Page 134 - งานวิจัย - www.culture.go.th/research

๑๒๔
๑.๖ การจัดพิ ธีไหว้ครูประจําปี คณะลิเกทุ กคณะยังจัดพิธี ไหว้ครูปีละ ๑ ครั้ง เพื่อความเป็น
สิริ มงคล และแสดงความกตัญญูกตเวที โดยมีขั้ นตอนปฏิบัติตามประเพณี ที่นิยมสื บมาแต่โบราณ
๑.๗ ความเชื่อที่ เกี่ยวข้องกับการแสดงลิ เก ในส่วนของความเชื่ อทั่วไปนั้นลิเกยั งคงปฏิบัติ
อย่ างเคร่งครั ด เช่น การตั้งศี รษะพ่อแก่ที่ด้ านหลังเวที จะตั้ งหันหน้าไปด้ านหน้าเวที และอยู่กึ่งกลางเวที
รวมถึ งเตียงที่ใช้ประกอบการแสดงหน้าเวทีก็ต้ องตั้งให้ตรงกับพ่อแก่ที่อยู่หลังเวที ด้วย ผู้ ออกแสดงในฉาก
แรกต้องไม่ให้มีการผิดพลาดหรือติ ดขั ดเกิดขึ้ น ส่วนความเชื่อที่ปรากฏอยู่ในการแสดงลิเกมีหลายอย่างที่
ยังคงยึดมั่นอยู่ เช่น ความเชื่อเรื่องสิ่งศักดิ์ สิทธิ์ เรื่องเวรกรรม เรื่องนรก สวรรค์ แต่ความเชื่อบางอย่างอาจ
เปลี่ ยนแปลงไปในทางที่ลดความเชื่ อถือลงไปบ้างแต่ ไม่อาจลบหลู่ได้เพราะเป็นสิ่งที่มองไม่เห็น เช่น ความ
เชื่ อเรื่องเวทมนตร์คาถา เรื่องไสยศาสตร์ เรื่องของวิเศษ ของขลัง เป็ นต้น
๒. การสะท้อนวิ ถีชีวิตความเป็นไทย
การแสดงลิเกในปัจจุบัน เนื้อเรื่ องต่าง ๆ ที่นํามาแสดงนั้ นยังคงสะท้ อนวิถีชีวิ ตความเป็นไทยได้
อย่ างแจ่มชัด ทั้งวิถี ชีวิตในสมัยก่อน และวิ ถีชีวิตในสมัยปัจจุบันที่โลกมีความเจริญก้าวหน้ าทางเทคโนโลยี
และสภาพแวดล้อมของสั งคมที่เปลี่ยนไป ภาพสะท้อนวิ ถีชีวิตความเป็นไทยในการแสดงลิ เกจึงเปลี่ยนแปลง
ไปตามยุ คสมัย โดยเป็นไปในทางที่เจริ ญก้าวหน้ามากขึ้ น ทั้งนี้ด้ วยอิทธิพลของสื่อต่ าง ๆ ส่วนวิถีชี วิตจริง
ของลิเกในปัจจุบันก็เปลี่ยนแปลงไปจากเดิมคืออาชีพลิเกมีสถานภาพที่ ดีขึ้น เป็นที่ยอมรับของสังคม คนไม่ดู
ถูกเหยี ยดหยามเหมือนแต่ก่ อน ลิเกมีการศึกษาที่สูงขึ้น มีการสื บทอดอาชีพลิเกจากพ่ อแม่สู่ลูกหลาน ได้ รับ
การเผยแพร่ทางสื่ อต่าง ๆ มากขึ้น ทั้งสื่อสิ่งพิมพ์ วิ ทยุ โทรทัศน์ รวมถึ งสื่ออิเล็กทรอนิกส์ด้วย
๓. การใช้ภาษา วรรณคดี และวรรณกรรม
ลิเกสามารถสะท้อนวั ฒนธรรมด้านภาษาได้เป็นอย่างดี ทั้งภาษาในการประพันธ์ เรื่องบทร้ อง
และบทเจรจา เป็นภาษาที่ มีเอกลักษณ์ ในตั วเอง เช่น บทร้องรานิ เกลิงซึ่งจั ดเป็นคําประพั นธ์ร้ อยกรอง
ประเภทหนึ่ง การใช้ ถ้อยคํ าไพเราะสละสลวยที่มีลั กษณะเด่นในด้านการใช้ความเปรียบ มีคํ าศัพท์เฉพาะที่
ใช้ ในวงการลิเก การใช้คํ าราชาศัพท์ การใช้ภาษาในการตั้งชื่ อเรื่อง และชื่อตัวละครในเรื่ อง อีกทั้ งยังนํา
วรรณคดีไทยมาถ่ ายทอดเป็นการแสดง และสร้างเรื่องใหม่ ๆ ให้ทันยุคสมัย นับว่าการใช้ภาษาในลิเกมีการ
พั ฒนาขึ้นมาก ทั้งนี้เป็นเพราะลิเกรุ่นใหม่ได้รั บการถ่ายทอดแบบแผนที่ดีมาจากคนรุ่ นก่อน ประกอบกับมี
การศึกษาที่ ดีขึ้น มีสื่ อหลากหลายชนิดอันเป็นช่องทางที่ทําให้ เกิดความรู้ ความเข้าใจ ได้รับประสบการณ์
และได้เห็นแบบอย่างที่ดีจึงนํามาพัฒนาตนเองได้ดี ขึ้น
๔. ศิลปกรรมด้านนาฏศิลป์ ดนตรี จิ ตรกรรม
ลิเกสะท้ อนวัฒนธรรมด้ านนาฏศิลป์ออกมาทางการร่ ายรําซึ่ งมีดนตรีเป็ นส่วนประกอบสําคัญ
การรําของลิเกแม้จะไม่เน้นกระบวนท่ารําที่เป็นมาตรฐานนัก แต่ก็ให้ความสําคัญควบคู่ไปกับการร้อง เพราะ
ทุกครั้ งที่มีการร้ องลิเกจะต้องแสดงท่ารําหรือตีบทตามไปด้วย ดังนั้นจึ งถือได้ ว่าลิเกยั งรักษารู ปแบบการรําไว้
อย่างมั่นคง ขณะเดียวกั นก็มี การประยุกต์ การรําชนิดใหม่ ๆ ขึ้นด้วย ทั้ งนี้