Page 171 - งานวิจัย - www.culture.go.th/research

๑๖๑
บทที่ ๖
สรุป อภิปรายผล และข้อเสนอแนะ
การวิจั ยเรื่อง ลิเก : การอนุรั กษ์และพัฒนาตามมิติ ทางวัฒนธรรม ภูมิ ปัญญา และปรั ชญา
เศรษฐกิ จพอเพียง นี้มี วัตถุ ประสงค์เพื่อศึกษาความคลี่คลายเปลี่ ยนแปลงองค์ความรู้ด้านภูมิ ปัญญา และ
ภาพสะท้ อนทางวัฒนธรรมที่ปรากฏอยู่ในการแสดงลิเก เพื่อเสนอแนวทางอนุรั กษ์ และพัฒนาการแสดง
ลิเกตามมิติ ทางวัฒนธรรม ภูมิปัญญา และปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง โดยมุ่งตอบคํ าถามใน ๒ ประเด็นคือ
องค์ ความรู้ด้านภูมิ ปัญญา และภาพสะท้อนทางวัฒนธรรมที่ปรากฏอยู่ในการแสดงลิเกมี อะไรบ้าง องค์
ความรู้ ด้านภูมิ ปัญญาและภาพสะท้อนทางวัฒนธรรมดังกล่าว มีการคลี่คลายเปลี่ยนแปลงไปอย่างไร และ
แนวทางในการอนุ รักษ์ และพัฒนาการแสดงลิ เกตามมิติทางวั ฒนธรรม ภูมิ ปัญญา และปรัชญาเศรษฐกิจ
พอเพียงมีวิธี การอย่างไรบ้าง
วิธีดํ าเนินการใช้กระบวนการวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) ศึกษาวิ เคราะห์ข้อมู ลจาก
เอกสาร (Document) โดยรวบรวมข้อมู ลจากหนังสือ ตํารา เอกสาร งานวิจัย แถบบันทึ กเสียง และวีซีดี การ
เก็ บข้อมู ลภาคสนาม (Field Study) ในพื้นที่ที่มี การแสดงลิเก โดยใช้ วิธีสั งเกต การสัมภาษณ์บุคคล และการ
สนทนากลุ่ม พื้ นที่ในการวิ จัย ได้แก่ จังหวัดสุ พรรณบุรีและจังหวัดอ่ างทอง กลุ่มตัวอย่างในการวิจัย ได้แก่
ศิ ลปินลิเก ผู้ มีส่วนเกี่ยวข้องและประชาชนทั่วไป โดยเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง (Purposive Sampling)
สรุปผลการวิจัย
จากคํ าถามวิจัยข้อที่ ๑. องค์ ความรู้ด้านภู มิปัญญา และภาพสะท้ อนทางวัฒนธรรมที่ปรากฏอยู่ใน
การแสดงลิ เกมีอะไรบ้าง องค์ความรู้และภาพสะท้อนดังกล่าวมีการคลี่คลายเปลี่ ยนแปลงไปอย่างไร สรุปได้
ว่ า ภูมิ ปัญญาที่ปรากฏในการแสดงลิเกมี ๕ ด้าน ได้แก่ ภูมิปัญญาทางภาษา ภู มิปัญญาด้านนาฏศิลป์ ภูมิ
ปัญญาด้ านเพลงและดนตรี ภูมิปัญญาด้ านการแต่งกาย แต่งหน้า และภู มิปัญญาด้ านเวที ฉาก แสงและ
เสี ยง ภูมิ ปัญญาดังกล่าวเกิดขึ้นจากการเรียนรู้ การฝึกฝน การสั่งสมประสบการณ์และถ่ายทอดสืบต่อกั นมา
โดยที่ยังคงรักษาภูมิ ปัญญาดั้งเดิมที่ เห็นว่าดี งาม ถูกต้ องเหมาะสมไว้ ในขณะเดี ยวกันก็ได้มีการปรั บเปลี่ยน
พั ฒนาภูมิ ปัญญาบางอย่ างไปตามยุคสมัยและสภาพสั งคมปัจจุบัน ทั้งนี้เพื่ อสร้างความสนใจ ชวนให้ผู้ชม
ติ ดตามผลงานจนถึงนิยมชมชอบในศิลปะการแสดงลิเก และส่งเสริมสนับสนุนลิเกต่อไป
ส่วนภาพสะท้ อนทางวัฒนธรรมที่ ปรากฏอยู่ ในการแสดงลิเกแบ่งออกเป็ น ๕ ประเภท ได้แก่
ขนบประเพณี ค่ านิยมและความเชื่ อ การสะท้ อนวิ ถีชี วิตความเป็ นไทย การใช้ภาษา วรรณคดี และ
วรรณกรรม ศิลปกรรมด้ านนาฏศิลป์ ดนตรี จิตรกรรม และการปลูกฝั งคุณธรรม จริยธรรม สิ่งเหล่ านี้ได้
สื บทอดจากอดี ตสู่ปั จจุ บันอย่ างไม่ เปลี่ยนแปลงเพราะถือว่ าเป็ นเอกลั กษณ์ ของลิเกที่ ต้ องรั กษาไว้
ขณะเดียวกันก็มีวัฒนธรรมบางส่วนที่ได้ สร้างสรรค์ขึ้นใหม่ตามยุคตามสมัย
จากคําถามวิ จัยข้อที่ ๒. แนวทางในการอนุรั กษ์ และพัฒนาการแสดงลิเกตามมิ ติทางวั ฒนธรรม
ภูมิ ปัญญา และปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมี วิธีการอย่างไรบ้าง สรุปได้ ว่า รูปแบบการอนุรักษ์และเผยแพร่
การแสดงลิเกในปัจจุบัน ได้แก่ ลิ เกงานหา ลิเกวิ ก ลิเกวิทยุ ลิเกในโทรทัศน์ ลิ เกในสื่อสิ่งพิ มพ์ ลิเกในสื่อ
อิ นเทอร์เน็ต ลิเกในแผ่ นซีดี ลิเกในสถานศึกษา การประกวดลิเก และการประกาศยกย่องเชิดชู เกียรติ ซึ่ง
วิ ธีการหรือรูปแบบต่าง ๆ ดังกล่าวส่งผลให้ลิเกเป็นที่รู้จักและนิยมในหมู่ประชาชนอย่างแพร่ หลายมากขึ้น
ในปัจจุบัน