Page 162 - งานวิจัย - www.culture.go.th/research

๑๕๒
๒.๕ การเป็นน้ําหนึ่งใจเดียวกัน รักใคร่ สามั คคีในหมู่ คณะ เป็นสิ่งที่เห็ นได้ชั ดเจนในคณะ
ลิ เกทุกคณะ เพราะความสําเร็จในการแสดงทุกครั้งย่อมเกิดจากความสามัคคีร่วมแรงร่ วมใจเป็นน้ําหนึ่งใจ
เดียวกันของบุ คคลทุกฝ่ าย
๒.๖ การพิจารณาคั ดเลือกบุคคลที่เหมาะสม เป็นหลักความมีเหตุ ผลที่นํามาใช่กับการแสดง
ลิ เกในหลายด้าน เช่น การเลื อกผู้แสดงให้เหมาะสมกั บบทบาทที่ แสดง พระเอก นางเอกต้องมีรู ปร่ าง
หน้าตาดี น้ําเสียงไพเราะ รําสวยงาม แสดงสมบทบาท กิริ ยามารยาทงาม ตัวโกงหน้าตาดุดัน รูปร่ างล่ําสัน
ใหญ่โต ผึ่งผาย น้ํ าเสียงห้ าว เข้มแข็ง ดั งกังวาน ท่วงทีกิริ ยาน่ าเกรงกลัว หรืออาจรูปร่ างเล็ ก แต่
แคล่ วคล่องว่องไว ดุร้าย ฉุนเฉียว นางโกงรูปร่างสวยงาม สัดส่ วนประทับใจผู้ชม การแต่ งกาย มีจุดเด่นใน
การเน้นร่างกาย เสียงกังวานมี พลัง หน้าตาคมสัน น่าเกรงขาม ตัวตลกไม่เน้นรูปร่างหน้าตา การร้อง หรือ
การรํามากนัก แต่มีจุดเด่นอยู่ที่บทบาทการแสดง กิริยาท่ าทาง มีปฏิภาณไหวพริ บในการใช้คํ าพูดที่สร้ าง
ความขบขันให้แก่ผู้ชม
๓. การมีภูมิ คุ้มกันที่ดี ในตัว หมายถึ ง การเตรียมตัวให้ พร้ อมรับผลกระทบและความเสี่ยงจาก
การเปลี่ยนแปลงด้านต่าง ๆ ที่คาดว่าจะเกิ ดขึ้นในอนาคตทั้งใกล้และไกล พร้อมทั้งสามารถปรับตัวให้ อยู่ใน
สังคมอย่างมีความสุข
การเปลี่ยนแปลงของสังคมและสิ่งแวดล้อมมีผลกระทบต่อการแสดงลิเกอย่างมากโดยเฉพาะ
อย่ างยิ่งเมื่อกระแสวัฒนธรรมตะวันตกแพร่เข้ ามาทําให้เยาวชนไทยส่วนหนึ่งหันไปนิยมความบันเทิงจาก
ต่ างประเทศไม่ว่าจะเป็นภาพยนตร์ หรือคอนเสิร์ต จึงขาดความสนใจในศิลปวั ฒนธรรมที่เป็นความบันเทิง
ของไทย เช่ น โขน ละคร ระบํารําฟ้อน ดนตรีไทย รวมถึงลิเกด้วย ดังนั้ นลิเกจึงต้องสร้างภู มิคุ้มกันที่ดีในตัว
เพื่ อให้สามารถปรับตั วอยู่ในสังคมได้อย่ างยั่งยืนสืบไปด้วยวิธี การดังนี้
๓.๑ การไม่ ประมาท อาชีพลิเกเป็ นอาชีพที่ ไม่มั่ นคงทั้งส่วนบุคคลและส่วนรวม กล่าวคือใน
ส่ วนบุคคลนั้นสามารถประกอบอาชีพนี้ได้ เหมาะสมในวัยหนุ่มสาวเท่านั้น เมื่ออายุมากขึ้ นก็ต้องหยุ ดการ
แสดงหรือเปลี่ ยนอาชีพไปทําอย่างอื่น ในด้านส่วนรวมก็ขึ้นอยู่กั บความนิยมชมชอบของประชาชนในสังคม
การที่ จะให้ประชาชนนิยมชมชอบและสนับสนุนไปนาน ๆ มีองค์ประกอบหลายอย่ าง ดังนั้นศิลปินลิเกส่วน
ใหญ่ จึงไม่ประมาทในอาชี พ จะทําสิ่ งใดก็ระมัดระวัง โดยเฉพาะอย่างยิ่งการรักษาชื่อเสียงของตนเองและ
ชาวคณะ การรักษาทรั พย์สินเงินทองที่หามาได้เพื่อเก็บไว้ใช้ในวันข้างหน้าหรือในยามที่ไม่ มีงานแสดง บาง
คนอาจหาอาชี พพิเศษหรืออาชีพเสริม เช่น ทํานา เลี้ยงสัตว์ ปลูกผั ก ค้าขายรวมถึงการรั กษาความสัมพันธ์
หรือมัตรภาพอันดีงามระหว่ างลิเกกับผู้ชมด้วย
นอกจากนี้ การไม่ประมาทยังเกี่ ยวข้องกับการเดินทางด้ วย เนื่องจากลิเกเป็นอาชีพที่
ต้ องเดิ นทางเร่ร่อนไปแสดงในที่ต่ าง ๆ ทั้งใกล้ และไกล ทั้งเส้นทางที่สะดวกและยากลําบาก และต้อง
เดินทางทั้ งในเวลากลางวันและกลางคืน ซึ่งปัจจุบันเดินทางด้วยรถยนต์ มี ทั้งรถโดยสารส่วนรวมที่หัวหน้ า
คณะลิเกจัดไว้ให้ บริการ และรถยนต์ส่วนตัวของผู้ แสดงแต่ละคน ในการเดินทางแต่ละครั้ งต้องใช้ความ
ระมั ดระวังเป็นพิเศษ มิฉะนั้ นอาจเกิดอุบัติเหตุ ได้ เนื่องจากบางครั้งเป็นการเดินทางที่เร่งรีบเพื่ อให้ทันเวลา
แสดง หรือเมื่อเลิกการแสดงแล้ วเดินทางกลับเป็นเวลาดึกมาก (ลิเกส่วนใหญ่เริ่ มแสดงในเวลา ๒๑.๐๐ น.
และเลิ กแสดงในเวลา ๐๑.๐๐ น.) ประกอบกับความเมื่อยล้า ร่างกาย