โครงการวิจัยเพื่อการพัฒนาแหล่งวัฒนธรรมให้เป็นแหล่งเรียนรู้และแหล่งรายได้ของประชาชน : กรณีศึกษาย่านกุฏีจีนและพื้นที่ใกล้เคียง
โครงการวิจัยเพื่อการพัฒนาแหล่งวัฒนธรรมให้เป็นแหล่งการเรียนรู้และแหล่งรายได้ของประชาชน : กรณีศึกษาย่านกุฎีจีนและพื้นที่ใกล้เคียง มีจุดประสงค์เพื่อศึกษาประวัติศาสตร์ความเป็นมา และสืบค้นแหล่งวัฒนธรรมต่าง ๆ ของชุมชนย่านกุฎีจีนและพื้นที่ใกล้เคียง พร้อมทั้งศึกษาศักยภาพและนำเสนอแนวทางในการพัฒนา ส่งเสริม และการจัดการแหล่งวัฒนธรรมในย่านกุฎีจีนและพื้นที่ใกล้เคียง ให้เป็นแหล่งเรียนรู้และแหล่งรายได้ของชุมชน
วิธีการดำเนินการวิจัย คณะผู้วิจัยได้ใช้วิธีการศึกษาข้อมูลจากเอกสารที่เกี่ยวข้อง และวิจัยเชิงสำรวจแหล่งวัฒนธรรมต่าง ๆ โดยใช้แบบบันทึกข้อมูล การสัมภาษณ์ และแบบสอบถามความคิดเห็น เพื่อให้ชุมชนในพื้นที่และผู้เกี่ยวข้อง เช่น พระ นักบวช ครู อาจารย์ เจ้าหน้าที่หน่วยงานราชการ ผู้เข้ามาใช้แหล่งวัฒนธรรม ฯลฯ แสดงความคิดเห็นในการกำหนดรูปแบบและหาแนวทางการส่งเสริมและพัฒนาที่เหมาะร่วมกัน โดยคณะผู้วิจัยได้นำเสนอผลการศึกษาวิจัยด้วยวิธีการพรรณนาเชิงวิเคราะห์
ผลของการศึกษาวิจัยพบว่าแหล่งวัฒนธรรมในย่านกุฎีจีนและพื้นที่ใกล้เคียงที่สำคัญมีอยู่จำนวน 9 แห่ง แหล่งวัฒนธรรมหลายแห่งมีสถานภาพและบทบาทความสำคัญหลายอย่างในขณะเดียวกัน เช่น เป็นทั้งศาสนสถานและโบราณสถาน เป็นแหล่งท่องเที่ยว และ/หรือเป็นแหล่งผลิตสินค้าอันเป็นรายได้ของชุมชน เป็นต้น
ในด้านการพิจารณาศักยภาพของแหล่งวัฒนธรรมคณะผู้วิจัยได้กำหนดเกณฑ์/ปัจจัยประกอบการคัดเลือกไว้ 1 ข้อ ได้แก่ มีทรัพยากรทางวัฒนธรรมเพื่อการเรียนรู้ มีทรัพยากรที่สามารถพัฒนาให้เป็นการสร้างรายได้ การเข้าถึงสะดวก มีวิทยากร/ผู้เชี่ยวชาญ/ผู้แนะนำ มีทรัพยากรทางวัฒนธรรมที่โดดเด่น มีหน่วยงาน/องค์กรเข้าไปพัฒนา และผู้ครอบครองหรือเจ้าของแหล่งวัฒนธรรมมีความเต็มใจที่จะพัฒนา และได้คัดเลือกแหล่งวัฒนธรรมตัวอย่างสำหรับกำหนดรูปแบบการพัฒนา ดังนี้
1. โบสถ์วัดซางตาครู้ส และขนมฝรั่งกุฎีจีน
2. วัดกัลยาณมิตรวรมหาวิหาร
3. มัสยิดบางหลวง (กุฎีขาว)
4. ศาลเจ้าเกียนอันเกง
5. บ้านเครื่องวงปี่พาทย์พาทยโกศล
ในด้านแนวทางการพัฒนาแหล่งวัฒนธรรมให้เป็นแหล่งเรียนรู้และแหล่งรายได้ของประชาชนนั้น คณะผู้ศึกษาวิจัยพบว่า ผู้ที่ควรมีบทบาทในการพัฒนาฯ ได้แก่ ชุมชน สถาบันการศึกษา และหน่วยงานภาครัฐ โดยชุมชนควรมีบทบาทในด้านการมีส่วนร่วม ทั้งในด้านการวางแผนพัฒนาแหล่งวัฒนธรรม และในด้านความรับผิดชอบ การตรวจสอบ และรับผลประโยชน์จากการพัฒนาแหล่งวัฒนธรรม ในส่วนของสถาบันการศึกษา มีบทบาทในด้านการสร้างกระบวนการเรียนรู้ และหลักสูตรท้องถิ่นโดยใช้ข้อมูลจากแหล่งวัฒนธรรม และในส่วนของหน่วยงานภาครัฐ ควรมีบทบาทในด้านการส่งเสริมและสนับสนุนการพัฒนาแหล่งวัฒนธรรมของชุมชน โดยตั้งอยู่บนพื้นฐานของการกระจายอำนาจ