Page 125 - งานวิจัย - www.culture.go.th/research

๑๑๕
แต่ งตั้งให้มีตํ าแหน่งที่สูงขึ้น หรือได้รับรางวัลตอบแทน แต่ถ้าผู้ใดกระทําความผิดจะต้ องถูกสั่งลงโทษโดย
พระมหากษัตริย์ ซึ่งมีการลงโทษอย่างร้ายแรงถึงขั้นประหารชีวิ ต
หรือสั่ งจองจํา หรือลงโทษแบบทรมานในลั กษณะต่าง ๆ
๒.๔ การคมนาคม การแสดงลิเกสะท้อนภาพการคมนาคมตั้งแต่บ้ านเมืองยังไม่ เจริญ ผู้คน
เดินทางด้วยเท้า ขี่ม้ า เดินทางด้วยเรือ จนถึงใช้รถ และเครื่องบินในปัจจุบัน
ภาพสะท้อนวิถีชี วิตความเป็นไทยที่กล่ าวมาข้างต้ น เป็นภาพสะท้อนจากเรื่องที่ ลิเกนํ ามา
แสดง แต่ยังมีภาพสะท้อนจากชีวิตจริ งของศิลปินลิเกที่ ควรจะได้นํามากล่าวถึงในการวิจัยครั้งนี้ด้วย เพราะ
ถื อว่าเป็ นภาพสะท้อนวั ฒนธรรมส่วนหนึ่งที่ปรากฏอยู่ในวงการของผู้ประกอบอาชีพลิ เก โดยเฉพาะอย่าง
ยิ่ งภาพสะท้อนที่ เป็ นจริ งในด้านการประกอบอาชีพ ฐานะความเป็ นอยู่ และการศึ กษา จากการศึกษา
ชีวประวัติ ศิลปินลิเกในอดีต และการสั มภาษณ์ศิ ลปินลิเกปัจจุบันหลายท่ านทําให้ทราบถึงวิถี ชีวิตของลิเก
ดั งนี้
๒.๕ วิถีชีวิ ตของผู้ประกอบอาชีพลิเก
๒.๕.๑ อาชี พ และฐานะความเป็นอยู่ในชี วิ ตจริงของลิเกในสมั ยก่ อนนั้นค่ อนข้างลําบาก
เพราะมีรายได้น้อย ต้องอดมื้อกินมื้อ และต้องหารายได้พิเศษมาจุนเจือครอบครัว เช่ น ค้าขาย หรือรั บจ้าง
ดั งคําบอกเล่าของไชยา มิตรชัย (รัชนี เที่ ยงธรรม. ๒๕๔๙ : ๑๙) ที่กล่าวถึงสภาพชีวิ ตครอบครัวของตนเอง
ว่ า
…นอกจากบ้านที่ช่ วยกันได้ แค่แดด แต่ไม่ ทนฝนแล้ว ข้ าวบางมื้อก็ไม่ มีจะกิ นกัน
แม่ ต้ องนั่งกํ าโหระพาไปขายที่ตลาด ผมเองก็ไปช่ วยแม่ อยู่ตลอด บางวั นเงินจะซื้อ
กั บข้าวกินก็ยังไม่มี วันไหนฝนตก ลูกปูนามันหนี ฝนขึ้นจากรู พ่อก็จะไปจั บมันมาชุ บแป้ง
ทอดให้กิ นกัน ความลํ าบากของพ่อแม่นั้นอยู่ในสายตาผมเสมอ
สมบูรณ์ แย้ มสี หรื อพระเอกลิเกในนาม พรเทพ พรทวี ได้ เล่ าถึงความยากลํ าบาก
ในครอบครัวเมื่อวัยเด็กของตนในหนังสือพรเทพ พรทวี บนเวทีชีวิ ตลิเก (มณี เทพาชมภู. ๒๕๔๘ : ๒๐) ไว้
ว่ า
...ตอน เด็ก ๆ อยู่กับแม่ ก็ลําบากตามประสา เย็ นมาก็ต้ องตักน้ํา ถูเรื อน ทํา
อะไรก็ช่วยแม่ทําทุกอย่ าง เสาร์อาทิตย์ ก็ออกไปรับจ้างกับแม่ แม่ไปเกี่ ยวข้าวเราก็ ไป แม่
พาไปรั บจ้างบ้าง เก็บของมาขายบ้างสมัยก่อนบ้านยายมีบึง ก็ไปเก็ บกระจับมาขาย ไป
ซื้ อข้าวโพดมานั่งย่างขาย เราลํ าบากมาก กินข้าวไม่มีอะไรกะปิปลาร้ าก็กิน บางทีกิ น
ข้าวแล้วก็มองหน้ากัน หั วเราะกัน ไม่มีอะไรก็ กินข้าวคลุกน้ํามันหมู พริกป่นโรย น้ําปลา
เหยาะเราก็ กินกันได้