยมีลักษณะเฉพาะ หรือมีเอกลักษณ์ในตัวเองและภูมิ ปัญญาไทยมีการเปลี่ยนแปลงเพื่อการปรั บ
สมดุ ลในพัฒนาการทางสังคมตลอดเวลา” บางอย่ างก็เป็นการผสมผสานระหว่ างภูมิปัญญาดั้ งเดิมกับภูมิ
ปัญญาใหม่ ภูมิ ปัญญาที่มองเห็นเด่ นชัดว่ามีการเปลี่ยนแปลงอยู่ ตลอดเวลาคือ การแต่งกายของลิเกซึ่งมี
การสร้างสรรค์ให้แปลกใหม่ อยู่เสมอทั้งรูปแบบ ลวดลาย และสีสัน เดิมนั้นแต่ งกายแบธรรมดาคือฝ่ายชาย
สวมเสื้ อกั๊ก นุ่งผ้ายก มี ผ้าคาดศีรษะ แล้วปั กพู่ไว้ด้านหลังศี รษะ สวมถุงเท้ ายาวสีขาว ใช้ เครื่องประดั บ
เพชรพลอยสร้อยสังวาล เน้นสีสั นฉูดฉาด ส่วนตัวนางสวมกระโปรงยาวแบบชุ ดราตรีและมีเครื่องประดับ
ไม่ มากนัก แต่ปัจจุ บันนี้มี การปรับเปลี่ยนให้ทันสมัยมากขึ้นโดยเฉพาะอย่างยิ่งเครื่องแต่งกายชายนิยมใช้
ชุ ดสําเร็จรู ปมีหลากหลายรู ปแบบและมีลวดลายต่าง ๆ ที่วิจิ ตรตระการตาอีกทั้ งยังประดับตกแต่งด้ วย
เพชร คริ สตั น หรือกระจกให้วั บแววแพรวพราวเน้นความสวยงาม นอกจากนี้ ยังมีเครื่องประดับตามส่วน
ต่ าง ๆ ของร่างกาย ตั้ งแต่ศี รษะ คอ แขน ข้ อมือและนิ้ว สําหรับเครื่ องแต่งกายของฝ่ายหญิงนั้นยังเป็ น
กระโปรงยาว แต่มี