Page 163 - งานวิจัย - www.culture.go.th/research

๑๕๓
อ่ อนเพลียหรือง่วงนอน เป็นต้น จึงนับว่าการไม่ประมาทเป็นภูมิ คุ้มกันที่ดีในตัวของการประกอบอาชีพลิเก
ได้อย่ างเหมาะสม
๓.๒ การอดทน อดกลั้ น มั่นคงและการรอคอย เป็ นคุณสมบั ติสํ าคั ญที่มี อยู่ในบุ คคลที่
ประกอบอาชีพลิ เก กล่าวคื ออดทนต่อการฝึกฝนมาเป็นเวลายาวนานพอสมควรจึงจะมี ความสามารถใน
การแสดงได้เป็ นอย่างดี อดทนต่อความเหนื่อยยากลํ าบากของการเดินทาง อดทนต่ อการอดนอนในเวลา
กลางคื น ต้องมี จิ ตใจที่ มั่ นคง เข้มแข็ง ไม่ อ่ อนแอหรือย่อท้อต่ ออุปสรรคหรื อความผิดหวังในบางสิ่ ง
บางอย่าง
๓.๓ การไม่หลงใหลในอบายมุ ข มีสติและการยับยั้งชั่ งใจ อาชีพลิเก เป็ นอาชีพที่ เสี่ยงต่อ
อบายมุ ขได้ง่ าย เนื่องจากเป็นอาชี พเกี่ยวกั บความบันเทิง ความเพลิ ดเพลิ น ซึ่งมีลั กษณะมอมเมาให้
หลงใหล และส่ วนใหญ่แสดงในเวลากลางคืน จึงมี เวลาว่างในตอนกลางวั น เป็นเหตุชั กจูงชวนให้เล่นการ
พนันหรือดื่มสุ ราได้ง่าย ในสมัยก่อนมีการนําลิ เกเข้าไปแสดงในบ่อนการพนันสร้างความเพลิดเพลินและจูง
ใจให้ คนเข้าไปเล่ นการพนั นในบ่อนมาก ๆ จึ งเป็นสาเหตุหนึ่งให้ ลิเกติดการพนั นไปด้ วยสภาพแวดล้อม
เอื้ออํ านวย และจิตใจที่ไม่ เข้ มแข็งพอจึ งขาดความยับยั้งชั่งใจ แต่การพนันก็ได้ สร้างความเสื่อมเสี ยทั้งเงิน
ทองและชื่ อเสียงจนทําให้ชีวิ ตประสบความทุกข์ ยากในบั้นปลายของชีวิตอั นเป็นตั วอย่างแก่ศิ ลปินลิเกรุ่น
หลั งมาแล้ว ดังนั้นถึงแม้ในปัจจุ บันอาจจะยังมีศิ ลปินลิ เกส่วนหนึ่งที่เกี่ยวข้องกับอบายมุ ขอยู่บ้าง แต่ ก็มี
องค์ ประกอบหลายอย่ างที่เป็น “เกราะป้องกัน” ไม่ ให้ลิ เกส่ วนใหญ่หลงใหลในอบายมุ ข เช่ น ความ
เจริญก้าวหน้าของสังคม การมี ระเบียบกฎหมายบ้านเมื อง การพัฒนาด้ านการศึกษา ความทันสมัยของ
เทคโนโลยีการสื่อสารที่ หลากหลายรูปแบบ และที่สํ าคัญคือการเคารพนับถือใน “พ่อแก่” จึ งไม่กล้ าที่จะ
กระทําในสิ่งไม่ถูกต้ อง หรือสิ่งที่ไม่ดีไม่ งาม
๓.๔ การมี คุณธรรม จริ ยธรรม ยึ ดมั่นตามครรลองของกฎหมายและประเพณีที่ดี งามของ
สั งคม ศิลปินลิเกยึดมั่นในความกตัญญูกตเวทีต่ อพ่อแม่ ครูบาอาจารย์ และผู้มี พระคุณเพราะถือว่าเป็ นสิ่ง
ที่ทําให้ตนเองประสบความสําเร็จและมีความเจริญรุ่งเรื องในการประกอบอาชีพมีความอ่อนน้อมถ่อมตน
มี สัมมาคารวะต่อผู้ ใหญ่และบุคคลทั่วไป กิริยามารยาทเรียบร้อย วาจาสุภาพอ่อนหวาน บุคลิกภาพดี สง่า
งาม เห็นได้จาก
- การทําพิธี ไหว้ครูทุกครั้งก่อนเริ่มการแสดงและการจัดพิ ธีไหว้ ครูประจําปีของคณะลิเก
ก่ อนออกแสดงมีการไหว้ศิลปินลิผู้ มีอาวุโสมากกว่า การแสดงความเคารพผู้ใหญ่ไม่ ว่าจะเป็นเจ้าภาพ ผู้ชม
หรือบุคคลทั่วไป
- การมีความเมตตากรุณา เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ ทําบุญสร้างกุศลเพราะส่วนใหญ่ ไปแสดงที่วัด
การเข้ าวัดบ่อย ๆ มีผลต่อจิตใจที่ดีงาม มีความเชื่ อและเคารพนับถือในสิ่ งศักดิ์สิทธิ์ เช่น พ่อแก่ จึงไม่ คิด
กระทําในสิ่งที่เสื่อมเสีย
๓.๕ การดําเนินงานตามศักยภาพ เป็นไปตามขั้นตอน เพื่ อให้เกิดความก้าวหน้ าโดยไม่ทําให้
ตนเองและผู้อื่ นเดือดร้อน ลิเกคณะหนึ่ งเปรียบได้กั บหน่วยงานซึ่งมี องค์ประกอบได้แก่ สถานที่ วัสดุ
ครุภั ณฑ์หรื อทรัพยากร บุ คลากร การบริ หารจัดการ และผลผลิ ตหรือผลงานที่เกิ ดขึ้น มีกระบวนการ
ทํางานที่ เป็นขั้นตอน เมื่อผลงานที่เกิ ดขึ้นมีคุณภาพก็ทําให้เกิดความเจริญก้าวหน้า มีชื่อเสียง
๓.๖ การพร้อมรั บต่อการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ วและกว้างขวางทางด้ านวัตถุ สังคม
สิ่งแวดล้ อม วัฒนธรรม ตลอดจนความก้าวหน้าทันต่อโลกยุ คโลกาภิวั ตน์ เช่ น การใช้ฉากที่พิมพ์ด้วยระบบ
คอมพิวเตอร์ แทนการใช้ฉากผ้าดิบเขียนด้วยสีน้ํามันแบบเดิม การแต่งกายให้ทันสมัยโดยการใช้